Στις 2 Οκτωβρίου πραγματοποιήθηκε στην επιβλητική κεντρική αίθουσα του «Παρνασσού», του παλαιότερου πολιτιστικού συλλόγου της Αθήνας (ιδρύθηκε το 1865), μια πολύ ενδιαφέρουσα εκδήλωση με θέμα «Στα 50 χρόνια από την τουρκική εισβολή και κατοχή στην Κύπρο». Τη διοργάνωσαν οι εκδόσεις Στοχαστής, το περιοδικό Τετράδια και ο Φιλολογικός Σύλλογος Παρνασσός. Η εκδήλωση, που συντόνισε ο Λαοκράτης Βάσσης με την εμπειρία, τη διεισδυτικότητα των παρεμβάσεών του και το κύρος του, ξεκίνησε με έναν σύντομο χαιρετισμό από τον πρόεδρο του Φ. Σ. Παρνασσός κ. Βασίλειο Κωνσταντινόπουλο. Ακολούθησαν οι ομιλίες του Λουκά Αξελού, συγγραφέα και διευθυντή των εκδόσεων Στοχαστής και του περιοδικού Τετράδια, του Γιώργου Κοντογιώργη, ομότιμου καθηγητή και πρώην πρύτανη του Παντείου Πανεπιστημίου, του Περικλή Νεάρχου, πρέσβη ε.τ., και του Ρούντι Ρινάλντι, εκδότη της εφημερίδας Δρόμος. Ακολουθεί η απομαγνητοφώνηση της ομιλίας του Ρούντι Ρινάλντι στην εκδήλωση. Για την επιμέλεια, τη λεζάντα και τους μεσότιτλους ευθύνεται η Σύνταξη.
Με απασχολεί πολύ το θέμα της κρατικότητας της Κύπρου. Η Κύπρος, μέσα από ένα πολύ αντιφατικό δρόμο, μπόρεσε να αποκτήσει μια κρατική υπόσταση κολοβή. Μέσα από έναν αγώνα και μέσα σε ένα διεθνές πλαίσιο όπου πλέον η Αγγλία δεν μπορούσε να παίζει τον ρόλο που έπαιζε, όπου οι Αμερικάνοι ήθελαν να βάλουν πόδι εκεί που πριν υπήρχαν οι Άγγλοι και να τους διαδεχθούν, κι όπου ο σοβιετικός παράγοντας είχε αρκετή δύναμη, αλλά κυρίως ανέβαινε το κίνημα των Αδεσμεύτων. Πολλές χώρες κέρδιζαν τότε την ανεξαρτησία τους, και φυσικά υπήρχε ο ηρωικός αγώνας του Κυπριακού λαού ενάντια στην αποικιοκρατία. Μέσα από αυτό το αντιφατικό πλαίσιο που υπήρχε τότε, κατόρθωσε η Κύπρος να αποκτήσει αυτήν την κολοβή ανεξαρτησία. Με μία παραδοχή όμως, η οποία έπαιξε τεράστιο ρόλο μετά: η Τουρκία απέκτησε έκτοτε έναν περίπου ισότιμο ρόλο και λόγο για αυτά που γίνονται στην Κύπρο. Μέσα από μία τριμερή συνεννόηση, αλλά και σαν εγγυήτρια δύναμη από το πουθενά, η Τουρκία ήταν η σφήνα που έβαλαν κυρίως οι Άγγλοι – αλλά την αποδέχθηκαν και οι Αμερικάνοι, προκειμένου να έχουν ένα εργαλείο για ό,τι θα ακολουθούσε. Διότι ποτέ δεν εγκατέλειψαν έναν σχεδιασμό, να γίνει η Κύπρος ένα αβύθιστο αεροπλανοφόρο το οποίο θα υπηρετεί τους σχεδιασμούς που είχαν για την περιοχή τη στιγμή που ανέρχονταν ανεξαρτησιακές δυνάμεις σε όλο τον αραβικό κόσμο, και η Σοβιετική Ένωση είχε μια παρουσία σε αρκετές από αυτές τις χώρες. Ήταν λοιπόν εξαιρετικά απαραίτητο για τους Αμερικάνους η Κύπρος να υπάρχει με τέτοιο τρόπο.
Κι εδώ έχουμε μια αντιφατική κατάσταση, διότι ακριβώς αυτή η κολοβή ανεξαρτησία, με μια δυναμική που παρ’ όλα αυτά είχε, κατόρθωνε να ισορροπεί μέσα σε εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες, εκμεταλλευόμενη και το Κίνημα των Αδεσμεύτων. Η Κύπρος έπαιξε ρόλο σε αυτό το Κίνημα, το εκμεταλλεύτηκε, και έτσι μπορούσε να υπάρχει κρατικά. Τη στιγμή εκείνη οι σχεδιασμοί των Αμερικάνων ήταν για τη διπλή ένωση. Η διπλή ένωση εκείνη την εποχή βόλευε πάρα πολύ τον αμερικανικό παράγοντα, επειδή και η Ελλάδα και η Τουρκία ήταν χώρες του ΝΑΤΟ, η δε Τουρκία δεν ήταν αυτό που είναι σήμερα, μια πολύ μεγάλη περιφερειακή δύναμη που μπορεί να παίξει και να παζαρεύει και με τους Αμερικάνους και με τη Ρωσία, και να έχει και μια δική της επεκτατική πολιτική πολύ πιο έντονη από τότε. Έτσι κατορθώθηκε, μέσα από πολύ σύνθετους όρους, να υπάρχει αυτή η κρατικότητα. Ήταν πολύ επισφαλής, δεν μπορούσε να στηριχθεί εύκολα, και αντιμετώπιζε συνέχεια και ύπουλα χτυπήματα από τα μέσα, ραδιουργίες για να εξασθενήσει ο Μακάριος. Τέτοιο χτύπημα ήταν το τράβηγμα της μεραρχίας από τη χούντα. Και η χούντα εν πολλοίς έγινε για να μπορέσει να «λυθεί» το Κυπριακό υπέρ του ΝΑΤΟϊκού παράγοντα.
Πολύ κοντά στον επιχειρούμενο αναδασμό της Μέσης Ανατολής
Κι έτσι η σημερινή μου ομιλία έχει τίτλο «Η αναγκαία σύνδεση που πρέπει να κάνουμε όταν μιλάμε για το Κυπριακό πρόβλημα». Συμφωνώ σε όλα όσα ειπώθηκαν πριν, όσον αφορά το πόσο επικίνδυνο πρόβλημα είναι ο τουρκικός επεκτατισμός, που τη θέλει ολόκληρη την Κύπρο. Το είπε ο Ερντογάν το καλοκαίρι: «Κάναμε λάθος που δεν την καταλάβαμε ολόκληρη». Την ίδια στιγμή όμως θέλω να επισημάνω ότι είναι επίσης τεράστιος κίνδυνος, και πρέπει να κάνουμε μια αναγκαία σύνδεση, το γεγονός ότι η Κύπρος βρίσκεται στη συγκεκριμένη θέση ενώ συμβαίνουν αυτά που συμβαίνουν σήμερα, αυτές τις μέρες, στην περιοχή. Γίνεται ένας τεράστιος αναδασμός διά της ισχύος και του πολέμου. Και η Κύπρος βρίσκεται μόλις 260 χιλιόμετρα από αυτό που συμβαίνει στον Λίβανο και στη Γάζα, και μάλιστα σε μια στιγμή που το σχέδιο του δυτικού παράγοντα είναι να ιρακινοποιήσει το Ιράν. Να του δώσει ένα πολύ αποφασιστικό χτύπημα, καταστρέφοντάς του υποδομές, πυρηνικές εγκαταστάσεις, πετρελαιοπηγές, ώστε να το καταστήσει για αρκετές δεκαετίες ανίκανο να παίζει κάποιο ρόλο. Βλέπετε, δεν είναι μόνο ένας αχαλίνωτος Νετανιάχου και ένα αχαλίνωτο Ισραήλ. Είναι η Αμερική μαζί με το Ισραήλ που επιδιώκουν να πετύχουν στρατηγικούς στόχους ενός μεγάλου αναδασμού στην όλη περιοχή. Και η Κύπρος είναι πολύ κοντά σε όλα αυτά. Άρα η αναγκαία σύνδεση για εμάς είναι να δούμε τι σημαίνει για μια πολύ μικρή κρατική οντότητα να είναι τόσο κοντά σε αυτά που συμβαίνουν, και από πού κινδυνεύει, πόσο κινδυνεύει και τι θα συμβεί παρακάτω.
Οι παράγοντες που παίζουν ρόλο σήμερα στο Κυπριακό είναι η Τουρκία, οι ΗΠΑ, η Αγγλία, το Ισραήλ, και πολύ λίγο ο ρωσικός παράγοντας (αφού υπάρχουν ακόμα κάποιοι λογαριασμοί, κάποιες επενδύσεις, κάποιοι Ρώσοι ολιγάρχες κ.λπ.). Είναι πολύ διαφορετικό το γεωπολιτικό πλαίσιο που υπάρχει και κινείται σήμερα η Κύπρος σε σχέση με αυτό που υπήρχε όταν το 1960 αποκτούσε έστω αυτήν την κολοβή ανεξαρτησία. Και είναι πολύ χειρότερο κι από αυτό που υπήρχε το 1974, όταν έγινε η εισβολή και κατοχή και δεν αντέδρασαν οι μεγάλες δυνάμεις, διότι ερωτοτροπούσαν με την Τουρκία και δεν τη θεωρούσαν εχθρό. Θέλει μια συζήτηση αυτό που είπε ο Γιώργος Κοντογιώργης, ότι μπορεί να μην θέλουν μια πολύ ισχυρή Τουρκία και οι Αμερικάνοι και οι Ρώσοι ακόμα και σήμερα. Αυτό πρέπει επίσης να το λογαριάζουμε όταν θα χαράξουμε μια στρατηγική, αν είμαστε σε θέση να κάνουμε κάτι τέτοιο. Αλλά πάντως το 1974 υπήρχε μια διεθνής κατακραυγή για την εισβολή και κατοχή, μια διεθνής καταδίκη, υπήρχε ένα αίσθημα του κόσμου – έτσι που ακόμα κι ο Καραμανλής αναγκάστηκε να αποχωρήσει από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ. Τώρα δεν υπάρχει τίποτα από αυτά. Υπάρχουν προτάσεις να μπει η Κύπρος στο ΝΑΤΟ για να προστατευτεί!.
Η Κύπρος βρίσκεται μόλις 260 χιλιόμετρα από αυτό που συμβαίνει στον Λίβανο και στη Γάζα, και μάλιστα σε μια στιγμή που το σχέδιο του δυτικού παράγοντα είναι να ιρακινοποιήσει το Ιράν. Και δεν το έχει σε τίποτα, για να πετύχει τους στρατηγικούς στόχους ενός μεγάλου αναδασμού, να κάνει ρεγάλα στην Τουρκία…
Οι ανύπαρκτες ομπρέλες και ο τεράστιος εθνικός κίνδυνος
Σήμερα είμαστε σε πολύ πιο δύσκολη θέση όσον αφορά αυτούς τους όρους, και πρέπει να το καταλάβουμε. Το Ισραήλ βλέπει την Κύπρο σαν ένα μετόπισθεν. Αγοράζουν Ισραηλινοί παράγοντες πάρα πολύ γη και στο βόρειο κομμάτι, το κατεχόμενο, και στο νότιο κομμάτι. Έχουν στρατιωτική συνεργασία με την Κύπρο, και αυτό δεν είναι προς όφελος της Κύπρου – όπως έχουμε κι εμείς στρατιωτικές συμφωνίες που δεν είναι προς όφελός μας. Όποτε ένα έθνος ή μια οντότητα αναζητά ομπρέλες, τη μια φορά από τους Άγγλους, την άλλη από τους Αμερικάνους, είτε από το ΝΑΤΟ, την Ε.Ε. κ.λπ. έχουμε δει τι συμβαίνει. Στην περιοχή που βρισκόμαστε εμείς και η Κύπρος μπορεί να ζήσουμε μεγάλες τραγωδίες, επειδή δεν το έχουν σε τίποτα, και μας θεωρούν και δεδομένους, να κάνουν ρεγάλα στην Τουρκία. Ρεγάλα που θα σημαίνουν εθνικό ακρωτηριασμό δικό μας και της Κύπρου, για να μπορέσουν να κρατήσουν την Τουρκία πιο εδώ, αντί να πάει προς τα BRICS, τη Ρωσία κ.λπ.
Νιώθω ότι τώρα και το Ιράν και η Ρωσία και η Κίνα είναι σε μια σχετικά δύσκολη θέση, στο βαθμό που ο δυτικός παράγοντας εξαπολύσει κάποια πιο αποφασιστικά πλήγματα αυτές τις μέρες για να ισοφαρίσει την ήττα στην Ουκρανία και να δημιουργήσει έναν άλλο συσχετισμό στη Μέση Ανατολή. Μέσα σε αυτά, η κρατική οντότητα της Κύπρου είναι πολύ μικρή για να αντέξει. Φοβάμαι το τι περιθώριο θα αφεθεί στην Τουρκία όχι μόνο για την Κύπρο αλλά και για ολόκληρο το Αιγαίο, την περιοχή στη Βαλκανική, και το τι άλλες κινήσεις μπορεί να έρθουν. Υπάρχει ένας τεράστιος εθνικός κίνδυνος. Αυτή είναι μία απαραίτητη σύνδεση που πρέπει να κάνουμε για να δούμε το Κυπριακό σαν ένα εθνικό πρόβλημα. Να δούμε και το θέμα της ελληνικότητας της Κύπρου, αλλά να δούμε και πώς βλέπουν την Κύπρο οι άλλοι, οι αντίπαλοι. Όχι μόνο οι Τούρκοι αλλά και ο δυτικός ΝΑΤΟϊκός παράγοντας, ο οποίος τη βλέπει ως ένα γεωπολιτικό λάφυρο, ή ως μια γεωπολιτική πλατφόρμα πολύ μεγάλης σημασίας. Οπότε αν εκεί θα φτιαχτούν καντόνια ή αν θα είναι τριμερής κ.ο.κ. παίζει μικρό ρόλο μπροστά στον επιχειρούμενο πολύ μεγάλο αναδασμό. Άρα είναι ακόμα πιο δύσκολα τα πράγματα αν θέλει κανείς να αντιμετωπίσει αυτήν την κατάσταση.
Η δυσκολία δεν πρέπει να μας οδηγεί σε παράλυση. Αντίθετα, μπορεί να εκφραστεί ένα πνεύμα αντίστασης μέσα από την πεποίθηση ότι σήμερα περισσότερο από ποτέ η κρατική οντότητα της Ελλάδας και η κρατική οντότητα της Κύπρου πρέπει να αδελφοποιηθούν, ώστε να υπερασπιστούν την κυριαρχία τους απέναντι σε αυτές τις απειλές
Γιατί είναι απαραίτητη μια πραγματική αδελφοποίηση Ελλάδας και Κύπρου
Η δυσκολία όμως δεν πρέπει να μας οδηγεί σε παράλυση, ούτε σε μια αντίληψη ότι δεν μπορεί να γίνει τίποτα. Αντίθετα, μπορεί να εκφραστεί ένα πνεύμα αντίστασης μέσα από την πεποίθηση ότι σήμερα περισσότερο από ποτέ η κρατική οντότητα της Ελλάδας και η κρατική οντότητα της Κύπρου πρέπει να αδελφοποιηθούν. Όσο μπορούν και με οποιουσδήποτε τρόπους μπορούν, ώστε να αντισταθούν σε αυτόν τον τεράστιο αναδασμό που γίνεται, να υπερασπιστούν την κυριαρχία τους απέναντι σε αυτές τις απειλές, που δεν είναι μακρινές, εξαπολύονται τώρα. Διότι πάνω στην αναμπουμπούλα και τον πόλεμο αλλάζουν πολλά. Τα σχέδια είναι να αλλάξουν τα σύνορα σε αυτήν την περιοχή. Τη λέμε ευρωπαϊκό έδαφος την Κύπρο, αλλά δεν την λογαριάζουν σαν τέτοιο. Τη θεωρούν κομμάτι μεσανατολικό. Οι βάσεις, το Ακρωτήρι κ.λπ. αποτελούν ένα 8% του κυπριακού εδάφους, αλλά ανήκουν στην Αγγλία. Από εκεί απογειώνονται αεροπλάνα, ανεφοδιάζεται το Ισραήλ, επιστρέφουν τα ισραηλινά αεροπλάνα και προσγειώνονται στο Ακρωτήρι όταν τελειώσουν τις «επιχειρήσεις». Αυτή είναι η αναγκαία σύνδεση που πρέπει να γίνει απέναντι σε αυτούς τους κινδύνους.
Αλλά εδώ πραγματικά η Ελλάδα της εξάρτησης, ο πολιτικός κόσμος, ο τρόπος που είναι διατεταγμένος, τα μυαλά έτσι όπως υπάρχουν μέσα στους ανθρώπους, το πάγωμα του κόσμου μπροστά σε αυτές τις εικόνες, δεν οδηγούν σε μια επίλυση των προβλημάτων, ή έστω σε μια διατήρηση όσων έχουμε αυτή τη στιγμή. Οδηγούν σε ηττοπάθεια και σε δορυφοροποίηση πρώτα απ’ όλα από την Τουρκία, αλλά και σε μια πλήρη υποταγή στο οτιδήποτε θέλει να κάνει η Αμερική που βρίσκεται σε κρίση. Και δεν θέλει να αποδεχθεί ότι μπορεί να χάσει το παγκόσμιο στάτους της. Είναι σαν ένα πληγωμένο λιοντάρι που δεν το ’χει σε τίποτα να δημιουργήσει τεράστια προβλήματα και να φυτέψει πολέμους σε διάφορες περιοχές. Αυτό κάνει τώρα. Και εμείς νομίζουμε ότι το Ισραήλ είναι ο φίλος μας, ο σύμμαχός μας, η δύναμη που έχει δικαίωμα στην αυτοάμυνα! Οπότε συνεργαζόμαστε πλήρως μαζί του, κόβοντας όλους τους άλλους δεσμούς που είχαμε. Έχουμε κάνει τη Ρωσία εχθρό, όλο τον αραβικό κόσμο εχθρό, και νομίζουμε ότι θα μας υπερασπιστούν ποιοι; Οι Ευρωπαίοι; Μα αυτοί παίρνουν καθαρά φιλοτουρκική στάση σε όλα! Είναι πολύ μακρινή η αναγνώριση του κατεχόμενου βόρειου κομματιού της Κύπρου; Συζητιέται, σαν αντάλλαγμα προς την Τουρκία, από τις μεγάλες δυνάμεις. Δεν ξέρω μήπως ακόμα και η Ρωσία το συζητάει αυτό…
Δεν μπορούμε παρά να στηριχτούμε στις δικές μας δυνάμεις
Μην ψάχνουμε για ομπρέλες. Κάποιοι λένε πως έτσι και γίνει κάτι με την Τουρκία, θα είμαστε μόνοι μας. Δεν θα βοηθήσει κανείς. Ας πιστέψουμε λοιπόν ότι πρέπει να βασιστούμε πραγματικά στις δικές μας δυνάμεις, ας μετατρέψουμε τον τόπο μας και τη χώρα σε ένα ενεργητικό κράτος απέναντι σε αυτούς τους κινδύνους, αλλά πείθοντας τον κόσμο και μιλώντας για αυτές τις αλήθειες μέσα στον κόσμο, δημιουργώντας δηλαδή μια διαφορετική συνείδηση μέσα στον κόσμο. Αυτό μπορεί να ενεργοποιήσει πολλές δυνατότητες που υπάρχουν. Και η ιδέα της εθνικής κυριαρχίας και ανεξαρτησίας χρειάζεται να υπάρχει. Να συνειδητοποιήσουμε ότι δεν θα μας προστατέψει ούτε το ΝΑΤΟ ούτε το Ισραήλ ούτε η Ε.Ε., άσχετα αν πρέπει να εκμεταλλευτούμε όλες τις αντιθέσεις που μπορεί να υπάρχουν. Αλλά ας μας είναι σαφές ότι δεν μπορούμε παρά να στηριχτούμε στις δικές μας δυνάμεις. Η αδελφοποίηση της Ελλάδας και της Κύπρου σήμερα είναι ένας απαραίτητος όρος για να υπάρχουν αυτές οι κρατικές οντότητες χωρίς να χαθεί έδαφος και χωρίς να δορυφοροποιηθούν. Μας λένε: Τι θέλετε; Πόλεμο; Με αυτή τη λογική οι αντίπαλοι μπορεί να τα πάρουν όλα χωρίς να πέσει ούτε μία τουφεκιά. Με αυτά βομβαρδίζουν τη συνείδησή μας, έτσι που να φοβόμαστε να υπερασπιστούμε την εδαφική μας ακεραιότητα και την εθνική κυριαρχία μας, αντί να θεωρείται αυτονόητο πως υπάρχουν ζητήματα για τα οποία πρέπει να πολεμήσεις, να αντισταθείς, να έχεις μια διαφορετική στάση. Αυτή είναι η ουσία όσων ήθελα να πω. Σας ευχαριστώ πολύ.
