Επιμέλεια: Γιάννης Σχίζας
Οι κάτοικοι ενός χωριού της νότιας Κένυας άρχισαν πανικόβλητοι να τρέχουν να σωθούν όταν ένα διαστημικό αντικείμενο έπεσε ξαφνικά στο χωριό τους, με τις αρχές να προσπαθούν τώρα να προσδιορίσουν ποιος ήταν ο υπεύθυνος.
Η Κενυατική Διαστημική Υπηρεσία (KSA) ανέφερε ότι το αντικείμενο, ένας μεταλλικός δακτύλιος με διάμετρο 2,5 μέτρα και βάρος 500 κιλά, έπεσε στο χωριό Μουκούκου της επαρχίας Μακουένι. «To πυρωμένο αντικείμενο διακρινόταν για ώρα στον ουρανό πριν πέσει με έναν δυνατό γδούπο. Έκανε τους ανθρώπους να τρέξουν να κρυφτούν» δήλωσε στην κενυάτικη εφημερίδα The Standard η Αν Κάτουλι, ιδιοκτήτρια του χωραφιού όπου κατέληξε ο δακτύλιος.
Σε συνεργασία με τις τοπικές αρχές, η KSA «απέκλεισε την περιοχή και ανέκτησε τα συντρίμμια, τα οποία τώρα βρίσκονται στην κατοχή της για περαιτέρω έρευνες».
«Οι προκαταρκτικές εκτιμήσεις δείχνουν ότι το αντικείμενο είναι συνδετικός δακτύλιος διαστημικού σκάφους» και τοποθετείται συνήθως ανάμεσα στο πρώτο και το δεύτερο στάδιο πυραύλων που εκτοξεύουν δορυφόρους ή άλλα φορτία σε τροχιά.
Οι δακτύλιοι αυτοί «είναι σχεδιασμένοι είτε να καίγονται κατά την επανείσοδο στη γήινη ατμόσφαιρα είτε να πέφτουν σε ακατοίκητες περιοχές» ανέφερε η KSA. «Πρόκειται για μεμονωμένο περιστατικό που θα διερευνήσει και θα αντιμετωπίσει η υπηρεσία».
Σύμφωνα με τον Άλοϊς Βέρε, αξιωματούχου του υπουργείου Άμυνας που εργάζεται και για την KSA «η Κένυα θα αναφέρει το περιστατικό στον ΟΗΕ, ο οποίος θα ερευνήσει τη χώρα προέλευσης».
Τα περιστατικά πτώσης διαστημικών σκουπιδιών στο έδαφος πληθαίνουν καθώς οι εκτοξεύσεις δορυφόρων αυξάνονται.
Τον Αύγουστο του 2022, μεταλλικά αντικείμενα που προήλθαν από πύραυλο της SpaceX βρέθηκαν σε βοσκότοπο της Αυστραλίας έναν χρόνο μετά την εκτόξευση.
Και τον περασμένο Απρίλιο, μια παλιά μπαταρία 700 γραμμαρίων που είχε απορριφθεί από τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό διαπέρασε την οροφή σπιτιού στη Φλόριντα και βρέθηκε στο ισόγειο.
Έπεσε στον Ινδικό Ωκεανό μετά από 53 χρόνια σε τροχιά
Μετά από 53 χρόνια παραμονής στο διάστημα, ένα σοβιετικό διαστημόπλοιο που σχεδιάστηκε για να προσεδαφιστεί στην Αφροδίτη κατέληξε τελικά στη Γη.
Το σκάφος Kosmos 482, κατάλοιπο της πρώτης Διαστημικής κούρσας, συνετρίβη στον Ινδικό Ωκεανό δυτικά της Τζακάρτας της Ινδονησίας, όπως ανακοίνωσε η ρωσική διαστημική υπηρεσία Roscosmos στο Telegram. Δεν έχουν αναφερθεί ζημιές ή τραυματισμοί, ενώ παραμένει ασαφές αν το σκάφος έφτασε στη Γη σε ένα κομμάτι.
Ο Kosmos 482 εκτοξεύτηκε το 1972 και προοριζόταν να αποτελέσει μέρος του προγράμματος Βενέρα της Σοβιετικής Ένωσης που συνέλεγε δεδομένα από την Αφροδίτη, όπως αναφέρει το LiveScience.
Όμως μια δυσλειτουργία στο ανώτερο στάδιο του πυραυλοκινητήρα Soyuz που εκτόξευσε το σκάφος προς τον ουρανό διέκοψε την αποστολή του, αφήνοντας το σκάφος με αρκετή ταχύτητα για να βρεθεί σε ελλειπτική τροχιά γύρω από τον πλανήτη μας.
Τώρα, σε απόσταση μικρότερη των 8.000 χιλιομέτρων από το σημείο όπου εκτοξεύτηκε για πρώτη φορά από το κοσμοδρόμιο Μπαϊκονούρ του Καζακστάν, το μακρύ ταξίδι του σκάφους έχει επιτέλους τελειώσει. «Το διαστημικό σκάφος Kosmos-482 έπαψε να υπάρχει, βγήκε εκτός τροχιάς και έπεσε στον Ινδικό Ωκεανό», έγραψε η Roscosmos στη μεταφρασμένη ανακοίνωση του Telegram. «Η κάθοδος του διαστημοπλοίου παρακολουθήθηκε από το Αυτόματο Σύστημα Προειδοποίησης για Επικίνδυνες Καταστάσεις στο Διάστημα Κοντά στη Γη».
Το Kosmos 482 κατασκευάστηκε ως αδελφό σκάφος του Venera 8, το οποίο εκτοξεύτηκε τον Ιούλιο του 1972 για να γίνει το δεύτερο σκάφος (μετά το Venera 7) που προσεδαφίστηκε στην Αφροδίτη. Μόλις έφτασε εκεί, το Venera 8 εξέπεμψε δεδομένα από την κολασμένη επιφάνεια του πλανήτη για λίγο περισσότερο από 50 λεπτά πριν καεί.
Μετά την αποτυχημένη εκτόξευσή του, ο Kosmos 482 έσπασε σε διάφορα κομμάτια που αποτελούνταν από το κύριο σώμα και τον μηχανισμό προσεδάφισης. Μέρος του εισήλθε ξανά στην ατμόσφαιρα της Γης εννέα χρόνια μετά την εκτόξευση, στις 5 Μαΐου 1981, ενώ το σκάφος καθόδου παρέμεινε παγιδευμένο σε μια αργά φθίνουσα τροχιά που διατηρείται για περισσότερα από 50 χρόνια.
«Παρόλο που ο κίνδυνος δεν είναι μηδενικός, είναι πολύ πιο πιθανό ένα άτομο στη Γη να χτυπηθεί από κεραυνό παρά να τραυματιστεί από το Cosmos 482», έγραψε η Aerospace Corporation, ένας ομοσπονδιακά χρηματοδοτούμενος μη κερδοσκοπικός οργανισμός, σε ένα FAQ.
«Εάν παραμείνει άθικτο σε όλη τη διαδρομή μέχρι την επιφάνεια, προβλέπουμε έναν κίνδυνο 0,4 στα 10.000 – ο οποίος εμπίπτει σαφώς στο σημερινό όριο ασφαλείας».
Η επιστροφή του διαστημόπλοιου ανέδειξε τον αυξανόμενο κίνδυνο δυνητικά επικίνδυνων συντριμμιών που βρίσκονται σε τροχιά γύρω από τον ουρανό μας.
Τέσσερις από τους κινεζικούς εκτοξευτές Long March 5B –του διαστημικού προγράμματος της χώρας– έπεσαν στη Γη μεταξύ 2020 και 2022, ρίχνοντας συντρίμμια στην Ακτή Ελεφαντοστού, το Βόρνεο και τον Ινδικό Ωκεανό.
Και το 2021 και το 2022, συντρίμμια από την πτώση πυραύλων της SpaceX έπεσαν σε ένα αγρόκτημα στην πολιτεία της Ουάσινγκτον και προσγειώθηκαν σε μια φάρμα προβάτων στην Αυστραλία.
Οι διαστημικές υπηρεσίες σε όλο τον κόσμο προσπαθούν να παρακολουθούν τα περισσότερα από 30.000 μεγαλύτερα κομμάτια διαστημικών σκουπιδιών, αλλά πολλά άλλα κομμάτια συντριμμιών είναι απλώς πολύ μικρά για να παρακολουθούνται.
Η κατασκευή του Cosmos 482 για να επιβιώσει στο πέρασμα από την ατμόσφαιρα της Αφροδίτης σημαίνει ότι αν ανακτηθεί ο μηχανισμός προσεδάφισης βάρους 495 κιλών και ύψους 1 μέτρου θα είναι πιθανότατα «ως επί το πλείστον άθικτη».
Σύμφωνα με μια συνθήκη των Ηνωμένων Εθνών, τυχόν συντρίμμια από το διαστημόπλοιο σε καλή κατάσταση θα ανήκουν στη Ρωσία.
Η Ελλάδα επικύρωσε τη διεθνή Συνθήκη για την Ανοιχτή Θάλασσα
Η ελληνική βουλή επικύρωσε τη διεθνή Συμφωνία για την Ανοιχτή Θάλασσα, η οποία έχει στόχο την προστασία των διεθνών υδάτων. Η Ελλάδα γίνεται έτσι η τρίτη ευρωπαϊκή χώρα που επικυρώνει το νέο πλαίσιο, μετά την Γαλλία και την Ισπανία.
Υπέρ της κύρωσης τάχθηκαν η Νέα Δημοκρατία, το ΠΑΣΟΚ, ο ΣΥΡΙΖΑ και η Νέα Αριστερά, ενώ το ΚΚΕ καταψήφισε. Τα υπόλοιπα κόμματα της αντιπολίτευσης δήλωσαν «παρών».
Η νομικά δεσμευτική συνθήκη οριστικοποιήθηκε το 2023 στη Νέα Υόρκη με τη συμμετοχή 112 χωρών, από τις οποίες οι 22 την έχουν επικυρώσει μέχρι σήμερα.
Η συμφωνία συμπληρώνει τη Συνθήκη του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας, η οποία τέθηκε σε ισχύ το 1994, όταν η προστασία της βιοποικιλότητας δεν απασχολούσε τη διεθνή κοινότητα.
Ακόμα και σήμερα, μόνο ένα πολύ μικρό μέρος των διεθνών υδάτων βρίσκεται σε καθεστώς προστασίας, την ώρα που η ρύπανση, υπεραλίευση, η οξίνιση του νερού λόγω της κλιματικής αλλαγής αλλάζουν τους ωκεανούς.
Η συμφωνία θεωρείται κρίσιμης σημασίας στοιχείο για τον στόχο που τέθηκε τον το 2022 στο Μόντρεαλ για καθεστώς προστασίας στο 30% της επιφάνειας της ξηράς και των ωκεανών έως το 2030, στόχος γνωστός ως «30 ως το 30».
Στο πλαίσιο της συμφωνίας θα δημιουργηθεί φορέας για τον καθορισμό θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών, στις οποίες θα ισχύουν όρια για την αλιεία, τα δρομολόγια των πλοίων και άλλες δραστηριότητες όπως τα υποθαλάσσια ορυχεία.
Η συνθήκη ορίζει επίσης κανόνες για μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων για εμπορικές δραστηριότητες στην ανοιχτή θάλασσα, νερά όπου όλες οι χώρες έχουν δικαιώματα αλιείας, ναυσιπλοΐας και έρευνας.
Η υφυπουργός Εξωτερικών Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου απάντησε σε ζητήματα που τέθηκαν κατά τη διάρκεια της συζήτησης. «Τέθηκε το ερώτημα κατά πόσο ενδέχεται να επηρεαστούν η ναυτιλία ή η αλιεία από της ρυθμίσεις της εφαρμοστικής συμφωνίας. Η απάντηση είναι αρνητική, με την εξαίρεση τυχόν περιοριστικών μέτρων που ενδέχεται να ληφθούν σε επιλεγμένες θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές, σε συνεργασία με τους συναφείς παγκόσμιους και περιφερειακούς οργανισμούς», δήλωσε.
Η υφυπουργός Εξωτερικών απάντησε και στο κατά πόσον η Τουρκία θα μπορούσε να ανακηρύξει μονομερώς θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές στα υπερκείμενα στην υφαλοκρηπίδα διεθνή ύδατα.
«Αυτό δεν μπορεί να γίνει. Μόνο η Συνέλευση των Συμβαλλομένων Μερών μπορεί να προβεί σε μία τέτοια ανακήρυξη, με ομοφωνία, σύμφωνα με τις διαδικασίες των άρθρων 22 και 23 της Συμφωνίας», δήλωσε η κ. Παπαδοπούλου.
