Η ισλανδική περίπτωση, παρ’ ότι διαφορετική απ’ την ελληνική, μιας και πρόκειται για κοινωνικοποίηση ιδιωτικού χρέους και όχι για δημόσιο χρέος, είναι πολύ διαφωτιστική, κυρίως για ενέργειες που μπορούν να γίνουν από τα κάτω, με πρωτοβουλία των πολιτών.
Στην Ελλάδα έχουν ακουστεί, εδώ και καιρό, φωνές που υποστηρίζουν ότι η κυβέρνηση δεν έχει τη δημοκρατική νομιμοποίηση να μετατρέπει τους εργαζόμενους σε ομήρους και υποζύγια των «αγορών». Π.χ., ο καθηγητής Ιστορίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου, Σ. Μαρκέτος, είχε προτείνει με άρθρο του στην «Αυγή» (19/4/09) ότι πρέπει να κηρυχθεί «στάση πληρωμών και να γίνει αναδιαπραγμάτευση του χρέους». Επανήλθε με άρθρο του στο «Βήμα» (21/2), όπου υπογράμμιζε ότι «υπογράφοντας η Ελλάδα το σύμφωνο ομαδικής αυτοκτονίας, που της ζητούν οι “αγορές”, γίνεται προτεκτοράτο». Υπενθύμιζε, επίσης, το 1932, όταν ο Βενιζέλος, ακολουθώντας μια πολιτική σαν κι αυτή που σχεδιάζει ο Γιώργος Παπανδρέου, αφού αφαίμαξε την οικονομία (…) «τελικά κήρυξε στάση πληρωμών, αλλά ήταν πολύ αργά (…) η δημοκρατία είχε εκτροχιαστεί…». Το ενδιαφέρον της τοποθέτησης του κ. Μαρκέτου είναι ότι οδηγεί τον προβληματισμό έξω από τεχνοκρατικά «οικονομικά» πλαίσια, θέτοντας το πολιτικό ζήτημα, το ζήτημα της δημοκρατίας.
Για το θέμα της στάσης πληρωμών, ο πρώην βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, οικονομολόγος, Γιάννης Δραγασάκης είπε στο «Δρόμο» ότι «αν το πρόβλημα (του χρέους) ήταν μόνο ελληνικό, θα ήταν ένα δεδομένο να δει κανείς πώς θα μπορούσε να το διαχειριστεί.
Όμως, η Ελλάδα, μετά το Ντουμπάι, σηματοδότησε την είσοδο στο τρίτο στάδιο της παγκόσμιας κρίσης: κρίσης χρεών, δημόσιων και ιδιωτικών, κρίσης στις αγορές ομολόγων και ενδεχομένως σε χρεοκοπίες μεγάλων εταιριών, ακόμη και κρατών . Σ’ αυτό το πλαίσιο, το πρώτο μέλημά μας ως Αριστεράς είναι η όποια εθνική στρατηγική να εντάσσεται σε μια δυναμική, με ευρωπαϊκή εμβέλεια τουλάχιστον. Σ’ αυτή τη φάση, εγώ θα απαντούσα μ’ ένα δίλημμα: μορατόριουμ στα χρέη ή στάση πληρωμών; Και αν μπορούσε να διατυπωθεί το προτιμητέο, θα ήταν κατ’ αρχάς μορατόριουμ. Δηλαδή, για ένα διάστημα, δεν εξυπηρετούνται τα χρέη, χωρίς να κηρύσσεται στάση πληρωμών».
«Γύρω από το μορατόριουμ», συνέχισε ο Γιάννης Δραγασάκης, «που θα μπορούσε να είναι ακόμη πιο προωθημένο, π.χ. να απορροφήσουν οι κεντρικές τράπεζες ένα μέρος του χρέους, να διαγραφεί ένα μέρος του κ.λπ., μπορεί να δημιουργηθεί ένα μέτωπο σε ευρωπαϊκό επίπεδο, κατ’ αρχάς ανάμεσα στους λαούς των χωρών που έχουν σήμερα ανάλογο πρόβλημα.
Η στάση πληρωμών είναι ένα όπλο έσχατης ανάγκης και πρέπει να εκτιμήσει κανείς πότε και πώς θα χρησιμοποιηθεί. Αν έφταναν τα πράγματα ως εκεί, θα έβλεπα ένα τέτοιο μέτρο να ασκηθεί εντός της ΕΕ, με το ευρώ, διότι αλλιώς ανοίγει ο δρόμος -και με δεδομένο το συσχετισμό δυνάμεων μέσα στη χώρα- να αξιοποιηθεί μια τέτοια κίνηση ως μέρος ενός σχεδίου που θα αποσκοπεί στην έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ, την επιστροφή της δραχμής, τη δραστική υποτίμησή της, την εξαγωγή ελληνικών κεφαλαίων και την επάνοδό τους, για να αγοράσουν με φτηνή δραχμή όλη τη χώρα».
Αρ.Α.
