Επιμέλεια: Γιάννης Σχίζας
Την απογοητευτική εικόνα για τις περιβαλλοντικές επιδόσεις ολόκληρης της Ε.Ε. δίνει η έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος «Η κατάσταση της φύσης στην Ευρώπη». Η έκθεση συντάσσεται κάθε έξι χρόνια με βάση τα στοιχεία που αποστέλλουν τα κράτη-μέλη στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή – η τελευταία έκθεση αφορά την περίοδο 2013-2018 και περιλαμβάνει 2.000 είδη και οικότοπους της Γηραιάς Ηπείρου.
Η έκθεση επισημαίνει ότι η πλειονότητα των προστατευόμενων ειδών και οικότοπων στην Ε.Ε. παρουσιάζει ανεπαρκή ή κακή κατάσταση, ενώ μέρος αυτών εμφανίζει τάσεις επιδείνωσης. Τα πουλιά που συνδέονται στενά με τη γεωργία εξακολουθούν να μειώνονται, ενώ τα ψάρια γλυκού νερού παρουσιάζουν το υψηλότερο ποσοστό κακής κατάστασης διατήρησης (38%), κυρίως λόγω αλλαγών στα υδατικά συστήματα και στις εγκαταστάσεις ροής νερού και υδροηλεκτρικής ενέργειας.
Μόνον το 15% των οικοτόπων βρίσκεται σε καλή κατάσταση, ενώ το 81% σε ανεπαρκή ή κακή κατάσταση. Κύριες αιτίες της επιδείνωσης της κατάστασης στην Ε.Ε. είναι η εντατική γεωργία, η αστικοποίηση, η μη βιώσιμη δασοκομία και οι αλλαγές στους οικότοπους γλυκών υδάτων.
Όσον αφορά την Ελλάδα, τα τελευταία στοιχεία (εκθέσεις αναφοράς) για είδη και οικότοπους εστάλησαν το 2015, ένα έτος μετά τη λήξη της προθεσμίας. Όπως προκύπτει, περίπου το ένα τρίτο των παράκτιων οικοσυστημάτων (28,98%) βρίσκεται σε κακή κατάσταση, ενώ η πολιτεία… δεν έχει εικόνα για το 36%.
Γενικώς σε καλύτερη κατάσταση από τα παράκτια οικοσυστήματα βρίσκονται στη χώρα μας τα δάση και οι χορτολιβαδικές εκτάσεις. Πάντως γενικά το ποσοστό των προστατευόμενων οικότοπων των οποίων η κατάσταση αξιολογείται θετικά έχει μειωθεί από το 61% στο 48% με ταυτόχρονη αύξηση εκείνων που είναι σε κακή κατάσταση από το 31% σε 41%.
«Δυστυχώς εξακολουθούμε να χάνουμε τη φύση μας», ανέφερε κατά την παρουσίαση της έκθεσης ο Μάικλ Ο’ Μπράιαν, στέλεχος της Γενικής Διεύθυνσης Περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Πηγή: Γιώργος Λιάλιος, kathimerini.gr
Η ανάσχεση των αερίων δεν σώζει…
Ακόμη κι αν οι ανθρωπογενείς εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα και των άλλων «αερίων του θερμοκηπίου» μπορούσαν αύριο –με ένα μάλλον μαγικό τρόπο– να μειωθούν στο μηδέν, οι παγκόσμιες θερμοκρασίες θα συνέχιζαν να αυξάνονται για αιώνες μετά.
Αυτό είναι το δυσοίωνο –αλλά αμφισβητούμενο– συμπέρασμα μιας νέας μελέτης μοντελοποίησης από Νορβηγούς επιστήμονες, οι οποίοι εκτιμούν ότι η ανθρωπότητα «έχασε το τρένο» προ καιρού, καθώς θα έπρεπε οι εκπομπές άνθρακα να είχαν πέσει στο μηδέν κάποια στιγμή ανάμεσα στο 1960 και στο 1970, για να αποτραπεί μια άνοδος διαρκείας της θερμοκρασίας και της στάθμης της θάλασσας λόγω της κλιματικής αλλαγής.
Οι ερευνητές, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό Scientific Reports, έκαναν εκτιμήσεις και προβλέψεις για την περίοδο 1850-2500. Το προγνωστικό μοντέλο τους προβλέπει ότι αν οι εκπομπές «αερίων του θερμοκηπίου» κορυφωθούν στη δεκαετία του 2030 και μηδενισθούν έως το 2100, η μέση παγκόσμια θερμοκρασία μετά από τέσσερις αιώνες, το 2500, θα παραμένει τρεις βαθμούς Κελσίου υψηλότερη και η στάθμη της θάλασσας τρία μέτρα μεγαλύτερη σε σχέση με τα αντίστοιχα επίπεδα του 1850.
Αν όλες οι εκπομπές στην ατμόσφαιρα μηδενίζονταν φέτος, οι ερευνητές εκτιμούν ότι το 2500 οι θερμοκρασίες στη Γη θα συνέχιζαν να είναι σχεδόν τρεις βαθμούς πάνω από ό,τι το 1850, ενώ η στάθμη της θάλασσας περίπου 2,5 μέτρα υψηλότερη.
Η προβλεπόμενη συνέχιση ανόδου της θερμοκρασίας αποδίδεται κυρίως στη συνεχιζόμενη τήξη των αρκτικών πάγων και του μόνιμα παγωμένου υπεδάφους στο Βορρά, το οποίο περιέχει τεράστιες ποσότητες έως σήμερα παγωμένου μεθανίου και διοξειδίου. Το αποτέλεσμα θα είναι να αυξάνονται τα επίπεδα άνθρακα στην ατμόσφαιρα, παρά τη μείωση ή και τον μηδενισμό των ανθρωπογενών εκπομπών άνθρακα. Η τήξη της Αρκτικής και του μόνιμα παγωμένου υπεδάφους (στη Σιβηρία και αλλού) θα μειώσει επίσης τη συνολική γήινη επιφάνεια πάγου που αντανακλά πίσω στο διάστημα την ηλιακή ακτινοβολία και θερμότητα, ενώ θα αυξήσει αντίστοιχα την έκταση του εκτεθειμένου σκουρόχρωμου θαλασσινού νερού που απορροφά θερμότητα, κάτι που επίσης θα συμβάλει για να διατηρηθεί ψηλά η θερμοκρασία του πλανήτη.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή για θέματα κλιματικής αλλαγής Γιόργκεν Ράντερς της Νορβηγικής Σχολής Επιχειρήσεων στο Όσλο, κάλεσαν άλλους επιστήμονες να εξετάσουν τις εκτιμήσεις με βάση εναλλακτικά μοντέλα που θα επιβεβαιώνουν ή όχι τις εκτιμήσεις τους. Ήδη όμως δέχονται επικρίσεις. Ο καθηγητής επιστήμης του κλίματος Ρίτσαρντ Μπετς του βρετανικού Πανεπιστημίου του Έξετερ δήλωσε στην Ιντιπέντεντ ότι «έχοντας μιλήσει και με άλλους συναδέλφους, δεν θεωρούμε ότι υπάρχει οποιαδήποτε αξιοπιστία σε αυτό το μοντέλο».
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
Νέο ευρωπαϊκό τηλεσκόπιο
Τα κράτη-μέλη του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) έδωσαν επίσημα την έγκρισή τους, μετά από διετή μελέτη, για την κατασκευή του νέου ευρωπαϊκού διαστημικού τηλεσκοπίου Ariel με στόχο την αναζήτηση πλανητών πέρα από το ηλιακό μας σύστημα.
Το, κόστους περίπου ενός δισεκατομμυρίου ευρώ, υπέρυθρο τηλεσκόπιο προγραμματίζεται να εκτοξευθεί το 2029. Θα τεθεί σε τροχιά σε απόσταση περίπου ενάμισι εκατομμυρίου χιλιομέτρων από τη Γη και αναμένεται να παρατηρήσει έως 1.000 εξωπλανήτες. Η αρχική διάρκεια λειτουργίας του θα είναι τέσσερα χρόνια, ενώ επιστημονικά υπεύθυνη της αποστολής θα είναι η καθηγήτρια Τζιοβάνα Τινέτι του Πανεπιστημιακού Κολλεγίου του Λονδίνου (UCL).
Το Ariel (Atmospheric Remote-Sensing Infrared Exoplanet Large-survey) θα είναι φτιαγμένο όλο από αλουμίνιο και θα διαθέτει κάτοπτρο 1,1 επί 0,7 μέτρων, καλυμμένο με ειδική επένδυση για να μπορεί να λειτουργεί σε διαστημικές θερμοκρασίες κάτω των μείον 230 βαθμών Κελσίου. Η κατασκευή του θα γίνει από κάποια γαλλική εταιρεία (τη Thales Alenia Space ή την Airbus), ενώ τα επιστημονικά όργανά του θα φτιαχτούν από τη βρετανική RAL Space.
Το Ariel είναι ένα από το τρία νέα ευρωπαϊκά διαστημικά τηλεσκόπια αναζήτησης εξωπλανητών. Πέρυσι εκτοξεύθηκε το Cheops και μέσα στην τρέχουσα δεκαετία –πριν το Ariel– αναμένεται να εκτοξευθεί επίσης το Plato.
Κοινή αποστολή Destiny+
Σχεδόν ταυτόχρονα με το «πράσινο φως» στο Ariel, το Γερμανικό Αεροδιαστημικό Κέντρο (DLR) και η Ιαπωνική Διαστημική Υπηρεσία (JAXA) ανακοίνωσαν την υπογραφή διμερούς συμφωνίας για τη νέα κοινή αποστολή Destiny+, που θα εκτοξευθεί το 2024 με προορισμό τον αστεροειδή «3200 Φαέθωνα». Οι Ιάπωνες θα κατασκευάσουν το σκάφος και οι Γερμανοί τα επιστημονικά όργανά του.
Στόχος είναι να μελετηθεί η κοσμική σκόνη που ο αστεροειδής αφήνει στο πέρασμά του. Το ουράνιο αυτό σώμα θεωρείται η πηγή ενός μεγάλους νέφους σκόνης που βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον Ήλιο και προκαλεί κάθε Δεκέμβριο μια βροχή διαττόντων στη Γη, τους Διδυμίδες.
Ο «3200 Φαέθων» πλησιάζει τον Ήλιο σε απόσταση μόνο 21 εκατομμυρίων χιλιομέτρων, πολύ κοντύτερα από ό,τι ο πλανήτης Ερμής. Καθώς η επιφάνειά του θερμαίνεται σε πάνω από 700 βαθμούς Κελσίου, απελευθερώνει μεγάλες ποσότητες σωματιδίων σκόνης.
Οι επιστήμονες, μεταξύ άλλων, θέλουν να μελετήσουν αυτή την κοσμική σκόνη και τα οργανικά συστατικά της για να δουν αν έχει παίξει κάποιο ρόλο στη δημιουργία ζωής στη Γη. Το Destiny+, μετά από ένα ταξίδι διάρκειας τεσσάρων ετών, θα φθάσει σε απόσταση 500 χιλιομέτρων από τον «Φαέθωνα», όταν αυτός θα απέχει από τον Ήλιο περίπου 150 εκατ. χλμ.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
