Η βουβαμάρα που είχε διαπιστωθεί πριν τις εκλογές της 21ης Μαΐου έκρυβε την «έκπληξη των εκλογών» και την τεράστια διαφορά Ν.Δ.-ΣΥΡΙΖΑ. Το σοκ (και το ενδιαφέρον) κράτησαν μερικές, λίγες, μέρες. Και ο κόσμος ξαναχώθηκε σε μια επιφανειακή αδιαφορία για τη νέα σύντομη προεκλογική περίοδο.
Το γεγονός μπορεί να εξηγηθεί: το αποτέλεσμα των νέων εκλογών είναι περίπου προδιαγεγραμμένο, ο συσχετισμός δεν πρόκειται να τροποποιηθεί ή να ανατραπεί, και όλοι οι κομματικοί σχηματισμοί προσπαθούν να πετύχουν κάποιο προσαρμοσμένο εκλογικό στόχο: αυτοδυναμία η Ν.Δ., μη πτώση ο ΣΥΡΙΖΑ, κάτι καλύτερο το ΠΑΣΟΚ (έστω λίγο), να διατηρηθεί το ΚΚΕ, το αυτό και η Ελληνική Λύση, να μπουν στην Βουλή η Πλεύση Ελευθερίας, το ΜέΡΑ25 και η Νίκη. Αυτοί οι ειδικοί στόχοι των κομμάτων δεν ερεθίζουν καθόλου τους πολίτες, που θα σπρωχτούν να ξαναπάνε στις κάλπες (μην τυχόν και πάμε και σε τρίτες εκλογές…). Βέβαια στήνονται διλήμματα και προβάλλονται ορισμένες αιχμές από τα κομματικά επιτελεία, αλλά χωρίς να δημιουργούν κάποιο ρεύμα φανερό ή κάπως έντονο.
Σχηματικά, θα μπορούσαμε να χωρίσουμε το εκλογικό σώμα σε δύο μεγάλες κατηγορίες (όσον αφορά τη συμπεριφορά του): Ένα μεγάλο ποσοστό επιλέγει την προσαρμογή στο υπάρχον, έχει κάποια συμφέροντα από τη διατήρηση της κατάστασης, ή νομίζει ότι αν έρθει κάποιος άλλος θα τα κάνει όλα χειρότερα. Πρόκειται για μια νέα εκδοχή «πελατειακού» κράτους-μηχανισμού που εξαρτά ένα αρκετά μεγάλο φάσμα κοινωνικών δυνάμεων. Ένα άλλο τμήμα, πιο μειοψηφικό, κινούμενο στις ράγες της αριστερής κουλτούρας, μαζί με ένα άλλο ευρύτερο που έχει φάει απανωτές ήττες και διαψεύσεις, δεν πιστεύει ότι κάτι μπορεί να προκύψει. Θα πάει να ψηφίσει «κάτι» χωρίς πολλή όρεξη, ίσως βοηθήσει λίγο τα «μικρά», ή και τον ΣΥΡΙΖΑ προκειμένου να μην πάρει πολύ κεφάλι ο Μητσοτάκης. Αλλά έως εκεί.
Και οι δύο κατηγορίες, σε διαφορετικό βαθμό και με διαφορετικές οικονομικές δυνατότητες, προσανατολίζονται σε πιο «πεζά» ζητήματα: εργασίας, καλοκαιρινής άδειας, διακοπών, υγείας για κάποιο μέλος της οικογένειας, εξετάσεων των παιδιών, συν κάτι έστω μικρό για αναψυχή (συναυλίες, γιορτές, εκδρομές, μπάνια, ξενύχτια…). Κάπως να ξεδώσουν, να μην ακούν ότι έρχονται πολύ χειρότερα πράγματα, να περάσουν καλά το καλοκαίρι ή να μπορέσουν με χίλια δυο βάσανα κάτι να κάνουν να ξεσκάσουν. Αυτή είναι η γενική κοινωνική ψυχολογία της «στιγμής», που έχει οικονομικές, πολιτικές και πολιτιστικές-ιδεολογικές ρίζες.
Αυτή η απόσταση της κοινωνίας από την πολιτική, οι χαλαροί δεσμοί με τα κόμματα, μαζί με μια μετατόπιση προς μια πιο συντηρητική συμπεριφορά σε πολιτικό επίπεδο και μια μεγάλη κούραση από τον καταγγελτικό λόγο και τη μικροπολιτική, αποτελούν πρόσθετες δυσκολίες για την κάλυψη βαθύτερων αναγκών του τόπου και της κοινωνίας (και για την αντιμετώπιση όσων «έρχονται»). Παράλληλα, όμως, είναι και ένας παράγοντας της ρευστότητας, η οποία παραμένει ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του πολιτικού κόσμου, και υποδεικνύει ότι δεν έχουν μονιμοποιηθεί τάσεις και συσχετισμοί. Οι άνεμοι που θα ’ρθουν θα την αποδείξουν με αρκετή σαφήνεια.
