Ο πρωτοεμφανιζόμενος συγγραφέας Αλέξανδρος Πετρόχειλος, με τη συλλογή διηγημάτων του Ο τελευταίος χτύπος που κυκλοφόρησαν πρόσφατα από τις εκδόσεις Βακχικόν, αποδεικνύει για μια ακόμη φορά πως το διήγημα ανθεί τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα.
Εξαιρετική γραφή, αναπάντεχες καταστάσεις, μαύρο και αιχμηρό χιούμορ, από την πρώτη μέχρι την τελευταία σελίδα. Βεβαίως παρεισφρύει και η μελαγχολία, ενώ ο θάνατος είναι πανταχού παρών.
Δολοφονίες, εκτελέσεις, αλλά και ο έρωτας να παίρνει την εκδίκησή του ή να τιμωρείται, όπως στον έξοχο «Δεσμοφύλακα», όπου ένας ερωτευμένος χωροφύλακας στην περίοδο του Εμφυλίου προσπαθεί να φυγαδεύσει μια νεαρή αντάρτισσα, ή οι σπαρακτικοί «έξι χτύποι», στο κινητό ενός ανθρώπου που δεν είναι πια στη ζωή.
Ο σαρκασμός δεν είναι ούτε αυτοσκοπός, ούτε μικροψυχία. Ακόμη κι όταν γίνεται σκληρός, ο συγγραφέας αντιμετωπίζει με συμπάθεια τους ήρωές του.
Θα άξιζε να αναφερθώ σε αυτές τις μικρές ιστορίες, μια-μια χωριστά. Είναι τόσο διαφορετικές και λένε τόσα πολλά με τόσο λίγα λόγια. Όλες οι εκφάνσεις της ζωής περνάνε από μπροστά μας με μια άρτια γραφή και με απροσδόκητη εξέλιξη και ανατροπές.
Συνέντευξη στον Κώστα Στοφόρο
Τι είναι αυτό που σε κάνει να προτιμάς τη μικρή φόρμα και το διήγημα;
Καλώς ή κακώς ζούμε σε μια εποχή που όλα τρέχουνε. Εμείς τρέχουμε, οι υποχρεώσεις τρέχουνε, τα χρέη τρέχουνε, οι πληροφορίες τρέχουνε. Όλα. Και αν μένεις και στην Αθήνα τρέχουνε και οι πέτρες. Ο χρόνος είναι πολύτιμος. Και για το συγγραφέα, και για τον αναγνώστη. Οι μικρές και σύντομες απολαύσεις λοιπόν, είναι σημείο των καιρών μας. Είναι ωραίο επίσης, να μπορώ μέσα σε μια συλλογή διηγημάτων, να γράφω 20 διαφορετικές ιστορίες, να ταξιδεύω με ευκολία από το ένα μέρος του πλανήτη στο άλλο, να μπαίνω στη ψυχοσύνθεση δεκάδων χαρακτήρων και να μπορώ να τους σκοτώνω χωρίς πολλές τύψεις.
Θα έγραφες ένα ανάλογο μυθιστόρημα; Ποιο είναι το θέμα που θα σε έκανε να προτιμήσεις μια άλλη προσέγγιση;
Είναι ο επόμενός μου στόχος. Βέβαια το μυθιστόρημα απαιτεί πολύ χρόνο, οργάνωση, διαφορετικές τεχνικές, και μια πολύ καλή ιδέα για να μπορείς να χτίσεις πάνω της. Δεν είναι το θέμα λοιπόν που θα με κάνει να αλλάξω προσέγγιση. Είναι η πρόκληση του να γράψω ένα μεγάλης έκτασης έργο, χωρίς να αφήσω τον αναγνώστη να βαρεθεί ούτε για μια σελίδα. Όπως και να ‘χει όμως, το διήγημα το λατρεύω, είτε το γράφω, είτε το διαβάζω, αλλά το μυθιστόρημα είναι για μένα ένα στοίχημα, οπότε στο εγγύς μέλλον, θα το προσπαθήσω.
Μάλλον είναι στην ιδιοσυγκρασία μου. Να παίρνω κάτι πολύ σκοτεινό και στενάχωρο όπως ο θάνατος και να το διακωμωδώ
Ο θάνατος είναι «πανταχού παρόν» στο βιβλίο. Γιατί αυτή η επιλογή;
Εδώ η απάντηση είναι στην ερώτηση. Γιατί ο θάνατος είναι παντού. Είναι κάτι φυσικό, είναι δίπλα μας, και εμείς τον αποφεύγουμε, κάνουμε σαν να μην υπάρχει. Ένας θάνατος δεν είναι κατ’ ανάγκη τρομακτικός ή στενάχωρος. Μπορεί να είναι ποιητικός, μπορεί να είναι αστείος, μπορεί να είναι ερωτικός. Σίγουρα μπορεί να είναι σκοτεινός, πάντως είναι ενδιαφέρον και γι’ αυτό ασχολούμαι μαζί του σε αυτή τη συλλογή.
Σε ένα από τα διηγήματα αυτοσαρκάζεσαι άμεσα. Γενικά έντονη είναι η παρουσία του μαύρου χιούμορ. Υπάρχουν κάποιοι συγγραφείς που σε έχουν επηρεάσει προς αυτή την κατεύθυνση;
Το χιούμορ στη λογοτεχνία, είναι κατά τη γνώμη μου δυσεύρετο. Είναι σπάνιο να διαβάσω κάποιο βιβλίο και να γελάσω. Μου είναι ακόμα πιο δύσκολο να γράψω κωμωδία. Σε μερικά διηγήματα μπορεί να μου βγήκε το μαύρο χιούμορ. Αν έχω επηρεαστεί από κάποιους συγγραφείς πάνω στο θέμα αυτό, δεν μπορώ να το πω με σιγουριά. Αγαπημένοι μου συγγραφείς, όπως ο Γκόγκολ, ο Ντε Μοπασάν, ο Κάφκα, δεν θα έλεγα ότι τους χαρακτηρίζει το μαύρο χιούμορ. Οπότε μάλλον είναι στην ιδιοσυγκρασία μου. Να παίρνω κάτι πολύ σκοτεινό και στενάχωρο όπως ο θάνατος και να το διακωμωδώ.
Θα χαρακτήριζα το βιβλίο σου βαθύτατα πολιτικό. Συμφωνείς;
Δεν υπάρχει θέμα συμφωνώ ή διαφωνώ. Το μισούσα στο σχολείο που υπήρχε η ερώτηση «Τι θέλει να πει ο ποιητής;». Ο ποιητής-συγγραφέας, δίνει ζωή σε μια ιστορία. Από τη στιγμή που την τελειώσει, η ιστορία αποκτά αυτονομία, δικιά της ζωή, και ο κάθε αναγνώστης αντιλαμβάνεται διαφορετικά πράγματα. Εσύ βλέπεις πολιτικό υπόβαθρο. Πολύ χαίρομαι γι’ αυτό, γιατί κανείς δεν μου το είχε αναφέρει, ούτε καν το είχα σκεφτεί. Φαντάζομαι ότι αφού οι περισσότερες ιστορίες μου, και οι ήρωες της ζούνε στη σημερινή εποχή, οι μισές μάλιστα προέρχονται από πραγματικά γεγονότα και αφού κ’ εγώ ζω στην εποχή αυτή βλέποντας τι συμβαίνει γύρω μου, τότε ναι, υπάρχει πολιτική χροιά, υποβόσκει ίσως. Ωραίο θέμα προς συζήτηση πάντως.
