Συνεχίζεται εν μέσω διεθνούς αδιαφορίας το νέο ισραηλινό έγκλημα στη Γάζα, με δεκάδες θύματα κάθε εβδομάδα και καταστροφή υποδομών απαραίτητων για την επιβίωση του περικυκλωμένου παλαιστινιακού πληθυσμού, ενώ υποτίθεται ότι είχε κηρυχθεί εκεχειρία. Οι εισβολές ειδικών δυνάμεων του κατοχικού στρατού (που έχασε μεταξύ άλλων έναν αντισυνταγματάρχη σε μάχη με τις δυνάμεις της Αντίστασης) και το νέο σπιράλ σύγκρουσης προκαλούν αναταραχή και στο ισραηλινό πολιτικό σύστημα, με τους πιο ακροδεξιούς σιωνιστές να καλούν σε πλήρη εξόντωση των Παλαιστινίων. Κι όλα αυτά στο φόντο της διαρκούς υποστήριξης του κατοχικού κράτους από τη Δύση, είτε ανοιχτά (πρώτα-πρώτα από τις ΗΠΑ), είτε πιο «σεμνά» (από άλλα δυτικά κράτη, αλλά και, σιωπηρά, κι από άλλες δυνάμεις). Την ίδια στιγμή, η μεν δοτή Παλαιστινιακή Αρχή εξακολουθεί να συνεργάζεται ανοιχτά με το Ισραήλ, η δε Χαμάς επιχειρεί, μάταια, να πετύχει μια πολιτική λύση.
Με αυτά τα δεδομένα, νομίζουμε ότι έχει αξία η γνώμη του διακριτού, από τις δύο παραπάνω καταστάσεις, ρεύματος της παλαιστινιακής Αριστεράς – που αποτελεί και την πιο ανυποχώρητη δύναμη της Αντίστασης. Δημοσιεύουμε λοιπόν μια συνέντευξη που κατάφερε να στείλει την περασμένη εβδομάδα στην ιταλική εφημερίδα Il Manifesto ο φυλακισμένος Παλαιστίνιος ηγέτης Αχμάντ Σααντάτ*. Ο Σααντάτ αναδείχθηκε γενικός γραμματέας του PFLP, της μεγαλύτερης και ιστορικής οργάνωσης της παλαιστινιακής Αριστεράς, μετά τη δολοφονία του προκατόχου του, του Αμπού Αλί Μουσταφά, από το Ισραήλ. To 2002 συνελήφθη από την… Παλαιστινιακή Αρχή και το 2006 ουσιαστικά παραδόθηκε στους ισραηλινούς. Έκτοτε είναι φυλακισμένος, τον περισσότερο καιρό σε πλήρη απομόνωση. Έχει πρωτοστατήσει σε απεργίες πείνας αλλά και στην «επιβολή», χάρη στο κύρος του, ενός κινήματος για την ενότητα της Παλαιστινιακής Αντίστασης – πρώτα μέσα στις φυλακές κι έπειτα συνολικά στην παλαιστινιακή κοινωνία.
Πώς αξιολογείτε τη σημερινή κατάσταση στα Κατεχόμενα και τη στάση της κυβέρνησης Τραμπ;
Πρώτα-πρώτα θα ήθελα να ευχαριστήσω την εφημερίδα Μανιφέστο για τούτη τη συνέντευξη, επειδή είναι σημαντική η ενημέρωση για τις απόψεις της Παλαιστινιακής Αριστεράς σχετικά με την τρέχουσα κατάσταση στην Παλαιστίνη και την ευρύτερη περιοχή. Θεωρούμε τις ΗΠΑ και την κυβέρνηση Τραμπ μια μορφή εξουσίας επικίνδυνη – όχι μόνο για τον παλαιστινιακό λαό, αλλά για όλους τους λαούς του κόσμου. Η μόνη διαφορά του Τραμπ από τις προηγούμενες κυβερνήσεις των ΗΠΑ είναι ότι αυτός δείχνει καθαρά το αληθινό πρόσωπο του καπιταλισμού και του ιμπεριαλισμού, εκμεταλλευόμενος στο έπακρο την ηγεμονία και την εκμετάλλευση.
Η απόφαση του Τραμπ να ανακηρύξει την Ιερουσαλήμ πρωτεύουσα του ισραηλινού κράτους, και να μεταφέρει εκεί την αμερικανική πρεσβεία από το Τελ Αβίβ, είναι η φυσική συνέχεια των 100 χρόνων αποικιοποίησης της Παλαιστίνης από τη Διακήρυξη Μπάλφουρ (1917) μέχρι σήμερα. Αντικειμενικός σκοπός είναι η ακύρωση των δικαιωμάτων των Παλαιστινίων και η επίσπευση της εθνοκάθαρσης σε βάρος του λαού μας, ειδικά όσον αφορά την Ιερουσαλήμ.
Οι Παλαιστίνιοι απορρίπτουν και καταπολεμούν τις προσπάθειες του Τραμπ να εξαφανίσει το Παλαιστινιακό Ζήτημα. Ο λαός μας αντιστέκεται στην προσπάθεια αυτή όχι μόνο με λόγια, αλλά με έργα, όπως είναι η «Μεγάλη Πορεία της Επιστροφής» στη Γάζα – μια πραγματική λαϊκή εξέγερση, όπου το παρόν δίνει και το PFLP, με πνεύμα ανάλογο με εκείνο της πρώτης Ιντιφάντα.
Ποια στρατηγική θα επέτρεπε σήμερα την ανασυγκρότηση ενός ισχυρού κινήματος παλαιστινιακής απελευθέρωσης;
Βασικό μας καθήκον είναι όντως η ανασυγκρότηση και η ενοποίηση του εθνικοαπελευθερωτικού κινήματος της Παλαιστίνης. Κεντρικός στόχος είναι να ξαναβάλουμε την Παλαιστίνη στο δρόμο της απελευθέρωσης, επιβεβαιώνοντας τον χαρακτήρα και τους σκοπούς του παλαιστινιακού αγώνα: κυρίως τον επαναπατρισμό των προσφύγων και την ίδρυση ενός ενιαίου, ανεξάρτητου, δημοκρατικού και λαϊκού κράτους στην Παλαιστίνη –όχι περιορισμένου στα όρια του 1967– όπου ο κάθε πολίτης θα μπορεί να ζει ειρηνικά, χωρίς θρησκευτικές ή φυλετικές διακρίσεις.
Μετά τη συμφωνία του Όσλο, το 1993, σημειώθηκε μια βαθιά ρήξη στο παλαιστινιακό κίνημα: αυτό διαστρέβλωσε την πραγματική διάσταση του αγώνα μας και τον αληθινό χαρακτήρα της σύγκρουσης. Μια ολόκληρη γενιά Παλαιστινίων γεννήθηκε και μεγάλωσε παρασυρμένη από την υπογραφή αυτής της κατάπτυστης συμφωνίας, που προκάλεσε μόνο ρήξη και διάσπαση στο εσωτερικό του εθνικοαπελευθερωτικού παλαιστινιακού κινήματος. Με αυτήν ακριβώς την οπτική, καθήκον μας είναι να ξαναχτίσουμε το εθνικοαπελευθερωτικό μέτωπο, δηλαδή την PLO (Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης).
Εμείς θέλουμε να απευθυνθούμε στη Φατάχ και τη Χαμάς για να βρούμε μια ισορροπία και για να διαφυλάξουμε την εθνική μας ενότητα, προωθώντας τις αριστερές προοδευτικές μας απόψεις και πιστεύοντας βαθιά στη λαϊκή εκπροσώπηση. Πιο απλά, θα έλεγα πως όλες οι τάξεις των Παλαιστινίων πρέπει να συμμετάσχουν σε αυτή την ενοποιητική διαδικασία. Οι λαϊκές τάξεις δεν πρέπει να αποκλειστούν από την ηγεσία του κινήματος, όπως συνέβαινε τα τελευταία 40 χρόνια.
Σκοπός μας είναι ο επαναπατρισμός των προσφύγων και η ίδρυση ενός ενιαίου, ανεξάρτητου, δημοκρατικού και λαϊκού κράτους στην Παλαιστίνη –όχι περιορισμένου στα όρια του 1967– όπου ο κάθε πολίτης να μπορεί να ζει ειρηνικά, χωρίς θρησκευτικές ή φυλετικές διακρίσεις
Ποια πολιτική εναλλακτική προτείνει λοιπόν το PFLP;
Νομίζουμε ότι βασική προϋπόθεση για την αλλαγή είναι η λαϊκή συμμετοχή, που θα επιτρέψει στους Παλαιστίνιους να συμμετάσχουν στον αγώνα –και στη διαδικασία λήψης των πολιτικών αποφάσεων– με τρόπο ουσιαστικό και αποτελεσματικό. Αυτό απαιτεί όχι μόνο αγώνα ενάντια στην κατοχή, αλλά και πάλη για την ανάκτηση των δικαιωμάτων των Παλαιστίνιων που θα συμμετέχουν σε αυτόν. Για παράδειγμα, στην Ιορδανία ζουν πάνω από τέσσερα εκατομμύρια Παλαιστίνιοι. Το ίδιο ισχύει και για όσους ζουν στον Λίβανο, στη Συρία και αλλού, καθώς και για όσους ζουν μέσα στην Παλαιστίνη.
Η λαϊκή συμμετοχή και η λαϊκή ηγεσία είναι απαραίτητες για την ανασυγκρότηση του κινήματος αντίστασης κατά του σιωνισμού και για την προώθηση μιας κοινής στρατηγικής για την απελευθέρωση της Παλαιστίνης. Προφανώς αυτό πρέπει να γίνει και στην Παλαιστίνη και στις χώρες της Διασποράς, στην Ευρώπη και στα άλλα μέρη του πλανήτη, όπου υπάρχουν Παλαιστίνιοι.
Αν οι παλαιστινιακές κοινότητες απειλούνται διαρκώς από κάθε είδους ενοχοποίηση, από καταπιεστικούς νόμους ή επιθέσεις εκ μέρους των δεξιών οργανώσεων, τότε η υλοποίηση των στόχων μας θα είναι ακόμη πιο δύσκολη. Σε αυτό συνίσταται και ο πυρήνας της άποψης μας: στο δικαίωμα των ανθρώπων να συμμετάσχουν στην οικοδόμηση του μέλλοντος τους. Αυτή είναι η διαδικασία δημοκρατικής εκπροσώπησης για την οποία παλεύουμε, σε αντίθεση με όσους προσπαθούν να μονοπωλήσουν την ηγεσία του παλαιστινιακού λαού.
Το 2017 το PFLP γιόρτασε την πεντηκοστή επέτειο της ίδρυσής του. Ποια είναι η γνώμη σας για το ρόλο που έχει σήμερα στην παλαιστινιακή πολιτική σκηνή;
Το Μέτωπο ολοκλήρωσε τις εργασίες του 7ου Συνεδρίου του στις αρχές του 2014 και σήμερα οδεύουμε προς τη διεξαγωγή του 8ου Συνεδρίου μας. Αυτό θα αποτελέσει μια ευκαιρία για όλους τους συντρόφους μας, μέσα και έξω από την Παλαιστίνη, να συνεκτιμήσουμε τα προχωρήματα αλλά και τις αποτυχίες μας. Τα τελευταία χρόνια μπορούμε να πούμε πως το PFLP αντιμετώπισε τρομερές δυσκολίες που εκπορεύονταν από την πολιτική και οικονομική καταπίεση.
Η καταδίωξη, οι μαζικές συλλήψεις και η δολοφονία πολλών στελεχών μας είναι η ξεκάθαρη απόδειξη. Παρ’ όλα αυτά, βελτιώνουμε τις στρατιωτικές μας ικανότητες στη Γάζα, όπου δεν αντιμετωπίζουμε τις ίδιες συνθήκες με τη Δυτική Όχθη. Διότι στη Δυτική Όχθη έχουμε να αντιμετωπίσουμε τόσο την κατοχή, όσο και τον λεγόμενο «συντονισμό για την ασφάλεια» της Παλαιστινιακής Αρχής: πολλοί σύντροφοι μας, όπως κι εγώ ο ίδιος, φυλακιστήκαμε ακριβώς λόγω αυτού του «συντονισμού» μεταξύ της Παλαιστινιακής Αρχής και των δυνάμεων κατοχής.
Ωστόσο είμαστε παρόντες σε κάθε μορφή αγώνα (στρατιωτικό, πολιτικό, πολιτισμικό, κοινωνικό) ενάντια στην κατοχή, και έχουμε καταφέρει πολλά και ανάμεσα στη νεολαία. Αλλά εξακολουθεί να είναι δύσκολο να πετύχουμε ορατά αποτελέσματα και διακριτότητα [σ.τ.μ.: σε σύγκριση με την Φατάχ και τη Χαμάς] λόγω της σημερινής κατάστασης. Παρά τις δυσκολίες, όμως, δουλεύουμε για να οικοδομήσουμε και να αναπτύξουμε το κόμμα μας.
Πόσο έχει αλλάξει η φυσιογνωμία του PFLP από την ίδρυσή του μέχρι σήμερα;
Το Μέτωπο έχει αλλάξει πολύ. Μιλάμε για μισό αιώνα! Κοντολογίς, από την ίδρυση μέχρι σήμερα περάσαμε από τέσσερις φάσεις: Η πρώτη, που θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε σαν την «περίοδο της Ιορδανίας», ήταν από το 1967 ως το 1972. Η δεύτερη, με την εμπειρία της παλαιστινιακής εξέγερσης και του PFLP στον Λίβανο, από το 1973 ως το 1982. Η τρίτη ήταν η πρώτη μεγάλη λαϊκή παλαιστινιακή επανάσταση, η Ιντιφάντα, από το 1987 μέχρι το 1993. Και τέλος, η «σκηνοθεσία» της λεγόμενης συνάντησης του Όσλο.
Οι αλλαγές επηρέασαν το Μέτωπο σε πολλά πεδία: στο πολιτικό, το θεωρητικό, το οργανωτικό. Όλα επέδρασαν πάνω μας, όπως συνέβη και στα άλλα κόμματα: οι πόλεμοι στην περιοχή, οι ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις ανάμεσα στα αραβικά καθεστώτα και το Ισραήλ, η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και του σοσιαλιστικού μπλοκ και, τέλος, το ξεπούλημα της γης μας – που παρουσιάστηκε σαν «ειρηνευτική διαδικασία». Όλοι αυτοί οι παράγοντες επηρέασαν το Μέτωπο, τη δύναμή του και τις εκτιμήσεις του. Κάναμε επιλογές και σφάλματα που τα πληρώσαμε, και εντοπίστηκαν και στα προηγούμενα συνέδρια. Πάντα κάνουμε αυτοκριτική προκειμένου να βελτιώσουμε τις δυνατότητές μας.
Έτσι, από το 1992 μέχρι σήμερα, εξαιτίας της πολιτικής των οργανώσεων της παλαιστινιακής Δεξιάς και των συνεχιζόμενων επιθέσεων ενάντια στη γη μας και στο δικαίωμά μας να υπάρχουμε, καταλήξαμε στο συμπέρασμα πως το κόμμα μας, όπως και ο λαός μας, περνάει μια γενική κρίση: θεωρητική, πολιτική, οικονομική… Και πιστεύουμε ότι αυτή η κρίση μπορεί να ξεπεραστεί μόνο με την αντίσταση και τον λαϊκό αγώνα σε όλα τα επίπεδα.
Ποιος είναι ο ρόλος του κινήματος των κρατουμένων στις ισραηλινές φυλακές, μέσα στον παλαιστινιακό εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα;
Το κίνημα των κρατουμένων στις ισραηλινές φυλακές ιστορικά έπαιξε, και παίζει, κεντρικό και σημαντικό ρόλο στον αγώνα κατά της σιωνιστικής καταπίεσης. Όχι μόνο στις καθημερινές συγκρούσεις «πρώτης γραμμής» ανάμεσα στους φυλακισμένους και τις δυνάμεις κατοχής, αλλά και στο ρόλο μας στην πολιτική σκηνή της Παλαιστίνης. Να θυμηθούμε ότι η συμφωνία για εθνική ενότητα των Παλαιστινίων, που ονομάστηκε «Διακήρυξη των Φυλακισμένων», συντάχθηκε μέσα στις φυλακές και αποτελεί τη βάση για όλες τις μετέπειτα συζητήσεις στους κόλπους της Παλαιστινιακής Αντίστασης.
Το κίνημα των κρατουμένων πέρασε από πολλές φάσεις και αγώνες, απεργίες πείνας, και υπέφερε από το θάνατο πολλών κρατουμένων από τα φριχτά βασανιστήρια. Εμείς οι πολιτικοί κρατούμενοι χαρακτηριστήκαμε ως πρωτοπορία και ψυχή της Παλαιστινιακής Επανάστασης. Κι αυτό επειδή το ίδιο το Ισραήλ προσπαθεί να αναχαιτίσει τον παλαιστινιακό αγώνα και να εξουδετερώσει τους ηγέτες του με φυλακίσεις, και καταπνίγοντας κάθε κίνηση αντίστασης: φοιτητική, φεμινιστική, συνδικαλιστική ή νεολαιίστικη. Στην ουσία, οι φυλακές αποτέλεσαν πάντα έναν χώρο όπου συναντώνται όλες οι διαφορετικές μορφές αντίστασης. Και ακριβώς για τούτο οι Παλαιστίνιοι συχνά χαρακτηρίζουν τις φυλακές «σχολείο της επανάστασης».
Δεν είμαστε κάτι ξεχωριστό από το απελευθερωτικό κίνημα εκτός των φυλακών. Αλλά αποτελούμε μια γροθιά του κινήματος Αντίστασης, αφού προερχόμαστε από όλη την Παλαιστίνη: τη Δυτική Όχθη, τη Λωρίδα της Γάζας και την Ιερουσαλήμ. Θεωρούμε κομμάτι του κινήματός μας και τους Παλαιστίνιους πολιτικούς κρατούμενους που βρίσκονται σε αμερικανικές και γαλλικές φυλακές, ιδιαίτερα τον Ζορζ Ιμπραήμ Αμπντάλα, που είναι φυλακισμένος στη Γαλλία εδώ και 34 χρόνια.
Μετάφραση: Άβα Μπουλούμπαση.
* Βλ. μεταξύ άλλων και παλιότερη συνέντευξη του Σααντάτ «Οι αραβικές εξεγέρσεις έχουν αναταράξει αυτό που ήταν στάσιμο» (φύλλο 233, σελ. 15).
