Πιέσεις πρωτοφανούς κυνισμού για τη συνέχιση της δανειοδότησης – Γη και ύδωρ παραδίδει η κυβέρνηση με το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα – Εξτρεμιστική αποψίλωση του κράτους και γενική εκποίηση δημόσιου πλούτου ως εγγύηση του νέου δανείου.
Στην πιο αμήχανη θέση της πρόσφατης ιστορίας του βρέθηκε το εγχώριο πολιτικό σύστημα τα τελευταία εικοσιτετράωρα, όταν οι διαρκώς διαγκωνιζόμενοι «σωτήρες» της χώρας άφησαν στην άκρη τα προσχήματα. Μετατρέποντας την υποτιθέμενη διαπραγμάτευση για τη συνέχιση και διεύρυνση της δανειακής βοήθειας προς την Ελλάδα σε ανοικτό πολιτικό εκβιασμό, κατέρριψαν έναν από τους τελευταίους μύθους του ευρωπαϊσμού: ότι οι θεσμοί της Ε.Ε., αν μη τι άλλο, αποτελούν προστατευτικό θερμοκήπιο της Κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Αντιθέτως, η ευρωκρατία συμπεριφέρθηκε απροκάλυπτα σαν να είχε απέναντί της μπανανία της δεκαετίας του ’70.
Η ακολουθία των γεγονότων είναι γνωστή. Κορυφαίοι αξιωματούχοι της Ε.Ε. και των ευρωπαϊκών καγκελαριών πρωταγωνίστησαν σε μια ατέρμονη σκυταλοδρομία προκλήσεων, πιέσεων και εκβιασμών, απαιτώντας δηλώσεις «μετάνοιας» και υποταγής αν όχι από όλες τις πολιτικές δυνάμεις της χώρας, τουλάχιστον από την αξιωματική αντιπολίτευση. Ο επίτροπος Όλι Ρεν, συνεπικουρούμενος από τον πρόεδρο του Eurogroup, Ζαν Κλοντ Γιουνκέρ, επιχείρησε να επιβάλει «μοντέλο Πορτογαλίας» στη συνομολόγηση του νέου Μνημονίου με βάση το οποίο (ενδεχομένως) θα δανειοδοτηθεί η χώρα για το 2012 και 2013. Η απαίτηση για «γραπτή συναίνεση» της αντιπολίτευσης και οι συνεχείς, σε δραματικούς τόνους εκκλήσεις για συναίσθηση «της μοίρας της χώρας» (αλλά, ποιας απ’ όλες της Μοίρες;), προκάλεσαν ανατριχίλες ακόμη και στην κατά τα λοιπά πειθήνια κυβέρνηση, που ανέλαβε τελικά να παίξει μόνη το παιχνίδι της «συναίνεσης», με τις συναντήσεις που θα έχει ο Γ. Παπανδρέου με τους πολιτικούς αρχηγούς την Τρίτη.
Ο εκβιασμός της 5ης δόσης
Ωστόσο, αυτή η τελετουργία «συναίνεσης» θα ήταν μόνο άκομψη προπαγάνδα αν δεν συνοδευόταν από την ανοικτή απειλή ότι θα διακοπεί η δανειοδότηση της χώρας και δεν θα χορηγηθεί η 5η δόση του δανείου. Πρόσχημα γι’ αυτό έδωσε ακόμη και η σύλληψη, φυλάκιση και παραίτηση του έμπλεου τεστοστερόνης Στρος Καν που αίφνης μετέτρεψε το «φιλικό» προς την κυβέρνηση Παπανδρέου ΔΝΤ σε δύσκαμπτο μηχανισμό που θέλει πλήρη τήρηση του «γράμματος του νόμου». Και οι «νόμοι» του ΔΝΤ ορίζουν ότι για να εκταμιεύσει μια δόση δανείου πρέπει να είναι διασφαλισμένη η δανειοδότηση της χώρας για την επόμενη χρονιά. Πράγμα αδύνατο, αφού και επισήμως πια, δια στόματος Γιουνκέρ, δηλώνεται ότι το ελληνικό χρέος δεν είναι «βιώσιμο».
Η «αναπηρία» αυτή ενδεχομένως να θεραπευτεί προσωρινά με μια πολιτική δήλωση της Ε.Ε. ότι «η χρηματοδότηση του 2012 είναι εγγυημένη» από την Ένωση, αλλά ο εκβιασμός θα διατηρηθεί μέχρι να εκπληρωθούν οι όροι που βάζει η τρόικα στην κυβέρνηση. Δηλαδή, η ένταξη όλων των μέτρων που απαιτεί στο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα Δημοσιονομικής Σταθερότητας που εγκρίνεται τη Δευτέρα από το υπουργικό συμβούλιο.
«Πάγος» στην επιμήκυνση
Το βάρος του στην εκστρατεία πολιτικού εκβιασμού έριξε και ο πρόεδρος της ΕΚΤ Ζαν Κλοντ Τρισέ, ακυρώνοντας όλη τη συζήτηση για ενδεχόμενη επιμήκυνση όλου του παλιού χρέους με δυο τρόπους: πρώτα, βάζοντας «οροφή» στις εκδόσεις εντόκων γραμματίων που κάνει κάθε μήνα η κυβέρνηση και, δεύτερον, προαναγγέλλοντας ότι αν γίνει επιμήκυνση η ΕΚΤ θα σταματήσει να δέχεται ελληνικά ομόλογα. Πρακτικά, ο Τρισέ ακυρώνει τις κυβερνητικές προσδοκίες για μια κάπως βολική συνολική απόφαση στην επικείμενη σύνοδο κορυφής της Ε.Ε. στις 24 Ιουνίου.
Φυσικά, από τον χορό των πιέσεων δεν θα μπορούσε να λείψει η Μέρκελ, με τις περί «τεμπέληδων Ελλήνων» γραφικότητες, που πάντως έχουν κι αυτές το ψυχολογικό και πολιτικό τους βάρος.
Η ασφυκτική πίεση που άσκησε στην ελληνική κυβέρνηση με απόλυτο συντονισμό η ευρωπαϊκή ελίτ είχε πάντως το προσδοκόμενο για την τρόικα αποτέλεσμα. Το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα που «καθαρογράφει» η κυβέρνηση, με υποβολείς τους τεχνοκράτες της Ε.Ε., της ΕΚΤ και του ΔΝΤ, περιλαμβάνει πρωτοφανούς κοινωνικής αναλγησίας μέτρα, ύψους 27 δισ. ευρώ, για την περίοδο μέχρι το 2014 αλλά και προβλέψεις στα όρια της εθνικής μειοδοσίας για την εκποίηση δημόσιας περιουσίας, ύψους 50 δισ. ευρώ.
Γενική κατεδάφιση
Τα μέτρα συνιστούν την πιο εξτρεμιστική συρρίκνωση του κράτους, με δραστικές περικοπές δαπανών από μισθούς Δημοσίου, συντάξεις κύριες και επικουρικές, προνοιακά επιδόματα, απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων, καταργήσεις και συγχωνεύσεις χιλιάδων φορέων, μείωση χρηματοδότησης σε κοινωνικούς τομείς που θα οδηγήσουν σε κλείσιμο σχολείων, νοσοκομείων και άλλων κρατικών δομών. Στο σκέλος των μισθών, μάλιστα, διατυπώνεται η «φιλοδοξία» της σταδιακής εξίσωσης με αυτούς του ιδιωτικού τομέα.
Λιγοστές είναι οι προσδοκίες του Προγράμματος από τα έσοδα, θέση απολύτως ρεαλιστική από τη στιγμή που η ίδια η τρόικα, μακριά από τις προβλέψεις του Μνημονίου, εκτιμά ότι η ύφεση μπορεί να φτάσει μέχρι το τέλος του χρόνου ακόμη και το 7%. Έτσι, το βάρος πέφτει σε «αρπαχτές» τύπου νομιμοποίησης αυθαιρέτων για 40 χρόνια.
Ωστόσο, το colpo grosso του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος είναι οι αποκρατικοποιήσεις, των οποίων τις κρίσιμες λεπτομέρειες δεν είναι βέβαιο ότι θα μάθουμε. Πέρα από την αναζήτηση δυο-τριών ΔΕΚΟ που θα εγκαινιάσουν πανηγυρικά τον Ιούνιο «κτηματομεσιτικό γραφείο η ωραία Ελλάς» (ο ΟΤΕ θεωρείται ιδεώδης για τις αγορές περίπτωση), η κυβέρνηση με την επιλογή των συμβούλων αποκρατικοποίησης που ανακοίνωσε την Πέμπτη αποκάλυψε κυνικά μια «Γιάλτα» των πιστωτών επί της εκποιούμενης χώρας.
Όλοι οι ευρωπαϊκοί και εγχώριοι τραπεζικοί οίκοι (αρκετοί και κάτοχοι ελληνικών ομολόγων) φιγουράρουν στη λίστα των συμβούλων, που έχουν έτσι στα χέρια τους μια σημαδεμένη τράπουλα στο παιχνίδι των διαγωνισμών πώλησης ΔΕΚΟ και άλλων περιουσιακών στοιχείων.
Σε πνεύμα Goldman Sachs
Πιο σημαντικό είναι, όμως, το σχήμα που εξετάζουν κυβέρνηση και τρόικα για τον τρόπο συνολικής «αξιοποίησης» της δημόσιας περιουσίας ως εγγύησης για το νέο δάνειο ύψους περίπου 60 δισ. που μελετάται να χορηγηθεί στη χώρα για τις ανάγκες του 2012 και 2013. Η κυβέρνηση θα δημιουργήσει 3-5 Εταιρίες Ειδικού Σκοπού, στις οποίες θα μεταβιβαστεί η δημόσια περιουσία, κατά ομάδες περιουσιακών στοιχείων η αξία των οποίων θα μετρηθεί. Έναντι αυτών των αξιών οι Εταιρίες Ειδικού Σκοπού (που θα υπάγονται στο αγγλικό δίκαιο) θα εκδίδουν μετοχές ή άλλους τίτλους, που θα έχουν θέση υποθήκης ή ενεχύρου για τους δανειστές.
Οι δανειστές (εν προκειμένω η τρόικα) θα έχουν την ευχέρεια, σε περίπτωση αδυναμίας εξόφλησής τους, να εκποιήσουν την περιουσία που αντιστοιχεί στους τίτλους των Εταιριών Ειδικού Σκοπού. Κρίσιμη λεπτομέρεια: το σχέδιο αυτό πρωτοδιατυπώθηκε από την καλή φίλη και σταθερή σύμβουλο των ελληνικών κυβερνήσεων Goldman Sachs στη συνάντηση που είχαν στις αρχές του 2010 (και προ Μνημονίου) τα στελέχη της «τράπεζας που κυβερνά τον κόσμο» με τον Γ. Παπανδρέου στην Αθήνα.
