Νέα προβλήματα για την Τουρκία. Του Γιώργου Τσίπρα
Εντός του πολέμου στη Συρία διεξάγονται πολλοί πόλεμοι, ένας από τους οποίους είναι ο πόλεμος της Τουρκίας ενάντια στους Κούρδους. Από τη μια, η Τουρκία με τη δική της υπονόμευση του καθεστώτος Άσαντ κατάφερε να δώσει έμμεσα περισσότερη αυτονομία κινήσεων στους Κούρδους της Συρίας. Απ’ την άλλη, οι πρόσφατες άτυπες ειρηνευτικές συμφωνίες της Άγκυρας με το ΡΚΚ φαίνεται να καταρρέουν.
Πριν από την αποκαθήλωση των Αδελφών Μουσουλμάνων στην Αίγυπτο και στην ευρύτερη περιοχή, όταν ο Ερντογάν ζούσε ακόμη σε ένα όνειρο αλαζονείας και πίστευε ίσως ότι η τουρκική επιρροή και έλεγχος στη Μέση Ανατολή βρισκόταν σε σταθερά ανοδική τροχιά, έφτασε να πιστέψει ότι η συμφωνία με το ΡΚΚ και μαζί οι φαινομενικά εξαιρετικές σχέσεις που έχουν αποκτηθεί με τους Κούρδους του Μπαρζανί στο Ιράκ, συγκροτούν τους όρους για ένα «οθωμανικό» Κουρδιστάν υπό την αιγίδα της Άγκυρας. Το μόνο που απέμεινε από αυτά είναι οι σχέσεις με τους Κούρδους του Ιράκ που σε μια μελλοντική περιπλοκή της κατάστασης δεν αποκλείεται να απειληθούν και αυτές.
Στη μέτωπο της Συρίας, η Άγκυρα είναι ο κυριότερος τροφοδότης του Ελεύθερου Συριακού Στρατού (ΕΣΣ). Το έδαφος της Τουρκίας είναι η κυριότερη βάση επιμελητειακής και στρατιωτικής υποστήριξής του. Αλλά δεν είναι μόνο ο ΕΣΣ. Στο πλαίσιο της τουρκικής επιδίωξης να περιοριστεί η δύναμη των Μονάδων Αυτοπροστασίας του Κουρδικού Λαού (YPG), δύναμη αδελφική του ΡΚΚ, ή να πιεστεί να αλλάξει θέση εντός του συριακού εμφύλιου, η Άγκυρα υπόγεια ως προς τα διεθνή ΜΜΕ (αλλά όχι τόσο υπόγεια για τους πληθυσμούς στην περιοχή), ενισχύει επίσης ισλαμιστικές ομάδες στην περιοχή ενάντια στους Κούρδους.
Πρόσφατα σε μάχες ανάμεσα σε ισλαμιστές και Κούρδους στη βόρεια Συρία, κοντά στην κουρδική πόλη Σεϊλανπιπάρ της νοτιοανατολικής Τουρκίας, οι τραυματίες των πρώτων μεταφέρθηκαν σε τουρκικά νοσοκομεία. Σε ένα άλλο περιστατικό, 150 μαχητές του ISIL (Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ και του Λεβάντε) με τεθωρακισμένα πέρασαν μέσα από το τουρκικό έδαφος για το χωριό Αλούκ, ανατολικά του Ρας Αλαΐν, με σκοπό να κόψουν την τροφοδοσία του YPG. Στις μάχες που ακολούθησαν και κράτησαν 4 μέρες, το YPG ανέκτησε τελικά τον έλεγχο.
Το YPG που έχει κατηγορήσει την Άγκυρα ακόμη και για Τούρκους ελεύθερους σκοπευτές που χρησιμοποιούνται ενάντια στους μαχητές του, εξέδωσε για πρώτη φορά ανακοίνωση όπου προειδοποιεί την Άγκυρα πως αν συνεχίσει να ενισχύει τους ισλαμιστές «θα πληρώσει το κόστος των επιλογών της». Έντονες διαμαρτυρίες έχουν υπάρξει και από τους Κούρδους της Τουρκίας.
Σε δύσκολη θέση βρίσκεται όμως και το ΡΚΚ, το οποίο από τον περασμένο Μάιο προχώρησε σε διάφορες ανακοινώσεις μετά την κατάπαυση του πυρός και το ξεκίνημα αποχώρησης των μαχητών του από την Τουρκία, ενώ η Άγκυρα στο μεταξύ δεν έχει τηρήσει ακόμη κανέναν από τους όρους της άτυπης συμφωνίας πλην της κατάπαυσης πυρός. Αντίθετα ο Ερντογάν, από το Τουρκμενιστάν όπου βρισκόταν σε επίσκεψη στα μέσα Αυγούστου, κατήγγειλε το ΡΚΚ ότι δεν αποχωρεί πραγματικά από το τουρκικό έδαφος αναγγέλλοντας ουσιαστικά ότι η συμφωνία είναι «στον αέρα». Ωστόσο, η στάση που έχει τηρήσει το ΡΚΚ απέναντι στον πόλεμο στη Συρία και τον βαρύνοντα ρόλο της Τουρκίας σε αυτόν, είναι το λιγότερο προβληματική, αφού στο εσωτερικό της Τουρκίας επιχείρησε να επιδείξει μια στάση «εθνικής ευθύνης» και «εθνικής ενότητας» με το καθεστώς Ερντογάν και την εμφανώς πολεμοχαρή διάθεσή του στη Συρία, την ίδια στιγμή που –ανάμεσα σε πολλά άλλα– οι επιδιώξεις της Άγκυρας στοχοποιούσαν και το αδερφό YPG.
Εμφύλιος μέσα στον εμφύλιο στη Συρία
Επίσης ένας άλλος εμφύλιος εντός του εμφυλίου διεξάγεται στη Συρία, ανάμεσα στις δυνάμεις που πολεμούν τον Άσαντ. Ο εμφύλιος αυτός εντοπίζεται κυρίως ανάμεσα στις ισλαμιστικές ομάδες και τον ΕΣΣ. Φούντωσε μετά τη ρήξη στις σχέσεις Τουρκίας και Σαουδικής Αραβίας, μετά την ανατροπή Μόρσι, ενώ η αναβολή της στρατιωτικής επέμβασης των ΗΠΑ έδωσε κίνητρα για μεγαλύτερη επιθετικότητα των ισλαμιστών ενάντια στον ΕΣΣ ώστε να ανατραπούν οι προ της επέμβασης συσχετισμοί. Έτσι, η Άγκυρα βρίσκεται σήμερα στη θέση να πρέπει να ενισχύει τον ΕΣΣ για να πολεμάει όχι μόνο τον Άσαντ αλλά και τους ισλαμιστές ενώ παράλληλα ενισχύει ορισμένους ισλαμιστές για να πολεμούν εναντίον των Κούρδων. Από τους χιλιάδες αντάρτες, δε, που εκπαιδεύει η CIA σε τουρκικό έδαφος από το Νοέμβριο του 2012 είναι μάλλον άγνωστο σε ποιο στρατόπεδο βρίσκονται σήμερα οι «απόφοιτοι». Σύμφωνα με εκτιμήσεις, οι ένοπλοι που πολεμούν ενάντια στο καθεστώς Άσαντ ανέρχονται σήμερα σε περίπου 100.000, από τους οποίους περίπου 45.000 ανήκουν σε διάφορες ισλαμιστικές ομάδες.
Πρόσφατα, εξάλλου, πολλές ισλαμιστικές ομάδες σε κοινή ανακοίνωση δηλώνουν πως δεν αναγνωρίζουν το Εθνικό Συριακό Συμβούλιο (που ελέγχεται από τη Δύση) ως εκπρόσωπό τους.
