Την Κυριακή 7/2 πραγματοποιήθηκε στο βαριά χτυπημένο από την πανδημία Εκουαδόρ ο Α΄ γύρος των προεδρικών εκλογών. Ο κεντροαριστερός Αντρές Αραούζ, τον οποίο υποστήριζε ο πρώην πρόεδρος Ραφαέλ Κορέα, ήρθε μεν πρώτος, αλλά με μειωμένο ποσοστό: 32,6% έναντι του ήδη χαμηλού 39,4% που είχε πάρει το 2017 ο υποψήφιος που υποστήριζε τότε ο Κορέα, ο Λένιν Μορένο*. Ο Μορένο είχε εκλεγεί τελικά πρόεδρος στο Β΄ γύρο με 51,2% έναντι του 48,8% που έλαβε ο δεξιός Γκιγιέρμο Λάσο. Παρά το επαναστατικό του όνομα, ο Μορένο κατάφερε να ξοδέψει γρήγορα την όποια λαϊκή ανοχή, κάνοντας απότομη δεξιά στροφή που προκάλεσε τον ιθαγενικό και λαϊκό ξεσηκωμό του 2019**. Επιπλέον, γύρισε την πλάτη στον Κορέα, προκαλώντας βαθύ ρήγμα στο μπλοκ της «Επανάστασης των Πολιτών». Τελικά έπεσε σε τόση ανυποληψία που κανείς υποψήφιος δεν ήθελε την υποστήριξή του…
Ακόμη πιο ταπεινωτικό ήταν όμως το ποσοστό που απέσπασε η Δεξιά: ο Γκιγιέρμο Λάσο πήρε λίγο κάτω από 20%, ενώ τα γκάλοπ του έδιναν πάνω από 25% (στον Α΄ γύρο του 2017 είχε πάρει 28,1%, ενώ η επίσης δεξιά Σίνθια Βιτέρι είχε πάρει 16,3%). Με άλλα λόγια, η συντηρητική παράταξη συνολικά όχι μόνο δεν προσπορίστηκε τη δυσαρέσκεια που γέννησε η διακυβέρνηση Μορένο, αλλά έχασε πάνω από τη μισή επιρροή της. Πού πήγαν λοιπόν οι υπόλοιπες ψήφοι σε μια αναμέτρηση όπου η συμμετοχή πλησίασε το 82%; Την πρώτη και μεγαλύτερη έκπληξη δημιούργησε ο Γιακού Πέρεζ, υποψήφιος του ιθαγενικού κόμματος Pachakutik, που επιπλέον υποστηρίχθηκε από σημαντικό τμήμα της Αριστεράς (περιλαμβανομένου του μεγαλύτερου κόμματός της, του PCMLE): τα γκάλοπ τον τοποθετούσαν γύρω στο 10%, αλλά τελικά έλαβε σχεδόν το 20% των ψήφων. Μέχρι προχθές μάλιστα η καταμέτρηση του έδινε ελαφρύ προβάδισμα επί του δεξιού Λάσο, οδηγώντας σε μια δίχως προηγούμενο αναμέτρηση, χωρίς δεξιό διεκδικητή της προεδρίας!
Και τώρα, επιχείρηση «αντιδεξιάς συσπείρωσης»
Τελικά όμως, όπως φαίνεται, ο Λάσο περνά στον Β΄ γύρο για λίγες χιλιάδες ψήφων. Και η καρδιά του κεντροαριστερού Αραούζ πάει στη θέση της: ένας δεξιός αντίπαλος είναι πολύ πιο βολικός από έναν ιθαγενή. Αμβλύνθηκαν λοιπόν, το ίδιο απότομα όσο είχαν ξεκινήσει, οι επιθέσεις στον ιθαγενή Πέρεζ, ο οποίος κατηγορήθηκε ότι δεν είναι αρκούντως αριστερός, ή και ότι είναι φιλοδυτικός. Από ποιους; Από τους υποστηρικτές μιας Κεντροαριστεράς που μετέτρεψε το Εκουαδόρ σε ξέφραγο αμπέλι για τις δυτικές και κινεζικές πολυεθνικές, άνοιξε τις πόρτες στο ΔΝΤ, βούτηξε βαθιά στη διαφθορά, και κατέστειλε άγρια τους ιθαγενείς, την Αριστερά και τις μαζικές κοινωνικές οργανώσεις τους… Εν πάση περιπτώσει, ο αποκλεισμός του Πέρεζ από τον Β΄ γύρο άμβλυνε αυτήν την πολεμική, καθώς τώρα επιχειρείται «προοδευτική πανστρατιά ενάντια στον Λάσο».
Είναι αμφίβολο αν θα αποδώσει αυτή η στρατηγική, καθώς το ρήγμα που άνοιξε στο λαϊκό στρατόπεδο μετά τη νεοφιλελεύθερη στροφή του Κορέα το 2013, βάθυνε κι άλλο επί Μορένο. Η μόνη ελπίδα του Αραούζ είναι να προσελκύσει τους ψηφοφόρους άλλων κομμάτων που αυτοπροσδιορίζονται ως προοδευτικά: το σημαντικότερο είναι η «Δημοκρατική Αριστερά», που πήρε 15,8% (άλλη μια έκπληξη), ενώ 7 μικρότερα κόμματα αυτού του χώρου συγκέντρωσαν συνολικά 9,1%. Μέχρι τον Β΄ γύρο, που θα γίνει στα τέλη Μαΐου, ο Αραούζ θα προσπαθήσει να κερδίσει ό,τι μπορεί από αυτό το διόλου ευκαταφρόνητο 25% των «λοιπών προοδευτικών δυνάμεων» – παρόλο που σήμερα αρκετοί εξ αυτών (όπως και πολλοί από όσους στήριξαν τον Πέρεζ) δηλώνουν την πρόθεσή τους είτε να απέχουν είτε να ψηφίσουν «τιμωρητικά» τον Λάσο.
Το εκουαδοριανό παράδοξο δεν σταματά εδώ: παρά την πληθώρα υποψηφίων στον Α΄ γύρο, 1.330.000 πολίτες (δηλαδή το 12,7% όσων ψήφισαν) πήγαν στις κάλπες μόνο και μόνο για να ρίξουν άκυρη ή λευκή ψήφο! Αποτελούν κι αυτοί τμήμα της γενικευμένης δυσφορίας ενός λαού που επί δεκαετίες ματώνει για να ζει με αξιοπρέπεια σε μια ανεξάρτητη χώρα, και συνεχώς νιώθει ότι εχθροί και «φίλοι» του τραβούν το χαλί κάτω από τα πόδια…
* «Αμφίρροπες εκλογές στο Εκουαδόρ» (φύλλο 348).
** «Λένιν να σου πετύχει…» (φύλλο 470).
