Εικόνες και συζητήσεις από την αντισύνοδο στη συνδιάσκεψη του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή
Κείμενο – φωτογραφίες: Δημήτρης Μελέτης.
To Κανκούν, σε καμία περίπτωση, δεν θυμίζει μια πόλη που φιλοξενεί τη διεθνή συνδιάσκεψη του ΟΗΕ με θέμα την κλιματική αλλαγή. Όλα κυλούν φυσιολογικά, και το κλίμα είναι ακριβώς αυτό που φαντάζεται κανείς για μία παραθεριστική πόλη-θέρετρο κοντά στις ΗΠΑ με πληθυσμό επί το πλείστον τουριστικό.
Το μόνο που μπορεί να υποψιάσει κάποιον είναι τα αγροτικά φορτηγάκια με πάνοπλους αστυνομικούς, που περιφρουρούν τα ακριβά ξενοδοχεία και περιπολούν με τους φάρους αναμμένους και τις σειρήνες να ηχούν δυνατά. Από αύριο, αναμένεται η άφιξη των καραβανιών που συμπεριλαμβάνουν τα γκρουπ της Via Campesina, των Otros Mundos και άλλων οργανώσεων, μαχόμενων για τα δικαιώματα των αυτόχθονων μικροκαλλιεργητών και την ορθότερη δυνατή διαχείριση του φυσικού πλούτου.
Για την υποδοχή των καραβανιών και την πραγματοποίηση συζητήσεων και ενημερώσεων, έχει εξασφαλιστεί χώρος στο κέντρο της πόλης, που προβλέπεται να φιλοξενήσει 7-8 χιλιάδες επισκέπτες.
Την ερχόμενη Δευτέρα, προβλέπεται να αποκτήσει «ψυχή» η επίσημη συνάντηση, ενώ έχουν προγραμματιστεί κινητοποιήσεις για τις 4, 5 και 7 Δεκεμβρίου. Η πρόσβαση, φυσικά, στο κέντρο διαπραγματεύσεων των Ηνωμένων Εθνών δεν επιτρέπεται σε δημοσιογράφους που δεν διαπιστεύθηκαν μέχρι το τέλος Οκτωβρίου. Σ’ αυτή τη βάση, λοιπόν, απαγορεύτηκε και σε εμάς η ανταπόκριση, παρά την επίδειξη των επαγγελματικών μας εγγράφων και των Μέσων που εκπροσωπούμε.
Το Klimaforum
Λίγα χιλιόμετρα πιο μακριά, στο χώρο όπου φιλοξενείται το Klimaforum, ένας χώρος με αισθητή φυσιολατρική χροιά και ατμόσφαιρα, οι συζητήσεις μεταξύ των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (ΜΚΟ) και ευαισθητοποιημένων πολιτών του κόσμου έχουν ζεσταθεί.
Σημαντική ήταν η παρουσία του Διεθνούς Δικτύου Μηχανικών και Επιστημόνων για Παγκόσμια Ευθύνη (INES), που διοργάνωσε τη συζήτηση σχετικά με τις συγκρούσεις που αφορούν το περιβάλλον. Αναλύθηκε, συγκεκριμένα, το πώς προκύπτουν συρράξεις σε χώρες όπως η Κένυα, όταν η ερημοποίηση περιορίζει τη διαθέσιμη γη προς καλλιέργεια και κτηνοτροφία, και πώς κατά συνέπεια προκύπτουν οι «πρόσφυγες κλίματος».
Για τα βιοκαύσιμα
Επίσης, αναλύθηκαν τα βασικά μειονεκτήματα των βιοκαυσίμων και του άνθρακα μηδενικών εκπομπών. Σχετικά με τα βιοκαύσιμα, αναφέρθηκε σε πρώτη φάση το γεγονός ότι τέτοιου μεγέθους εκτάσεις θα έπρεπε να χρησιμοποιηθούν για παραγωγή τροφής. Ακόμη, επισημάνθηκε ότι είναι ιδιαίτερα ζημιογόνο για τον πλανήτη το γεγονός ότι τα βιοκαύσιμα εγκαθίστανται συνήθως σε περιοχές που ήταν τροπικά δάση, δηλαδή, περιοχές από τους σημαντικότερους «συμμάχους» στον αγώνα κατά της υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Τα βιοκαύσιμα, όπως επίσης τονίστηκε, βασίζονται στη μονοκαλλιέργεια (συχνά συναντώνται ως καλαμπόκι ή σόγια), που πέρα από τη δεδομένη καταπόνηση που επιφέρει στη γη, εφαρμόζεται εκτεταμένα και σε μορφή μονοπωλίου γης, που σημαίνει ότι προκύπτουν πολλοί μεγαλογαιοκτήμονες με μοναδική δραστηριότητα την αγοραπωλησία γης, εκεί όπου κάλλιστα θα μπορούσαν να υπάρχουν μικρότερες εκτάσεις αγροτών, οι οποίοι θα καλλιεργούσαν τη γη με τα παραδοσιακά της προϊόντα και θα διατηρούσαν, με αυτόν τον τρόπο, ακέραιη τη βιωσιμότητά της. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η αναθεώρηση του άρθρου 27 στο Μεξικό, που αναγνώριζε συνταγματικά τα ejidos -μορφή συλλογικής γαιοκτημοσύνης- που προέκυψαν μετά τη Μεξικανική Επανάσταση του 1910. Με την αναθεώρηση, απαιτούνται τίτλοι ιδιοκτησίας, με αποτέλεσμα πρακτικά να προκύπτει ευκολότερη αγοραπωλησία γης και αλόγιστη εκμετάλλευση του φυσικού πλούτου.
Για τον άνθρακα μηδενικών εκπομπών
Ως προς τον άνθρακα μηδενικών εκπομπών, που αποτελεί μια απόπειρα καύσης άνθρακα και αποθήκευσης των εκπομπών στο έδαφος, υπάρχει αρκετή καχυποψία και αβεβαιότητα, αφού χρειάζονται 20-50 χρόνια για να εξασφαλιστούν οι μέθοδοι πραγματοποίησης αυτής της διαδικασίας, και το μόνο βέβαιο που προκύπτει είναι σημαντικές δαπάνες για μελέτες και ρίσκο για τις συνέπειες της αποθήκευσης. Εξάλλου, τα τελευταία χρόνια, ένα μεγάλο θέμα που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι «ανεπτυγμένες χώρες», με χαρακτηριστικό το παράδειγμα της Γερμανίας, είναι αυτό της διαχείρισης των αποβλήτων τους.
Τέλος, έγινε αναφορά στο μοντέλο της Κίνας αλλά και στις δαπάνες που γίνονται για πολεμικό εξοπλισμό, όπως, για παράδειγμα, στη Βενεζουέλα.
Σε ό,τι αφορά την Κίνα, που ενεργοδοτείται κατά το 90% από άνθρακα, είναι αξιοσημείωτες οι δύο εναλλακτικές κατευθύνσεις στις οποίες κινείται: Πρωτοστατεί μεν στην ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών ενέργειας, ενώ, από την άλλη πλευρά, οι 13 σταθμοί παραγωγής πυρηνικής ενέργειας προβλέπεται να αυξηθούν τα επόμενα 8 χρόνια σε 17.
Η Βενεζουέλα, από την άλλη, φορέας μεγάλων κοιτασμάτων πετρελαίου, επενδύει σημαντικά ποσά στον εξοπλισμό, φοβούμενη ενδεχόμενη επίθεση από τις ΗΠΑ.
Η συζήτηση είχε να κάνει με το πόσο αποτελεσματικός θα φανεί αυτός ο εξοπλισμός από την Κίνα ή τη Ρωσία, όταν ο κίνδυνος είναι οι ΗΠΑ, ενώ είναι ζήτημα σοβαρών συζητήσεων το αν μια χώρα σαν τη Βενεζουέλα θα έπρεπε να βρει καλύτερο τρόπο να επενδύσει τα χρήματα αυτά, για παράδειγμα, σε παροχές κοινωνικής ωφέλειας.
Κεντρικός προβληματισμός
Ο γενικότερος προβληματισμός που τέθηκε αφορούσε την αποδοτικότητα των μικρότερων μονάδων ηλεκτροδότησης. Εξάλλου, οι περσινές αντίστοιχες συζητήσεις στην Κοπεγχάγη έκλιναν στην κατεύθυνση ότι αν υπάρχει μία διέξοδος στα ζητήματα ηλεκτροδότησης, αυτή είναι των όσο το δυνατόν μικρότερων, αυτόνομων ενεργειακά μονάδων.
Οι προτάσεις που δόθηκαν ως απάντηση μιλούν για ανάγκη απελευθέρωσης της τεχνογνωσίας και της έρευνας, ανάγκη αποκέντρωσης αλλά και πίεσης, ταυτόχρονα, στο να αλλάξουν οι κεντρικές δομές ενεργοδότησης στα μεγάλα αστικά κέντρα.
