Γιώργος Μακράκης, πρόεδρος Ομοσπονδίας εργαζομένων ΟΑΕΔ. Συνέντευξη στον Χρήστο Πραμαντιώτη
Γνωρίσαμε τον Γιώργο Μακράκη, πρόεδρο της ομοσπονδίας των εργαζομένων του ΟΑΕΔ, τον περασμένο Μάη, όταν το πρωτοβάθμιο συνδικάτο της Αττικής ανέλαβε μια σημαντική πρωτοβουλία να καλέσει επιτροπές ανέργων και να ανιχνεύσουν από κοινού την προώθηση κοινών δράσεων και διεκδικήσεων. Μερικούς μήνες μετά, ο ίδιος δηλώνει σίγουρος ότι πρέπει να προχωρήσει αυτή η προσπάθεια, μας ανακοινώνει μάλιστα ότι θα γίνει πανελλαδικά και είναι αισιόδοξος ότι μπορούν να γίνουν σημαντικά βήματα, καθώς οι εργαζόμενοι του ΟΑΕΔ κοιτούν προς την ίδια κατεύθυνση με τους ανέργους. Στη συζήτηση που είχαμε την περασμένη Τετάρτη, μιλήσαμε ακόμη για το ρόλο που σε εποχές κρίσης θα μπορούσε να παίζει ο ΟΑΕΔ, αλλά και για το θερμό αγωνιστικό φθινόπωρο που αναμένει ότι θα έχουμε, όπως και για την εκτίμησή του ότι η κρίση θα οδηγήσει στην ανασύνταξη των δυνάμεων του συνδικαλιστικού κινήματος.
Τους τελευταίους μήνες, ο υπουργός Εργασίας περιγράφει ένα success story απασχόλησης, μιλώντας συνέχεια για θετικό ισοζύγιο προσλήψεων-απολύσεων. Το βλέπετε αυτό να αντανακλάται στις ουρές των ανέργων στον ΟΑΕΔ;
Σε καμία περίπτωση. Αυτό που λένε είναι ότι μέσα από το σύστημα ΕΡΓΑΝΗ αναδεικνύεται ένας μειωμένος ρυθμός αύξησης της ανεργίας. Ότι η ανεργία αυξάνεται μεν, αλλά με μικρότερους ρυθμούς σε σχέση με παλαιότερα. Εντάξει, αυτό είναι και λογικό. Πόσο θα συνεχίζει η ανεργία να αυξάνεται με τον ίδιο ξέφρενο ρυθμό; Το ΕΡΓΑΝΗ, θεωρώ ότι είναι ένα καθαρά πολιτικό εργαλείο που έχει εφεύρει ο υπουργός Εργασίας. Παρουσιάζει μια αισιόδοξη πλευρά της απασχόλησης. Όμως δεν έχει μείνει τίποτε όρθιο. Εργασία, αξιοπρεπής εργασία, δεν υπάρχει πια, παρά τις θριαμβολογίες του υπουργού.
Εφόσον η ανεργία αυξάνεται, ο ΟΑΕΔ δίνει επίδομα για ένα δωδεκάμηνο και μετά απλώς μια κάρτα ανεργίας, ποιος είναι σήμερα ο ρόλος του ΟΑΕΔ;
Αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό θέμα. Πιστεύω ότι –και το λέω με κάθε ειλικρίνεια– θα μπορούσε ο ΟΑΕΔ αυτή τη στιγμή να βάλει μπροστά την ελληνική κοινωνία. Να κινήσει τις μηχανές. Με ποια έννοια. Ένας δημόσιος οργανισμός, για να έχει αποτέλεσμα πρέπει να έχει χρήματα και ανθρώπινο δυναμικό που να υλοποιεί κάποια προγράμματα. Ο ΟΑΕΔ λοιπόν έχει πόρους που παρακρατούνται από εργαζόμενους και εργοδότες για να αποδοθούν στον Οργανισμό, ώστε να υλοποιήσει προγράμματα για τους ανέργους, και αυτά δεν αποδίδονται. Το ΙΚΑ οφείλει στον ΟΑΕΔ 7 δισ. ευρώ. Πάρα πολύ μεγάλο ποσό, που αν αποδιδόταν στον ΟΑΕΔ, ο Οργανισμός –μιλάμε βεβαίως για μια χρηστή Διοίκηση– θα μπορούσε να στηρίξει περισσότερο τον άνεργο, αλλά όχι μόνο αυτό. Υπάρχουν δύο πλευρές στο θέμα. Οι άνεργοι, όλοι οι άνεργοι, χρειάζονται αφενός μεγαλύτερη επιδοματική στήριξη. Βιώνουμε τραγικά πράγματα καθημερινά. Η δεύτερη πλευρά του θέματος αφορά έναν επιπλέον τρόπο στήριξης. Ο ΟΑΕΔ έχει εξειδικευμένο, εκπαιδευμένο ανθρώπινο δυναμικό, το οποίο όμως είναι απαξιωμένο, καθώς λόγω της τεράστιας αύξησης της ανεργίας δαπανά ατέλειωτες εργατοώρες στη διαχείριση κι όχι στην ουσιαστική στήριξη των ανέργων. Αρκεί να σας πω ότι θα μπορούσε να δοθεί σημασία σε ενεργητικές πολιτικές, σε τεχνικές ανεύρεσης εργασίας, σε επαγγελματικό προσανατολισμό, σε συμβουλευτική ανάλυση επιχειρηματικών πρωτοβουλιών κ.ά. Υπάρχουν στον ΟΑΕΔ εξειδικευμένοι συνάδελφοι για τέτοιες δράσεις, που μπορούν να κινητοποιήσουν τον άνεργο, ο οποίος έρχεται εξαθλιωμένος και προσπαθεί να πιαστεί από κάπου. Αυτά έχουν πλέον υποβαθμιστεί στον ΟΑΕΔ.
Ναι, αλλά αυτά φτάνουν μέχρι ένα σημείο. Τι αποτέλεσμα έχουν όλα αυτά αν δεν υπάρχουν δουλειές;
Θα πάω λοιπόν σε αυτό. Εάν ο ΟΑΕΔ διέθετε τους πόρους και την ανάλογη πολιτική, θα μπορούσε να το συνεχίσει. Φτάνεις στο σημείο να ενεργοποιήσεις τον άνεργο, να τον απεγκλωβίσεις από το αίσθημα της παραίτησης, να τον έχεις έτοιμο να μπει στην κοινωνία παραγωγικά. Από εκεί και πέρα ο ΟΑΕΔ θα μπορούσε να του δώσει τη δυνατότητα να κάνει το επόμενο βήμα, για παράδειγμα μέσα από συνεργατικές μορφές, συνεταιριστικές μορφές. Θα έμπαινε έτσι στην αγορά ό,τι καλύτερο έχει αυτήν τη στιγμή η Ελλάδα. Νέοι άνθρωποι, μορφωμένοι άνθρωποι, επιστήμονες, που έχουν όρεξη για δουλειά. Αλλά βλέπεις τι γίνεται; Ετοιμάζουν τώρα πενήντα χιλιάδες θέσεις πεντάμηνης κοινωφελούς εργασίας ό,τι να ‘ναι, κάτι σαν τα παλιά stage στην ουσία. Και τους ξαναεγκλωβίζουν σε ένα φαύλο κύκλο. Δεν βοηθάει αυτό σε τίποτα έναν άνθρωπο να πάει μπροστά, να παράγει. Το αντίθετο, τον καθηλώνει, τον πάει πίσω.
Φανταστείτε αυτήν τη στιγμή τον ΟΑΕΔ να υποστήριζε αυτές τις συνεταιριστικές μορφές ανέργων και να έλεγε «μαζευτείτε 5-10 που είστε μηχανικοί, γιατροί, γεωργοί, και θα σας στηρίξω». Ειδικά για το τελευταίο, να πω το εξής: Πολύς κόσμος θέλει να επιστρέψει στην επαρχία, αλλά δεν θα βρει τίποτε εκεί, μηδέν υποδομές ή και κατεστραμμένες υποδομές, τεράστιο κόστος παραγωγής αγροτικών προϊόντων κλπ. Θα μπορούσε ο ΟΑΕΔ να προγραμματίσει την αγορά ανθρώπινου δυναμικού στην επαρχία, κι έτσι να μπορούμε να μιλάμε για παραγωγική ανασυγκρότηση, που την έχει ανάγκη αυτήν τη στιγμή ο τόπος. Συμπερασματικά, ο ΟΑΕΔ έχει στα χέρια του ενάμισι εκατομμύριο άνεργους, που θα μπορούσε να τους ενεργοποιήσει, να τους κατευθύνει, να τους οδηγήσει κάπου. Αλλά αυτό είναι ζήτημα πολιτικής, όχι απλώς διαχείρισης.
Μιλάμε μέχρι τώρα για τους άνεργους που συναντούν καθημερινά οι υπάλληλοι του ΟΑΕΔ, αλλά ίσως σε λίγο θα μετράτε κι εσείς μερικές εκατοντάδες απολυμένων.
Περιμένουμε αρκετοί συνάδελφοί μας να βγουν σε διαθεσιμότητα. Απόλυση, για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους. Ο ΟΑΕΔ έχει 3.900 υπαλλήλους και ένα τεράστιο εύρος δραστηριοτήτων: εκτός από τα καταστήματα, έχει 56 ΕΠΑΣ, 12 ΙΕΚ, βρεφονηπιακούς σταθμούς, 150 Κέντρα Προώθησης Απασχόλησης.
Οι ειδικότητες που λένε ότι θα βγουν σε διαθεσιμότητα, είναι προσωπικό μαγειρείου και καθαριότητας των βρεφονηπιακών σταθμών του ΟΑΕΔ. Πρακτικά, δεν θα μπορούν να λειτουργήσουν οι σταθμοί. Επτά μηνών παιδάκια θα μείνουν χωρίς προσωπικό καθαριότητας και χωρίς προσωπικό μαγειρείου; Και ποιος θα το κάνει; Το ιδιωτικό catering; Δεν μπορεί. Άρα οδηγούμε τις φτωχές οικογένειες –διότι στους βρεφονηπιακούς σταθμούς του ΟΑΕΔ πάνε άνθρωποι πολύ χαμηλών εισοδημάτων– να πάνε να πληρώσουν τα 100-150 ευρώ στους δημοτικούς παιδικούς σταθμούς.
Οι διαθεσιμότητες θα προκύψουν επίσης από μια κατηγορία εκπαιδευτικών του ΟΑΕΔ, τους εμπειροτεχνίτες, άρα θα έχουμε συρρίκνωση των εκπαιδευτικών δομών του ΟΑΕΔ, ενώ η διαθεσιμότητα θα ακουμπήσει και τα Κέντρα Προώθησης Απασχόλησης. 263 συνάδελφοι συνολικά.
Και απέναντι σε όλα αυτά πώς κινείται η Ομοσπονδία σας;
Έχουμε πραγματοποιήσει τους τελευταίους μήνες απεργίες κι έχουμε κάνει καταλήψεις, συμβολικές περισσότερο, για να αναδείξουμε τα θέματα. Σε συνεννόηση με τα άλλα συνδικάτα του υπουργείου Εργασίας έχουμε προχωρήσει σε κοινές συσκέψεις. Εμείς θέλουμε να αναδείξουμε τα προβλήματα που έχουμε ως εργαζόμενοι στον ΟΑΕΔ, αλλά από την άλλη αντιλαμβανόμαστε ότι το πρόβλημα είναι γενικότερο. Ότι αυτή η πολιτική πρέπει να σταματήσει, ότι το ζήτημα είναι πολιτικό. Ότι δεν την γλιτώνει κανείς εξαιρώντας τον Οργανισμό του από τη συνολική κυβερνητική επίθεση. Προτείναμε στη σύσκεψη των προέδρων στην ΑΔΕΔΥ, πενθήμερες επαναλαμβανόμενες απεργίες. Να πάει δηλαδή σε έναν αγώνα μαζικό, συγκρουσιακό, για να σταματήσει αυτή η πολιτική. Όταν υπάρχει μια επίθεση τέτοιου μεγέθους, χρειάζεται και μια ανάλογη απάντηση.
Διαπιστώνω το εξής: υπάρχει ο συντονισμός των εργαζομένων στους Οργανισμούς του υπουργείου Εργασίας. Παράλληλα υπάρχουν κι άλλοι συντονισμοί. Κι όλοι αυτοί μιλούν με τον ίδιο τρόπο για τα ίδια πράγματα. Τι υπηρετεί αυτός ο κατακερματισμός; Και κάτι ακόμη: αυτοί οι αγώνες δεν κρίνονται κυρίως από το αν έχουν μαζί τους την κοινωνία;
Σωστά το αναφέρετε, και θα σας πω ότι τα συνδικάτα έχουν μεγάλη ευθύνη. Αυτό συμβαίνει γιατί προτάσσονται λογικές πολιτικές, παραταξιακές και προσωπικές και υπάρχει μια προσπάθεια καπελώματος, ποιος θα βγει μπροστά και ποιος πίσω. Υπάρχει αυτή η κακή νοοτροπία, την οποία οφείλουμε να ξεπεράσουμε.
Όσο για το δεύτερο ερώτημα. Θεωρώ ότι δεν παλεύουμε για να σώσουμε 263 συναδέλφους μας να μη βγουν στην ανεργία. Παλεύουμε να σώσουμε τους βρεφονηπιακούς σταθμούς που παρέχουν μια υπηρεσία δωρεάν σε χαμηλά κοινωνικά στρώματα. Να κρατήσουμε αυτήν την υπηρεσία. Να μη δοθεί σε ιδιώτες με δεκαπλάσιο κόστος που θα επιβαρύνει τελικά την ίδια την κοινωνία.
Η μεγάλη εικόνα είναι η προσφορά δημόσιων υπηρεσιών ποιότητας προς τους πολίτες για να μπορέσει αυτή η χώρα να πάει μπροστά. Η ελληνική κοινωνία χρειάζεται το δημόσιο τομέα. Έναν ποιοτικό δημόσιο τομέα. Να αφαιρεθούν οι παθογένειες, συμφωνούμε όλοι σε αυτό, ότι υπάρχουν παθογένειες στο δημόσιο τομέα, πολλές παθογένειες, για τις οποίες την κύρια ευθύνη φέρουν οι πολιτικές ηγεσίες. Αυτές φέρνουν τα stage, τους εργολάβους, αυτές δημιούργησαν τις πελατειακές σχέσεις και τη μεγάλη γάγγραινα, την αναξιοκρατία.
Αν δεν σταματήσει η νεοφιλελεύθερη πολιτική που θέλει να υφαρπάξει τις υποδομές και τις δομές και τις υπηρεσίες του δημόσιου τομέα, σε τιμή τσάμπα, και να τις δώσει σε εργολάβους σε βάρος της κοινωνίας, όλα θα πηγαίνουν όλο και χειρότερα. Στις εκτιμήσεις μας είναι ότι περιμένουμε ένα θερμό φθινόπωρο.
Πιστεύω ότι και ο κόσμος που έχει φθάσει στα όριά του περιμένει κάτι, ένα έναυσμα να βγει στο δρόμο, να φωνάξει, να διεκδικήσει αυτά που του ανήκουν. Αλλά πρέπει και το συνδικαλιστικό κίνημα να παίξει προωθητικό ρόλο. Το συνδικαλιστικό κίνημα βρίσκεται στο και πέντε, όχι στο παρά πέντε, είναι απαξιωμένο, θα ανασυνταχθεί όμως γιατί αυτή η κρίση θα οδηγήσει σε ανασύνταξη των δυνάμεων, των καθαρών δυνάμεών του. Γιατί υπάρχουν άνθρωποι στα συνδικάτα που είναι καθαροί, και ας κατηγορείται συλλήβδην το συνδικαλιστικό κίνημα.
Προσωπικά πιστεύω ότι και τα συνδικάτα πρέπει να απαλλαγούν όχι από πολιτικές, αλλά από κομματικές ταμπέλες και στεγανά. Πρέπει να υπηρετήσουν καθαρά τους εργαζόμενους, τους ανέργους. Δεν υπάρχουν για να ακολουθούν κόμματα, να είναι ουρές των κομμάτων.
