του Νικόλα Καρυδιά
Σε διάφορα ΜΜΕ (όπως και σε δημοσιεύσεις, ανακοινώσεις, εκδόσεις, συγγράμματα κ.λπ.) εδώ και καιρό αλλά πολύ περισσότερο τούτες τις μέρες που συμπληρώνονται 80 χρόνια από το ιστορικό «Όχι», προβάλλονται ορισμένες λαθεμένες απόψεις.
Άποψη πρώτη: «Είναι λάθος να γιορτάζεται η έναρξη ενός πολέμου και όχι η λήξη του και η απελευθέρωση». Με αυτήν την προσχηματική άποψη γίνεται προσπάθεια να μειωθεί η σημασία του «Όχι», τη στιγμή που έγινε και την παλλαϊκή συσπείρωση που έκφρασε. Σε μια στιγμή που άλλες χώρες υποχώρησαν με ευκολία μπροστά στην φασιστική-ναζιστική επίθεση, χωρίς να προβάλλουν καμία σοβαρή αντίσταση, καμία συσπείρωση κι ανάταση ολόκληρου του λαού. Αντιθέτως στην Ελλάδα είχαμε μια σπάνια και μεγάλη στιγμή ηρωισμού και μέθεξης για την ελευθερία του τόπου. Συνεπώς να γιορτάζονται και οι δύο επέτειοι, έναρξη και απελευθέρωση, χωρίς όμως να υποτιμάται όπως θέλουν τόσοι πολλοί η σημασία του «Όχι».
Άποψη δεύτερη: «Η Αριστερά δεν ήταν η μόνη δύναμη που αντιστάθηκε και είναι λάθος να μονοπωλεί την αντίσταση του ελληνικού λαού στον κατακτητή». Αυτή η άποψη μοιάζει αντικειμενική γιατί όντως όσοι αντιστάθηκαν δεν ήταν αριστεροί και υπήρχαν οργανώσεις και κινήσεις που δεν εγγράφονται στον αριστερό χώρο. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα ο Ν. Ζέρβας. Αλλά δεν είναι εκεί το ζήτημα. Στην ουσία επιχειρείται να αποσιωπηθεί μια αλήθεια: Η Αριστερά έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο, αυτό δεν μπορεί να αμφισβητηθεί, αλλά το κυριότερο είναι πως η αστική πτέρυγα προτίμησε να μην αντισταθεί και να πάει στην Αίγυπτο, χωρίς καν να πάρει μέτρα άμυνας για τη χώρα. Η άρνηση να οχυρωθεί πολύ καλύτερα η Κρήτη ήταν εντελώς χαρακτηριστική του φευγιού προς Αίγυπτο και του πνεύματος που επικρατούσε στα επιτελεία… Άρα αντιστάθηκε ο λαός, πρωταγωνιστικό ρόλο στην αντίσταση είχε η εαμική παράταξη και οι αστικές ηγεσίες δεν αντιστάθηκαν.
Άποψη τρίτη: «Ακόμα και αν αναγνωριστεί στην Αριστερά ένας πρωταγωνιστικός ρόλος στην αντίσταση ενάντια στον κατακτητή, από πολύ νωρίς είχε βλέψεις να καταλάβει την εξουσία ενάντια στη θέληση του λαού και ξεκίνησε έναν εμφύλιο, στην ουσία από το 1943, που κορυφώθηκε στο τρίχρονο 1946-1949». Εδώ υπάρχει μια σοβαρή λαθροχειρία και μια ανακρίβεια. Το 1943 είχε περίπου κριθεί η έκβαση του πολέμου. Οι Άγγλοι και οι οργανώσεις που είχαν στενές επαφές μαζί τους σκέπτονταν το τι θα γίνει στην Ελλάδα μετά την λήξη του πολέμου. Είναι αποδεδειγμένο πως οι Άγγλοι προχώρησαν σε πολλές συμφωνίες με τους Γερμανούς για την αποχώρησή τους από την Ελλάδα, όπως είναι αποδεδειγμένο πως ενώ διαρκούσε ο πόλεμος βομβάρδισαν την Αθήνα και ήταν πρωταγωνιστές τον Δεκέμβρη του 1944. Ο Τσόρτσιλ διέταξε να συμπεριφέρονται οι αγγλικές δυνάμεις ως σε κατεχόμενη χώρα. Στην συνέχεια εξαπολύθηκε ένα πρωτόγνωρο τρομοκρατικό πογκρόμ ενάντια στις αριστερές και δημοκρατικές δυνάμεις και ενισχύθηκαν παρακρατικές συμμορίες που σκόρπιζαν τον θάνατο σε αγωνιστές της εθνικής αντίστασης. Η απόφαση των εγγλέζων ιμπεριαλιστών είχε παρθεί: Να τσακιστεί το εαμικό κίνημα πάση θυσία για να κρατηθεί η Ελλάδα ως αγγλική επιρροή. Αυτά οδήγησαν στον εμφύλιο και την άμεση ιμπεριαλιστική εμπλοκή πρώτα των Εγγλέζων και μετά το 1947 των Αμερικάνων – κι όχι ένα σχέδιο κατάληψης της εξουσίας από την Αριστερά.
Μείναμε τελείως επιγραμματικά σε ορισμένες απόψεις έχοντας επίγνωση πως δεν εξαντλούνται τα θέματα. Αλλά τονίζουμε ότι αυτές οι τρεις απόψεις –αστικές στην ουσία τους– είναι λαθεμένες και μακριά από την ιστορική αλήθεια.
