Είναι βέβαιο ότι αυτό το «αντι-μνημονιακό» μέτωπο δεν είναι ενιαίο, ούτε κοινωνικά ούτε ιδεολογικά ούτε, βεβαίως, πολιτικά¹. Αυτό δεν είναι καθόλου «κακό», παρ’ όλο που παρουσιάζει προβλήματα και δυσκολίες στην πορεία του. Αλλά έτσι συμβαίνει πάντοτε, σε όλες τις μεγάλες και άξιες λόγου κοινωνικές εξελίξεις και αλλαγές.
Ενώ το μέτωπο στο κοινωνικό επίπεδο διευρύνεται, στο πολιτικό μάλλον «στενεύει».
Κόμματα -αστικά- που αρχικά θέλησαν να υψώσουν φωνή και ανάστημα στο Μνημόνιο και τις ευρωπαϊκές επιταγές, δεν άργησαν να συμμορφωθούν και να υποστείλουν τις «αντι-μνημονιακές» σημαίες τους, να χαμηλώσουν τις «αντι-μνημονιακές» φωνές τους και να ευθυγραμμιστούν με τα κελεύσματα των μεγάλων κυρίων τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Ν.Δ., το ΛΑΟΣ κ.λπ. Το στένεμα του μετώπου στο πολιτικό επίπεδο δεν προήλθε μόνο από τη πλευρά των αστικών κομμάτων, της Δεξιάς. Αλλά και από την πλευρά της Αριστεράς. Δεν εννοώ μόνο τη ΔΗΜΑΡ -άσχετα αν μπορούμε να τη θεωρούμε ακόμα ως αριστερό κόμμα ή όχι.
Αλλά το ΚΚΕ – παρ’ όλο που αρνείται πως είναι «αριστερό» κόμμα, διότι είναι «κομμουνιστικό»! Το ΚΚΕ θεωρώντας ψευτοδίλημμα το αντι-μνημονιακό μέτωπο ενάντια στο «μνημονιακό», διότι το ζήτημα είναι η λαϊκή εξουσία, η συντριβή των μονοπωλίων, η έξοδος από την Ε.Ε. κ.λπ., πολιτικά αποδυναμώνει το «αντι-μνημονιακό» μέτωπο στο όνομα του μακρινού μέλλοντος. Αρνείται να βαδίσει από κοινού τα πρώτα 10-20 μέτρα του δρόμου προς τη «λαϊκή εξουσία», γιατί δεν συμφωνούν όλοι και εκ προοιμίου ότι ο σκοπός πρέπει να ‘ναι το τελευταίο, εκατοστό μέτρο. Στο ποδόσφαιρο λένε: βλέπουμε το κάθε παιχνίδι ξεχωριστά, ένα-ένα. Το ΚΚΕ λέει βλέπουμε και αγωνιζόμαστε για όλα τα παιχνίδια μαζί. Είναι μία άποψη κι αυτή.
Αναγκαία… κακά της διεύρυνσης
Η κοινωνική διεύρυνση του μετώπου με το ταυτόχρονο πολιτικό «στένεμα» ανέδειξε τον ΣΥΡΙΖΑ πολιτικό πρωταγωνιστή. Γιατί όσοι πλήττονται και αισθάνονται πια ότι θα πληγούν σύντομα -αύριο- από το Μνημόνιο, σε αυτόν έφεραν τα σπαθιά τους απάνω του και τα λυγούν, όπως έλεγε ο Κώστας Βάρναλης. Σε τέτοιες εποχές μοιραία συγκλίνουν άνθρωποι από πολλούς και διαφορετικούς κοινωνικούς, ιδεολογικούς και πολιτικούς χώρους. Φέρνουν μαζί τους τις ιδεολογίες και προκαταλήψεις τους. Τα διαφορετικά γενικά και ειδικά συμφέροντά τους και προοπτικές. Η διεύρυνση συνοδεύεται από την όξυνση -φανερή ή όχι- όλων των συγκρούσεων που διαπερνάνε την κοινωνία. Δεν γίνεται διαφορετικά και δεν έγινε διαφορετικά σε καμιά μεγάλη κοινωνική-πολιτική αλλαγή ή ακόμα και επανάσταση. Δεν υπήρξε ποτέ μια «καθαρή» κοινωνική-πολιτική σύγκρουση: από τη μια οι πραγματικοί «επαναστάτες» και από την άλλη οι αντιδραστικοί «αντεπαναστάτες».
Όπως επίσης είχαν παρατηρήσει και οι σοφοί πατέρες, σε τέτοιες εποχές στο στρατόπεδο της αλλαγής προσέρχονται και μπόλικοι τυχοδιώκτες και καιροσκόποι, που το κίνημα με την πείρα του θα τους αποβάλλει. Βέβαια, ο κίνδυνος αυτός τελικά να κατορθώσουν να το «καθοδηγήσουν» και να το σφετεριστούν είναι υπαρκτός. Αλλά εξαρτάται από την ωριμότητα του ίδιου του λαϊκού ή προλεταριακού κινήματος και της ηγεσίας του ώστε να μην συμβεί αυτή η εξέλιξη.
Σήμερα το ίδιο μπορεί να συμβαίνει. Είναι βέβαιο πώς συμβαίνει. Δεν προσέρχονται μόνο «αγνοί» άνθρωποι του λαού. Δεν προσέρχονται μόνο άνθρωποι που μέχρι χτες πίστευαν ή ήλπιζαν ότι θα κάνουμε τώρα κάποιες αναγκαίες ή ακόμα και επώδυνες υποχωρήσεις, προκειμένου να γλιτώσουμε τα χειρότερα -π.χ. χρεοκοπία- και σύντομα να ξαναβγούμε στις «αγορές» κ.λπ. και που τώρα πια κατάλαβαν ότι ήταν λάθος όλα αυτά. Προσέρχονται και άνθρωποι που ναι μεν πλήττονται από την κρίση και τα μνημόνια, αλλά διατηρούν ακέραιες τις απόψεις τους· εκείνες που συνέβαλαν στην πρακτική εφαρμογή τους στο να φτάσουμε σε αυτό το χάλι. Και που δεν δείχνουν καμιά διάθεση να κάνουν την «αυτοκριτική» τους για τις απόψεις και τις πρακτικές τους, να ζητήσουν συγγνώμη και «ταπεινά» να συστρατευτούν και συμπορευθούν με τους υπόλοιπους.
Τις τελευταίες ημέρες ο κατευθυνόμενος Τύπος των «μνημονιακών» δυνάμεων έχει εξαπολύσει μια επίθεση στον ΣΥΡΙΖΑ για προσχωρήσεις στελεχών του αμαρτωλού ΠΑΣΟΚ στον ΣΥΡΙΖΑ και μάλιστα σε καίριες θέσεις του. Στο κάλεσμα του Α. Τσίπρα προς τα άλλα κόμματα της Αριστεράς για συμμετοχή στην κυβέρνηση, το γραφείο Τύπου του ΚΚΕ απάντησε εντελώς περιφρονητικά και απαξιωτικά, επαναλαμβάνοντας τα όσα αυτή η μερίδα του «μνημονιακού» τύπου αναμασάει, λέγοντας: «Το ΚΚΕ ανταποκρίνεται στην ιστορική του ευθύνη σε συνθήκες οικονομικής καπιταλιστικής κρίσης και αυτό ακριβώς ενοχλεί και τον Αλ. Τσίπρα. Εξάλλου ο ΣΥΡΙΖΑ έχει βρει πολλούς συνεργαζόμενους, τον Κίμωνα Κουλούρη, τη Λούκα Κατσέλη, τον Χ. Κοτσακά, τον Γ. Ραυτόπουλο και τόσους ακόμα εργατοπατέρες του ΠΑΣΟΚ, με τους οποίους προχωράει αγκαλιά, υπό τα χειροκροτήματα των αστικών δυνάμεων που τους στηρίζουν.» (10/6/12).
Προσπάθειες «απολύμανσης»
Κανένα κόμμα -και το πιο επαναστατικό- δεν μπορεί να αποκλείσει κανέναν από το να το υποστηρίξει ψηφίζοντάς το ή ακόμα και με σχετικές δηλώσεις του. Άλλο πράγμα είναι αν αδιάκριτα μπορούν -και πρέπει- τέτοιοι άνθρωποι να αξιοποιηθούν σε καίριες θέσεις του κόμματος ή μιας κυβέρνησης, να χαράξουν πολιτικές. Αυτό δεν λύνεται με γενικούς αφορισμούς. Η ιστορία των πιο μεγάλων επαναστάσεων και επαναστατών δεν δίνει ακριβείς συνταγές. Να είμαστε βέβαια προσεκτικοί, πολύ προσεκτικοί, να ζητήσουμε να μας δώσουν εξηγήσεις για την παλιά συμπεριφορά τους και να μας πείσουν ότι άλλαξαν πραγματικά τώρα, αυτό πρέπει να το απαιτήσουμε.
Το ίδιο βέβαια ισχύει και για μια ευρεία κατηγορία διανοούμενων που μέχρι χτες είχαν συνταχθεί ενεργά στην πλευρά του εκσυγχρονισμού του ΠΑΣΟΚ και τον υπηρέτησαν πιστά, φανερά και «κρυφά». Άλλοι από θέσεις οργανισμών που ευθύνονται για τη σπατάλη και το χρέος – π.χ. της Ολυμπιάδας και μάλιστα των εθελοντών της, σε στενή σχέση με τον ίδιο τον Κ. Σημίτη, τον οποίο διευκόλυναν όχι μόνο πρακτικά ή με αρθρογραφία αλλά και με συμμετοχή πολύ κοντινών προσώπων τους στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας. Άλλοι πάλι ως πρόεδροι του καθαρά Σημιτικού ΟΠΕΚ. Ως παραγωγοί μιας εθνομηδενιστικής ιδεολογίας που προωθούσε ακριβώς τα συμφέροντα των κυρίαρχων κύκλων της Ε.Ε. και του ιμπεριαλισμού γενικότερα. Άλλοι ή μάλλον όλοι μαζί -που τώρα βρίσκονται και μοιρασμένοι μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ, ΔΗΜΑΡ και υπηρεσιακή κυβέρνηση- στο πλευρό του Γ. Παπανδρέου στην κοινή προσπάθεια να ψηφιστεί το επαίσχυντο σχέδιο Ανάν. Ένα σχέδιο που η συντριπτική πλειοψηφία του κυπριακού λαού απέρριψε. Και δεν αισθάνθηκαν ποτέ την υποχρέωση να ζητήσουν συγγνώμη ή να μας εξηγήσουν γιατί το υποστήριξαν. Η πιο πρόχειρη απάντησή τους ήταν πως επρόκειτο για ένα «ευρωπαϊκό σχέδιο», για μια «ευρωπαϊκή λύση». Όπως ακριβώς και το Μνημόνιο σήμερα.
Ίσως το πιο ανησυχητικό είναι πως ακριβώς οι κορυφαίοι αυτού του «χορού» γίνεται συνειδητή και επίμονη προσπάθεια να απολυμανθούν και να επανέλθουν όχι μόνο στους κόλπους της Αριστεράς αλλά και της αυριανής κυβέρνησης της. Γι’ αυτό χρειάζεται πολύ μεγάλη προσοχή.
(1) Βλ. Λευτέρη Ριζά: Οι «αμνήμονες»* και «αντι-νεοφιλελεύθεροι», Δρόμος 11/9/2010 φύλλο 30
