Ποιοι στηρίζουν την προσπάθεια και τι δείχνουν τα διεθνή παραδείγματα.
Της Αλίκης Βεγίρη.
Εδώ και ενάμιση χρόνο, ο τρόπος διαχείρισης του δημόσιου χρέους της χώρας, από την κυβέρνηση Παπανδρέου, τόσο σε επικοινωνιακό (επιχειρώντας να καταστήσει συνένοχο ολόκληρο το λαό), σε οικονομικό (με το Μνημόνιο, και με την επιβολή σκληρών μέτρων λιτότητας), όσο και σε πολιτικό (ψευδολογώντας, δρώντας εν κρυπτώ και παραβιάζοντας το Σύνταγμα) επίπεδο, έχει προ πολλού περάσει το δημοκρατικό όριο.
Παρά το προφανές αδιέξοδο που δημιουργεί η λιτότητα και η εξ αυτής επιτεινόμενη ύφεση και παρά τις διαβεβαιώσεις έγκυρων οικονομολόγων διεθνών οργανισμών, ορισμένοι από τους οποίους είναι και κάτοχοι Βραβείων Νόμπελ, ότι το δημόσιο χρέος στο ύψος που βρίσκεται είναι αδύνατον να εξυπηρετηθεί, η κυβέρνηση συνεχίζει τον ίδιο καταστροφικό δρόμο. Η συνολική, δε, λύση που ετοιμάζει ο γαλλογερμανικός άξονας για την Ευρωζώνη, με κουρέματα ή/και επαναγορά ενός μικρού μέρους του χρέους πίσω από την ΕΚΤ, αν εφαρμοστεί, θα οδηγήσει στη συνταγματική κατοχύρωση ενός φαύλου κύκλου περαιτέρω δανεισμού, λιτότητας και φτώχειας.
Στην Ελλάδα, στην, κατά δήλωση Παπανδρέου, «χώρα των διεφθαρμένων», είναι διαδεδομένη η αντίληψη ότι κάποιο κομμάτι του χρέους δεν μπορεί να είναι καθαρό και τούτο διότι, όπως κανείς δεν το αρνείται, γύρω από τους εξοπλισμούς, τους Ολυμπιακούς Αγώνες, τις προμήθειες μεγάλων οργανισμών κ.λπ. είχε στηθεί για χρόνια ένα μεγάλο πάρτι μίζας, υπερχρέωσης, σπατάλης και παρανομίας. Το χρέος αυτό όχι μόνο δεν πρέπει να πέσει στις πλάτες του λαού, αλλά η στοιχειώδης δημοκρατική λειτουργία απαιτεί ο λαός να γνωρίζει υπό ποιες συνθήκες έχει συναφθεί, για ποιους σκοπούς και ποιο μέρος του είναι απεχθές και πρέπει να αποκηρυχθεί.
Είναι γνωστή η περίπτωση του Ισημερινού, όπου η σύσταση διεθνούς Επιτροπής Λογιστικού Ελέγχου, (Debt Autiding Committee), με πρωτοβουλία του ίδιου του προέδρου Φερνάντο Κορέα, οδήγησε σε επιτυχείς διαπραγματεύσεις με το 90% των πιστωτών για την επαναγορά του υφιστάμενου χρέους στο 35% της αρχικής του αξίας. Παρά το εμπάργκο των αγορών, οι συνέπειες για τον Ισημερινό δεν υπήρξαν τραγικές. Τουναντίον, το 2010 η οικονομία της χώρας αναπτύχθηκε κατά 3,7% και για το 2011 αναμένεται ανάπτυξη 5%.
Λιγότερο γνωστή είναι η περίπτωση των Φιλιππίνων, όπου το 2008 μετά από μεγάλη κινητοποίηση ολόκληρου του λαού και εκστρατεία συγκέντρωσης υπογραφών, συστάθηκε 30μελής Λαϊκή Επιτροπή Λογιστικού Ελέγχου, με το όνομα PAID (People Αgainst Illegitimate Debt), αποτελούμενη από ακτιβιστές, εξέχοντες οικονομολόγους, λογιστές, πανεπιστημιακούς, πολιτικούς αναλυτές, και πρώην βουλευτές, για τη διερεύνηση της προέλευσης των τεράστιων ελλειμμάτων, των εξοντωτικών τοκοχρεολυσίων, του διογκούμενου δανεισμού, αλλά και των αμφιλεγόμενων δανειακών συμβάσεων για τη χρηματοδότηση άχρηστων και πανάκριβων έργων, τα οποία όλα μαζί είχαν οδηγήσει τη χώρα σε μια άνευ προηγουμένου δημοσιονομική κρίση χρέους. Η επιτροπή αυτή των πολιτών, κάνοντας έκκληση προς όλο το λαό να καταθέσει ό,τι πληροφορίες και στοιχεία διέθετε, ήταν επίσης επιφορτισμένη και με την επεξεργασία λύσεων για την εξάλειψη του χρέους.
Η Ελλάδα βρίσκεται σε μια ανάλογη κρίση και η εμπειρία άλλων χωρών δείχνει το δρόμο που θα μπορούσε να ακολουθήσει και εδώ μια ανάλογη διαδικασία.
Εδώ και λίγο καιρό έχει ξεκινήσει, με πρωτοβουλία των καθηγητών του Πανεπιστημίου του Λονδίνου Κώστα Λαπαβίτσα και Στάθη Κουβελάκη και του Αριστερού Βήματος Διαλόγου και Κοινής Δράσης, μια κίνηση συγκέντρωσης υπογραφών στην Ελλάδα και το εξωτερικό για την ανάγκη συγκρότησης διεθνούς Επιτροπής Λογιστικού Ελέγχου (ΕΛΕ), αποτελούμενης όχι μόνο από ειδικούς νομικούς και ορκωτούς λογιστές, αλλά και από μέλη εργατικών συνδικάτων, δημάρχους, πανεπιστημιακούς κ.ά., με σκοπό την πλήρη διαφάνεια του δημοσίου χρέους, των όρων βάσει των οποίων έχει προκύψει, καθώς και της χρήσης των δανείων.
Ο έλεγχος του χρέους θα επιτρέψει στην κοινωνία να γνωρίζει τι οφείλεται και σε ποιον, καθώς και τους όρους των συμβολαίων χρέους. Θα φανεί, επίσης, ποιο μέρος του είναι απεχθές ή παράνομο κι αυτό θα επιτρέψει στον οφειλέτη να αρνηθεί την καταβολή του.
Τη συγκρότηση της ΕΛΕ υποστηρίζουν Έλληνες και ξένοι πολίτες όλων των κοινωνικών χώρων, όπως βουλευτές, συνδικαλιστές, επιστήμονες, πανεπιστημιακοί, καλλιτέχνες, δημοσιογράφοι κ.ά. Ενδεικτικά αναφέρουμε τους βουλευτές Σοφία Σακοράφα και Παναγιώτη Λαφαζάνη που πρώτοι έκαναν αναφορά στο θέμα στην Βουλή, τον Αλέκο Αλαβάνο, τον Πρόεδρο της ΑΔΕΔΥ Σπύρο Παπασπύρο, το συνταγματολόγο και πανεπιστημιακό Γιώργο Κατρούγκαλο, που γνωμοδότησε για την αντισυνταγματικότητα του Μνημόνιου, το γνωστό σε όλους μας Νόαμ Τσόμσκι, τον Λόταρ Μπίσκι, πρώην πρόεδρο του DIE LINKE και σημερινό Πρόεδρο της Ομάδας της Αριστεράς στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τον ευρωβουλευτή από το Μπλόκο της Αριστεράς στην Πορτογαλία Ζ. Γκουσμάο. Και η διαδικασία συνεχίζεται.
Από κει και πέρα, η επιτυχία της πρωτοβουλίας για συγκρότηση ΕΛΕ και η ανάδειξη ενός άλλου δρόμου στην αντιμετώπιση του χρέους, πέραν του Μνημονίου, βρίσκεται στο χέρι, κυρίως, των κινημάτων.
