Ανεξέλεγκτη πυρηνική κατάρρευση
Του Robert Hunziker*
Όλα δείχνουν ότι η κατάσταση στη Φουκουσίμα επιδεινώνεται, εξελισσόμενη σε μία ανεξέλεγκτη πυρηνική κατάρρευση. Στις 19 Ιουνίου η εταιρία διαχείρισης της Φουκουσίμα TEPCO ανέφερε τις υψηλότερες στα χρονικά μετρήσεις στρόντιου-90 έξω από λιμάνια των μονάδων της Φουκουσίμα. Οι μετρήσεις κατέγραψαν 1.000.000 Bq ανά κυβικό μέτρο στρόντιου-90 σε δύο τοποθεσίες, κοντά στις δεξαμενές νερού για τους αντιδραστήρες 3 και 4. Η TEPCO δεν έχει μπορέσει να εξηγήσει αυτό το άλμα στις μετρήσεις, με τις προηγούμενες ανώτατες μετρήσεις να φθάνουν τα 700.000 Bq ανά κυβικό μέτρο…
Η εξίσωση του Αϊνστάιν στριφογυρίζει στον τάφο του
Το στρόντιο-90 είναι ένα υποπροϊόν πυρηνικών αντιδραστήρων ή εκρήξεων πυρηνικών όπλων – για παράδειγμα, θεωρείται το πιο επικίνδυνο συστατικό ραδιενεργής σκόνης που αφήνει πίσω του ένα πυρηνικό όπλο. Είναι καρκινογόνα ουσία λόγω των βλαβών που προκαλεί στο γενετικό υλικό των κυττάρων. Το στρόντιο-90 δεν απαντάται στη φύση.
Όταν μία αλυσίδα σχάσης ουρανίου-235 ή στροντίου-239 είναι σε εξέλιξη σε μία δεξαμενή συγκράτησης σε μονάδα ατομικής ενέργειας, παράγει μία μεγάλη γκάμα θανατηφόρων ραδιενεργών ισότοπων. Το στρόντιο-90 είναι μόνο ένα από αυτά. Έτσι λοιπόν στην πυρηνική μονάδα Dai-ichih της Φουκουσίμα αμέτρητα άτομα διαχωρίζονται σαν τρελά (ενώ η εξίσωση e=mc2 του Αϊνστάιν στριφογυρίζει στον τάφο του) και κατά συνέπεια παράγονται μεγάλες ποσότητες στρόντιου-90, με διάρκεια ζωής πολλών δεκαετιών.
Αυτό δεν είναι αμελητέο πρόβλημα. Έτσι εξηγείται και η περίφημη ρήση του Αϊνστάιν: «Η πυρηνική ενέργεια είναι ένας διαολεμένος τρόπος να βράζεις νερό».
Η τρέχουσα κατάσταση
Σύμφωνα με τον δρ Κεν Μπίσελερ (Ωκεανογραφικό Ινστιτούτο Woods Hole), που μετρά τα επίπεδα της ραδιενέργειας στην Ιαπωνία, η μονάδα συνεχίζει να διαρρέει ραδιενεργά υλικά. Μάλιστα η διαρροή στρόντιου-90, συγκρινόμενη με τα επίπεδα του 2011, έχει εκατονταπλασιαστεί. Με απλά λόγια, η κατάσταση επιδεινώνεται. Όταν κάτι πολλαπλασιάζεται επί 100 γίνεται πολύ μεγάλο – πόσο μάλλον όταν αυτό αφορά ραδιενέργεια.
Το νερό με υψηλή περιεκτικότητα σε ραδιενέργεια που εξακολουθεί να εκλύεται από τις εγκαταστάσεις της Φουκουσίμα είναι ένα ατελείωτο, αμείλικτο πρόβλημα. Επιπλέον, κανείς στον πλανήτη δεν είναι σε θέση να γνωρίζει τι ακριβώς συμβαίνει μέσα στις δεξαμενές πυρηνικής αναχαίτισης, όμως το βέβαιο είναι ότι δεν είναι καλό. Αντιθέτως, μάλλον είναι πολύ κακό.
Σύμφωνα με την δρ Έλεν Κάλντικοτ: «Δεν υπάρχει δυνατότητα πρόσβασης σε αυτές τις δεξαμενές. Οι άνθρωποι πεθαίνουν, τα ρομπότ καίγονται. Το πρόβλημα Φουκουσίμα δεν θα λυθεί ποτέ, και στο μεταξύ υπάρχουν άνθρωποι που ζουν ακόμα σε περιοχές με υψηλά επίπεδα ραδιενέργειας».
Three Mile Island (1979), Τσερνόμπιλ (1986), Φουκουσίμα (2011)
Οι τρεις πιο πρόσφατες πυρηνικές καταστροφές στον κόσμο παρουσιάζουν διαφορές από πολλές πλευρές. Όλες όμως κινούνται στο ίδιο μοτίβο: «Ατύχημα είναι κάτι που δεν έχει προγραμματιστεί». Άρα εξ ορισμού, σε τελική ανάλυση ο παράγοντας ρίσκο στις πυρηνικές μονάδες είναι αδιευκρίνιστος. Τρανό παράδειγμα η Φουκουσίμα.
Η δεξαμενή συγκράτησης του Three Mile Island (ΗΠΑ) σε μεγάλο βαθμό εξυπηρέτησε το σκοπό της, συγκρατώντας το μεγαλύτερο μέρος της ραδιενέργειας. Έτσι, το Three Mile Island είναι η λιγότερο καταστροφική από τις τρεις περιπτώσεις.
Στον αντίποδα, το Τσερνόμπιλ δεν διέθετε επαρκή δεξαμενή συγκράτησης, με αποτέλεσμα η έκρηξη να διοχετεύσει τεράστιες ποσότητες ραδιενεργών υλικών στην ατμόσφαιρα, μολύνοντας μία ακτίνα 70 τ.χλμ. – μια «νεκρή ζώνη» που δεν μπορεί να ξανακατοικηθεί ποτέ.
Ακόμα και σήμερα δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι που προσβλήθηκαν από το Τσερνόμπιλ εξακολουθούν να υποφέρουν και να πεθαίνουν, με ανοιχτό το ερώτημα κατά πόσον η Φουκουσίμα είναι ακόμα χειρότερη. Εξάλλου, η περίοδος επώασης της ραδιενέργειας στο σώμα είναι 5-40 χρόνια. Για παράδειγμα, πέρασε μια πενταετία μέχρι τα παιδιά του Τσερνόμπιλ να παρουσιάσουν καρκίνο, και η Φουκουσίμα συνέβη το 2011.
«Η Φουκουσίμα δεν είναι Τσερνόμπιλ, μπορεί όμως να είναι χειρότερη. Πρόκειται για μία πολλαπλή πυρηνική καταστροφή που συντελείται σε απόσταση 150 μιλίων από μία πόλη 30 εκατομμυρίων κατοίκων», υποστηρίζει ο Τζον Βιντάλ. Ενώ το Τσερνόμπιλ ήταν μόνο ένας πυρηνικός αντιδραστήρας σε μια περιοχή με πληθυσμό 7 εκατομμυρίων.
Υπάρχουν κι άλλα
Ο Κονσταντίν Τατουγιάν, ένας από τους «καθαριστές» της μονάδας του Τσερνόμπιλ, αναφέρει ότι όλοι σχεδόν οι συνάδελφοί του έχουν πεθάνει ή πάσχουν από καρκίνο, κανείς όμως δεν τους ζήτησε να μιλήσουν σχετικά. Υπάρχει σφοδρή δυσαρέσκεια με τον τρόπο που ο ΟΗΕ, η πυρηνική βιομηχανία και κάθε είδους «ειδικοί» έσπευσαν να υποβαθμίσουν την καταστροφή.
Στα τέλη του 2006 ο Αλέξι Γιαμπλόκοφ (μέλος της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών και σύμβουλος του Γκορμπατσόφ επί εποχής Τσερνόμπιλ) και δύο συνάδελφοί του, συνυπολογίζοντας την παγκόσμια πτώση σε γεννήσεις και την αύξηση των καρκίνων μετά το Τσερνόμπιλ, κατέληξαν σε μελέτη τους ότι 985.000 άνθρωποι είχαν πεθάνει μέχρι τότε και το περιβάλλον είχε ερημωθεί. Τα ευρήματα αυτά έχουν αποσιωπηθεί σχεδόν ολοκληρωτικά από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και την πυρηνική βιομηχανία.
Μεταξύ των τριών κορυφαίων πυρηνικών καταστροφών, η Φουκουσίμα έχει τη δική της ιδιαιτερότητα. Η σοβαρότητα του προβλήματος είναι τεράστια και απειλητική για το μέλλον, δεδομένου ότι η δεξαμενή συγκράτησης συνεχίζει να διαρρέει ραδιενέργεια σε καθημερινή βάση, κάθε ώρα, κάθε λεπτό. Κανείς δεν γνωρίζει πώς να την σταματήσει, γι’ αυτό και μιλάμε για πυρηνική κατάρρευση!
Επιπλέον, όπως τονίζει το Ωκεανογραφικό Ινστιτούτο Woods Hole, «το πιο ανησυχητικό είναι ότι οι ίδιες οι δεξαμενές συγκράτησης συνιστούν ένα καταστροφικό πρόβλημα άγνωστων διαστάσεων, απρόβλεπτων χρονικών ορίων και άγνωστων επιπέδων καταστροφής, καθώς το πυρηνικό ατύχημα έχει αφήσει κάπου πίσω του 100 τόνους καυτής ραδιενεργής λάβας. Πού όμως;»
«Η κόλαση έχει αδειάσει, και όλοι οι διάβολοι είναι εδώ» (Ουίλιαμ Σαίξπηρ, Η Τρικυμία).
* Ο Robert Hunziker ([email protected]) είναι συγγραφέας και δημοσιογράφος σε θέματα περιβάλλοντος. Το πλήρες άρθρο εδώ
Μετάφραση: Ελεάννα Ροζάκη
