Πέμπτη 9 Μαρτίου στις 18.30 στο αμφιθέατρο Μ318 της Αρχιτεκτονικής Σχολής του Ε.Μ.Π. – τ. πτέρυγα των Ηλεκτρολόγων προς την οδό Μπουμπουλίνας, 3ος όρ. (είσοδος από οδό Στουρνάρη)
Το «ξεκαθάρισμα των λογαριασμών με την προηγούμενη φιλοσοφική συνείδηση». Η πρώτη κλιμάκωση του ερευνητικού προγράμματος των θέσεων του Μαρξ για τον Φόιερμπαχ. Το ανολοκλήρωτο και ανέκδοτο εν ζωή χειρόγραφο των Κ. Μαρξ & Φ. Ένγκελς: «Η Γερμανική ιδεολογία. Κριτική της νεότερης γερμανικής φιλοσοφίας στο πρόσωπο των εκπροσώπων της Λ. Φόιερμπαχ, Μπ. Μπάουερ, & Μ. Στίρνερ και του γερμανικού σοσιαλισμού στο πρόσωπο των διαφόρων προφητών του» (Νοέμβρ. του 1845 – Αύγ. 1846· συμπλήρωμα στο 2ο τόμο, Ιαν. – Απρ. 1847). Η πρώτη διατύπωση της υλιστικής αντίληψης της ιστορίας με τη μορφή της επιστημονικής υπόθεσης (Β. Ι. Λένιν), μέσω της κριτικής της μεταεγελιανής μικροαστικής ιδεολογίας και της γερμανικής φιλοσοφίας εν γένει.
Οι βάσεις και οι αφετηρία: οι άνθρωποι, η δραστηριότητά τους και οι υλικοί όροι της ζωής τους. Η παραγωγή (σχέση προς τη φύση) και η επικοινωνία (σχέση μεταξύ των ανθρώπων). Αλληλοκαθορισμός παραγωγής και επικοινωνίας με καθοριστικό παράγοντα την παραγωγή. Ανάπτυξη της ιδέας περί του καθοριστικού ρόλου της παραγωγής υλικών αγαθών, περί διαλεκτικής σχέσης παραγωγικών δυνάμεων και σχέσεων παραγωγής («επικοινωνίας»). Ο καταμερισμός της εργασίας. Η γενική δομή (σχηματισμός) της κοινωνίας: παραγωγικές δυνάμεις, επικοινωνία (κοινωνικές σχέσεις), πολιτικό & νομικό εποικοδόμημα, μορφές κοινωνικής συνείδησης. Το πρόβλημα της ιδεολογίας. Οι πηγές της ιδεαλιστικής ιδεολογίας.
Περιοδολόγηση της ιστορίας βάσει των ιστορικά κυρίαρχων μορφών ιδιοκτησίας. Απόπειρα περιοδολόγησης της ιστορίας βάσει της σχέσης παραγωγικών δυνάμεων – «μορφών επικοινωνίας».
Διάκριση εντός της αστικής μορφής ιδιωτικής ιδιοκτησίας της χειροτεχνίας, της μανιφακτούρας και της βιομηχανίας.
Η αναγκαιότητα της προλεταριακής, κομμουνιστικής επανάστασης ως αποτέλεσμα της ανάπτυξης των αντιφάσεων της αστικής κοινωνίας.
Τάξεις και πάλη των τάξεων. Το κράτος εν γένει, ως μηχανισμός βίας και απάτης και το αστικό κράτος. Κράτος και επανάσταση.
Η σχέση μεταξύ κοινωνικού είναι και κοινωνικής συνείδησης.
Οι 2 βασικές προϋποθέσεις του κομμουνιστικού μετασχηματισμού της κοινωνίας: η ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων (μεγάλη βιομηχανία) και ο σχηματισμός της επαναστατικής τάξης του προλεταριάτου. Η αλλαγή των συνθηκών ζωής και των ίδιων των ανθρώπων που πραγματοποιούν την επανάσταση. Η ανάγκη κατάκτησης της πολιτικής εξουσίας απ’ το προλεταριάτο.
Γλώσσα, επικοινωνία και συνείδηση.
Η αντιφατικότητα της πρώτης διατύπωσης της υλιστικής αντίληψης της ιστορίας ως επιστημονικής υπόθεσης. Σύγχυση προϋποθέσεων (ζωής) και ουσίας (παραγωγής) της κοινωνίας. Κατηγοριακή ασάφεια και ορολογία.
Παγκοσμιοποίηση της ιστορίας επί κεφαλαιοκρατίας και παγκόσμια αναγκαιότητα της επανάστασης. Το θνησιγενές των «τοπικών κομμουνισμών» κατά Μαρξ.
Κριτική της νεότερης γερμανικής φιλοσοφίας και κοινωνικής θεωρίας (Λ. Φόιερμπαχ, Μπ. Μπάουερ, & Μ. Στίρνερ). Ο ατομικισμός, μηδενισμός και αναρχισμός του Στίρνερ. Η αυθαιρεσία του ατόμου ως καθοριστική αρχή της ορθότητας των εκάστοτε θέσεων (το “Εγώ” ως κριτήριο της αλήθειας).
Αναφορά στο μικροαστικό σοσιαλισμό (“αληθινός σοσιαλισμός”). Ένας εκλεκτικιστικός συνδυασμός ιδεών Γάλλων και Άγγλων σοσιαλιστών ουτοπιστών, νεαρών εγελιανών και ηθικής του Φόιερμπαχ. Ο σοσιαλισμός ως θεωρία υπεράνω τάξεων, η οποία αίρει την αλλοτρίωση μέσω της πραγμάτωσης κάποιας πανανθρώπινης ουσίας και του κατευνασμού των κοινωνικών αντιδράσεων. Η “αληθινή” αρχή της αποχής από την πολιτική δράση. Εξιδανίκευση προκεφαλαιοκρατικών μορφών ως βάση του δήθεν εφικτού για τη Γερμανία της μετάβασης στο σοσιαλισμό παρακάμπτοντας τη μεγάλη κεφαλαιοκρατική παραγωγή.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Βασική
KARL MARX – FRIEDRICH ENGELS. FEUERBACH KAI ΙΣΤΟΡΙΑ στο: Κ. Marx. Κείμενα από τη δεκαετία του 1840. Μια ανθολογία. Εισαγ. – μετάφρ. – επιμέλεια Θ. Γκούρα. Εκδ. ΚΨΜ. Αθήνα 2014. Σελ. 363 – 474.
Κ. Μαρξ, Φ. Ένγκελς. Η Γερμανική Ιδεολογία. Μετάφρ. – επιμέλεια Κ. Φιλίνη. Τόμοι Α & Β. Εκδ. Gutenberg. Αθήνα, 1979.
Συμπληρωματική
Πατέλη Δημήτρη: Για τη διαλεκτική – υλιστική αντίληψη της Ιστορίας. 2014.
Μαρξισμός και Ιστορία: Ο Ιστορικός Υλισμός ως μέθοδος και επιστήμη
Lucien Seve. Εισαγωγή στη μαρξιστική φιλοσοφία Μετάφρ. Ε. Μπιτσάκη. Εκδ. Ζαχαρόπουλος.
Λήμματα: Αληθινός σοσιαλισμός, Ανάγκες ή ανάγκη, Άνθρωπος, Αντίθεση χειρωνακτικής και πνευματικής εργασίας, Αντίφαση διαλεκτική, Άτομο, Βάση και εποικοδόμημα, Δίκαιο, Δραστηριότητα, Επανάσταση κοινωνική, Ιδιοκτησία, Κοινωνία, Πρακτική, Τάξεις κατεστημένες ή νομοκατεστημένες ή καταστάσεις, Τάξεις κοινωνικές – πάλη των τάξεων, Υλισμός, Υποκειμενικός παράγοντας στην ιστορία, Υποκείμενο, Χυδαίος υλισμός https://www.ilhs.tuc.gr/gr/limata.htm
