Η επικείμενη επίσκεψη του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στη Διεθνή Έκθεση Εισαγωγών στη Σανγκάη μεταξύ 5 και 10 Νοεμβρίου και ακολούθως η επίσημη επίσκεψη του Κινέζου Προέδρου, Ξι Ζιπίνγκ, στη χώρα μας μεταξύ 10 και 12 Νοεμβρίου δίνουν το στίγμα της προσπάθειας, από τις δύο πλευρές, για την αναβάθμιση των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών με αφορμή τα θέματα της οικονομικής συνεργασίας.
Η Ελλάδα συμμετέχει ως τιμώμενη χώρα στη διεθνή έκθεση «China International Import Expo 2019 (CIIE)».Εκτός από το Ελληνικό περίπτερο στην Έκθεση, που θα προβάλλει τη χώρα και τα προϊόντα με έμφαση στα τρόφιμα (κρασί, λάδι, τυριά, μέλι κ.λπ.), δίδεται ιδιαίτερη σημασία στην αποστολή που θα συνοδεύει τον πρωθυπουργό. Σε αυτή θα συμμετέχουν περισσότερες από 60 επιχειρήσεις από διάφορους κλάδους της οικονομίας που μπορούν να ενισχύσουν τις διμερείς οικονομικές σχέσεις. Περιλαμβάνονται εκπρόσωποι από τους κλάδους ενέργειας, τουρισμού, ναυτιλίας, κατασκευών, φαρμάκου, αγροδιατροφή κ.α. Προβλέπεται να γίνουν συναντήσεις με 200 και πλέον εκπροσώπους κινεζικών επιχειρήσεων για να διερευνήσουν δυνατότητες συνεργασίας.
Οι δύο χώρες συνήψαν διπλωματικές σχέσεις το 1972. Η ουσιαστική προσέγγιση Ελλάδας-Κίνας ξεκίνησε από τα μέσα της δεκαετίας του 1990. Από τότε υπάρχουν σημαντικές εξελίξεις στις διμερείς σχέσεις με ανταλλαγές επισκέψεων και σύναψη συμφωνιών συνεργασίας στους τομείς των μεταφορών, του εμπορίου, της ναυτιλίας, του τουρισμού, του πολιτισμού και των ναυπηγοεπισκευών. Σημαντικό κομμάτων των διμερών οικονομικών και επενδυτικών σχέσεων είναι οι μεγάλες παραγγελίες ναυπήγησης πλοίων από Έλληνες εφοπλιστές στα κινεζικά ναυπηγεία, που αποτελούν τους καλύτερους πελάτες τους. Το 2011 υπογράφηκε σχέδιο δράσης με σκοπό μεταξύ άλλων τη διευκόλυνση της ναυπήγησης πλοίων στην Κίνα για λογαριασμό των Ελλήνων εφοπλιστών. Ο ρόλος δε του εφοπλιστικού κόσμου ήταν σημαντικός στο να καταλήξει ο ΟΛΠ στην κινέζικη Cosco.
Η διαφοροποίηση των διεθνών οικονομικών σχέσεων της Ελλάδας και οι οικονομικές σχέσεις με την Κίνα είναι επιθυμητή και αναγκαία για πολλούς λόγους. Το εάν αυτό είναι εφικτό παραμένει ερώτημα καθώς οι τελικές αποφάσεις εξαρτώνται από τις υποδείξεις των ΗΠΑ και Ε.Ε.
ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΧΡΟΝΙΑ οι διμερείς σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών έχουν αναπτυχθεί δυναμικά. Καθοριστικός παράγοντας είναι η Cosco που ελέγχει πλέον τον ΟΛΠ. Σε διμερές επίπεδο, έχει συναφθεί το τριετές πλαίσιο συνεργασίας 2020-2022 που αφορά τους τομείς μεταφοράς, ενέργειας, τηλεπικοινωνιών, χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, μεταποίησης και έρευνας & τεχνολογίας. Κίνα και Ελλάδα έχουν υπογράψει το 2018 μνημόνιο συνεργασίας στο πλαίσιο της Κινεζικής πρωτοβουλίας «Μία Ζώνη, Ένας Δρόμος», γνωστή και ως «δρόμος του μεταξιού». (βλέπε «Δρόμος», Φύλλο 361). Από τον Απρίλη 2019 η Ελλάδα έγινε πλήρες μέλος της «Πρωτοβουλίας 17+1» που έχει σκοπό την εντατικοποίηση και επέκταση της συνεργασίας της Κίνας με κράτη της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης στο πλαίσιο υλοποίησης του «δρόμου του μεταξιού».
Η γεωγραφική θέση της Ελλάδας και η συμμετοχή της στη Ε.Ε. αξιολογούνται ιδιαίτερα στο πλαίσιο των σχεδιασμών από κινεζικής πλευράς. Όπως ανέφερε πρόσφατα η πρέσβειρα της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας «Η κινεζική επιχειρηματική κοινότητα αποδίδει ιδιαίτερο βάρος στη μοναδική θέση της Ελλάδας ως μιας από τις κορυφαίες οικονομίες στην περιοχή· η χώρα είναι επίσης πύλη εισόδου για τις ευρωπαϊκές αγορές, και αυτό την καθιστά ελκυστικότερο επενδυτικό προορισμό» (Καθημερινή 23/9/2019).
Οι οικονομικές σχέσεις Ελλάδας-Κίνας συνοψίζονται στα ακόλουθα: α) Οι δύο σημαντικές επενδύσεις της Κίνας στην Ελλάδα είναι η Cosco στον ΟΛΠ και η State Grid που κατέχει το 24% του ΑΔΜΗΕ (δίκτυο μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας). β) Στη σημαντική αύξηση των ελληνικών εξαγωγών προς την Κίνα, από 273 εκ. το 2014 σε 902 το 2018 (αύξηση 230%) γ) Στις επενδύσεις σε ακίνητα και την αξιοποίηση του προγράμματος Golden Visa καθώς είχαν πάρει μέχρι τέλος Σεπτεμβρίου το 65% των αδειών Visa. δ) Στις συνεχείς, σημαντικού ύψους παραγγελίες των Ελλήνων εφοπλιστών για ναυπηγήσεις πλοίων στην Κίνα.
Η ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΗΣ ΚΙΝΑΣ να εγκατασταθεί στο λιμάνι του Πειραιά αποτελεί στρατηγική επιλογή για την υλοποίηση του «δρόμου του μεταξιού» και την πρόσβασή της στην Ε.Ε. Όμως αυτή η εγκατάσταση αποτελεί «αγκάθι» στο μάτι ορισμένων. Στην πρόσφατη ομιλία του στο Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος ο υπουργός εξωτερικών των ΗΠΑ, Μ. Πομπέο, με αφορμή τις κινεζικές επενδύσεις στην Ελλάδα τόνισε ότι η Ευρώπη έχει χαρακτηρίσει την Κίνα ως συστημικό κίνδυνο και κάλεσε την ελληνική κυβέρνηση να πάρει «τις σωστές αποφάσεις»! Λίγες μέρες μετά η Επιτροπή Σχεδιασμού και Ανάπτυξης Λιμένων περιέκοψε ένα σημαντικό μέρος από το επενδυτικό πρόγραμμα της Cosco για τον Πειραιά που αφορούσε την κατασκευή της τέταρτης προβλήτας εμπορευματοκιβωτίων. Να σημειώσουμε ότι πλέον το λιμάνι του Πειραιά είναι το μεγαλύτερο στη Μεσόγειο στα εμπορευματοκιβώτια, πέμπτο στην Ευρώπη και 32ο παγκοσμίως.
Στο απόηχο της επίσκεψης Πομπέο στην Ελλάδα περιορίστηκε η επέκταση της Cosco στον Πειραιά και παράλληλα «παγώνει» η «αξιοποίηση» του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης, καθώς προβλέπεται η χρήση μέρους των υποδομών του από τις αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις. Επίσης ο κ. Πομπέο άφησε μία ακόμα παρακαταθήκη σε σχέση με την Κίνα. Να προσέξουμε όσον αφορά την επιλογή τεχνολογίας για τα τηλεπικοινωνιακά δίκτυα 5ης γενεάς (5G), υποδεικνύοντας την επιλογή της πρότασης των ΗΠΑ έναντι της κινεζικής.
Υπό αυτές τις περιοριστικές συνθήκες ο κ. Μητσοτάκης επισκέπτεται την Κίνα. Ιδιαίτερη έμφαση από ελληνικής πλευράς δίνεται στον τομέα της ενέργειας και ειδικότερα των ανανεώσιμων πηγών. Παράλληλα έμφαση δίνεται στον τουρισμό και την αγορά ακινήτων. Στον τουρισμό υπεγράφη πρόσφατα πλαίσιο συνεργασίας που προβλέπει υπερδιπλασιασμό των αεροπορικών συνδέσεων ανάμεσα στις δύο χώρες που θα έχουν σαν αποτέλεσμα την αύξηση των δρομολογίων κινεζικών αεροπορικών εταιρειών και φυσικά των τουριστικών ροών. Ο κ. Μητσοτάκης πηγαίνει στην Κίνα με πολλές φιλοδοξίες, όμως τα τελικά πρακτικά αποτελέσματα δεν εξαρτώνται από το τι θέλει αλλά και από τις επιλογές του όσον αφορά τον προσανατολισμό της χώρας. Και εκεί οι επιλογές του είναι δεδομένες, γεγονός που εκ των πραγμάτων βάζει περιορισμούς και εμπόδια στην ανάπτυξη των οικονομικών σχέσεων με την Κίνα, στο επίπεδο που θα μπορούσαν άμεσα να υλοποιηθούν και να είναι αμοιβαία επωφελείς.
