Ήδη από το εξώφυλλο αντιλαμβάνεσαι πως το βιβλίο του Νίκου Οικονομίδη είναι κάτι πολύ έξω από τα συνηθισμένα. Είναι άραγε ένα λεύκωμα ζωγραφικής ή μια ποιητική συλλογή; Δύσκολο να απαντήσεις και δύσκολο να περιγράψεις «Το βαθύ της θάλασσας» (εκδόσεις Οίστρος), όπως είναι δύσκολο να περιγράψεις και τη ίδια τη θάλασσα.
Από τη μια έχουμε την εικαστική απόδοση ποιημάτων του ίδιου αλλά και αγαπημένων του ποιητών και από την άλλη πίνακες-ποιήματα που λειτουργούν αυτόνομα, εντάσσοντας τους στίχους μέσα στο ίδιο το ζωγραφικό έργο.
Σε κάθε περίπτωση μας χαρίζει μια διπλή εικαστική απόλαυση. Με άγγιξε ιδιαίτερα το μέρος που τιτλοφορείται «The Watercolour Book» και περιλαμβάνει στίχους «που είτε γράφτηκαν επί τούτου για τη ζωγραφιά, είτε πάρθηκαν από κάποιο ποίημα που αποπειράθηκα να γράψω τότε. Απλές και προσωπικές φράσεις που ζωγραφίστηκαν ανάλογα τις λέξεις, την έννοια τα σύμβολά της…»
Εξαιρετικές και οι πέντε ακουαρέλες για πέντε ποιήματα, των Ν. Καββαδία, Γ. Ρίτσου, Οδ. Ελύτη, Τ. Πατρίκιου και Μ. Ελευθερίου που συνοδεύονται από τις φωτοτυπημένες σελίδες των ποιημάτων, λες κι έχουν ζωγραφιστεί δίπλα τους…
«Ποίηση ίσον εικόνα με λέξεις και ζωγραφική ίσον ποίηση με εικόνα. Οπότε εδώ συνδυάζω και τα δύο μαζί»
Τι περιλαμβάνει το νέο σου βιβλίο; Πώς συνδυάζεις τις δυο αγάπες σου, την Ποίηση και τη Ζωγραφική;
Το νέο μου βιβλίο, το έκτο έως τώρα, είναι και το πιo προσωπικό μου. Περιλαμβάνει εκτός από ζωγραφισμένα ποιήματα σύγχρονων Ελλήνων ποιητών και κάποια δικά μου, που τολμώ να τα δημοσιεύσω με τις αντίστοιχες ζωγραφιές. Ποιήματα που γράφτηκαν στις αρχές της δεκαετίας του 1990 και μετά προχώρησα σε σειρές έργων σε μπλοκ γύρω στα 1997-1999. Και πρέπει να πω ότι ποτέ δεν δηλώνω βέβαια ποιητής. Απλά τότε ζωγράφιζα τοπία και εσωτερικά χωρίς την παρουσία ανθρώπων. Έτσι ήθελα να εκφραστώ με λέξεις για τις ανθρώπινες σχέσεις.
Η ζωγραφική «ήρθε» βέβαια πρώτα. Είναι η μεγάλη μου αγάπη εδώ και 55 έτη, που ζωγραφίζω συνέχεια. Αρκετά χρόνια μετά ένιωσα την ανάγκη να εκφραστώ και με λόγια. Πιστεύω ακράδαντα πως οι δύο αυτές τέχνες «συνομιλούν» μεταξύ τους. Και η ζωγραφική αφηγείται και τα λογοτεχνικά κείμενα περιέχουν εικόνες! Έτσι νομίζω πως συνδυάζονται απόλυτα.
Τι είναι αυτό που σε κάνει να θες να αποδώσεις αγαπημένους στίχους με εικόνες; Είναι μια δική σου ερμηνεία των ποιημάτων;
Όπως προανέφερα, ποίηση ίσον εικόνα με λέξεις και ζωγραφική ίσον ποίηση με εικόνα. Οπότε εδώ συνδυάζω και τα δύο μαζί. Δηλαδή πώς «διαβάζω» το ποίημα, τι συναισθήματα μου δημιουργεί, τι σύμβολα βλέπω στο κείμενο, τι έννοιες καταλαβαίνω. Αυτά με οδηγούν σε σχήματα, γραμμές, χρώματα. Είτε μπορεί να είναι ρεαλιστικά, είτε αφαιρετικά. Που εγώ νομίζω ότι «λέει» το ποίημα. Βγαίνει λοιπόν ένα άλλο έργο από αυτό, που μπορεί να μην ταιριάζει απόλυτα με το πρωτότυπο. Αυτό είναι που ονομάζω «εικαστικοποίηση του ποιήματος»!
Ποιοι είναι οι ποιητές που σε κινητοποιούν περισσότερο να ζωγραφίσεις και γιατί;
Οι ποιητές που με κινητοποιούν είναι εκείνοι που μου «δίνουν» εικόνες, που διηγούνται μιαν ιστορία. Που έχουν ένα αφήγημα. Τα πρώτα μου έργα ήταν πάνω σε ποιήματα φίλων μου, πειραματικά. Κανονικά ξεκίνησα με τον Νίκο Καββαδία, έναν ποιητή όλο εικόνες, σύμβολα και πολύ σουρεαλισμό. Κατόπιν γνώρισα τον Γιάννη Κοντό και τα ποιήματά του με σφράγισαν. Τότε μου ήρθε η ιδέα για ένα βιβλίο-λεύκωμα με ζωγραφισμένα ποιήματα. Άρχισα να ψάχνω σύγχρονους Έλληνες ποιητές, να διαβάζω πολλή ποίηση. Ξεχώρισα σε πρώτη φάση τον Γιώργο Μαρκόπουλο, που είχα εκστασιαστεί πριν χρόνια με τους «Πυροτεχνουργούς» του, τον Γιάννη Βαρβέρη με τις πολλές εικόνες στην αφήγησή του, τον Αντώνη Φωστιέρη με τα σκούρα χρώματά του! Και στην πορεία ανακάλυψα και τους Θανάση Νιάρχο, Στάθη Κουτσούνη, Στρατή Πασχάλη, Νίκο Δαββέτα. Και βέβαια ξαναθυμήθηκα τον μεγάλο Μάνο Ελευθερίου, που τον είχα γνωρίσει αρκετά χρόνια πριν κύρια σαν στιχουργό, αλλά τώρα τον έμαθα και σαν σπουδαίο ποιητή, που ήταν! Αυτοί οι εννιά λοιπόν, που ζούσαν όλοι τότε αποτέλεσαν το υλικό για το πρώτο μου βιβλίο» «Στίχοι στο Καβαλέτο», που εκδόθηκε το 2011 από τις εκδόσεις «Τέχνης Οίστρος». Εργασία περίπου δέκα ετών.
Και τώρα σε αυτό το βιβλίο «Το Βαθύ της Θάλασσας” έχω ζωγραφισμένα ποιήματα πολλών εξ αυτών συν των Νίκου Καρούζου, Μίλτου Σαχτούρη και άλλων.
Ποιος από τους στίχους τους δικούς σου που περιλαμβάνονται στο βιβλίο πιστεύεις πως σε χαρακτηρίζει περισσότερο;
Όπως είπα και στην αρχή, σε αυτό το βιβλίο τολμώ να δημοσιοποιήσω και κάποια δικά μου στιχάκια και ποιήματα. Και τα πέντε που έχω βάλει εδώ και έχω ζωγραφίσει με χαρακτηρίζουν και συγκεκριμένα εκφράζουν εκείνη την εποχή που γράφτηκαν, πριν περίπου 30 χρόνια.
Από εκεί και πέρα πιστεύω πως όλες οι λέξεις που έχω διαλέξει ή και οι στίχοι ξεχωριστά δείχνουν τη συναισθηματική κατάσταση στην οποία ήμουν. Γι’ αυτό άλλωστε τα εκθέτω. Λέξεις όπως «διαγώνια, μοναξιά, χρόνος, φυγή, τείχη, μόνος» και άλλες βέβαια, με κινητοποιούν και σαν έννοιες και για να τις ζωγραφίσω!
Αλλά και στίχοι όπως «έργα πολλά… ιδέες νέες… καιροί χαμένοι… ασφυκτικές αϋπνίες… αγάπη… αναβολή… στέρηση.»
Τέλος το ποίημά μου το πιο αγαπητό είναι το «Στοιχεία μιας Μπερδεμένης Ψυχής» που το έχω αφιερώσει στη Λήδα, τη γυναίκα μου, που τόσο μου έχει σταθεί (στις δυσκολίες του χαρακτήρα, που έχω σαν άνθρωπος και σαν ζωγράφος):
«Ομόκεντροι κύκλοι κουτάκια μικρά
χρώματα… και μαύρα
επίπεδα τρία.
Με κλειστά μάτια – δυνάμεις φυγόκεντρες,
κυβιστικές,
Δημιουργούνται.
Θαμπά
σβησίματα στις ενώσεις, άγρια και απαλά.
Οι ακτίνες
του ποδηλάτου- μετρούν την απόσταση του μυαλού,
το γκρι-μπλε της συνήθειας που αγαπώ.
_ΑΝΤΙΘΕΣΕΙΣ_
-χοντρές πινελιές.
Το κόκκινο ενός μέλλοντος που δεν ήρθε.
Λεπτομέρεια και τελειομανία.
Πού είναι, τέλος πάντων, η ελευθερία;»
Υπήρξες πάντα και άνθρωπος της πράξης, εκτός από ζωγράφος. Θα μπορούσες να μας πεις για την προσπάθεια στην οποία μετέχεις κατά κάποιον τρόπο για μια Πινακοθήκη στο Χαλάνδρι;
Πάντα συνδύαζα τη ζωγραφική, την τέχνη γενικότερα με τη δράση την κοινωνική και την πολιτική. Πιστεύω πως η τέχνη αλλά και ό,τι κάνουμε στην καθημερινότητά μας είναι πολιτική. Έτσι συμμετέχω σε οργανώσεις πολιτικές και πολιτιστικές, επιμελούμαι ομαδικές θεματικές εκθέσεις, σε δράσεις του Εικαστικού Επιμελητηρίου Τεχνών Ελλάδας. Υπήρξα ιδρυτικό μέλος και γραμματέας του Πολιτιστικού Συλλόγου ΑΡΓΩ Χαλανδρίου.
Εδώ και κάποια χρόνια παλεύω για την δημιουργία Δημοτικής Πινακοθήκης στο Χαλάνδρι. Ευτυχώς πριν λίγο καιρό ευοδώθηκαν οι προσπάθειες αυτές και με την αμέριστη συνδρομή του Αντιδημάρχου Πολιτισμού Σέργιου Γκάκα. Εγκρίθηκε η πρόταση από το Δημοτικό Συμβούλιο και διορίστηκε προσωρινή επιτροπή.
Στο Δήμο Χαλανδρίου υπάρχει ένας χώρος, το κτίριο Νόμπελ, που όμοιό του δεν έχει άλλος Δήμος στην Αθήνα. Ιδανικό για πινακοθήκη, με πολλούς άνετους χώρους. Δυστυχώς όμως ακόμα θέλει δουλειά. Υπάρχει και το νέο Δημαρχείο. Ελπίζουμε…
Εν τω μεταξύ έχω ήδη έρθει σε επαφή με πολλούς συναδέλφους και έχω την θετική ανταπόκριση πάνω από 50 εικαστικών να δωρίσουν έργα τους στην υπό δημιουργία Πινακοθήκη!
