Ήταν το 1999 όταν κατά τη διάρκεια των βομβαρδισμών στην Γιουγκοσλαβία οι ΗΠΑ έβαλαν τα θεμέλια του στρατοπέδου Μπόντστιλ. Η, κατά πάσα πιθανότητα, μεγαλύτερη στρατιωτική βάση των Αμερικανών στον κόσμο βρίσκεται στο νοτιοανατολικό Κοσσυφοπέδιο, δίπλα στα σύνορα με την ΠΓΔΜ, ενώ απέχει περίπου 50 χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα των Σκοπίων, όσα περίπου και από την Πρίστινα.
Η ιστορία και το μέγεθος της βάσης
Τον Ιούνιο του 1999 ο στρατός των ΗΠΑ «απαλλοτρίωσε» περίπου 10.000 στρέμματα αγροτικής έκτασης κοντά στην πόλη Ουρόσεβατς, στα αδιευκρίνιστα –τότε– σύνορα με την ΠΓΔΜ. Το Μπόντστιλ κατασκευάστηκε μέσα σε τρία χρόνια και σήμερα οι αμερικανοί το αποκαλούν «Grand Dame» (Μεγάλη Κυρία). Εκεί εργάζονται περίπου 7.000 στρατιώτες και πολιτικό προσωπικό δηλαδή τα 3/4 των συνολικών δυνάμεων των ΗΠΑ στην περιοχή, που είναι μέρος της «ειρηνευτικής» δύναμης του ΝΑΤΟ. Το οδικό δίκτυο εντός του στρατοπέδου ξεπερνά τα 25 χιλιόμετρα, υπάρχουν πάνω από 300 κτίρια, μεταξύ των οποίων κοιτώνες, βιβλιοθήκη, χώροι αναψυχής, κλειστές αίθουσες αθλημάτων και το καλύτερα εξοπλισμένο νοσοκομείο του Κοσόβου. Η έκτασή της βάσης είναι τόσο μεγάλη που χωρίζεται σε τρεις περιοχές (κεντρική, μεσαία και εξωτερική).
Αμερικανικό think tank σημείωνε πριν ένα μήνα ότι θα πρέπει να ενισχυθεί η παρουσία των ΗΠΑ στην Βαλκανική χερσόνησο. Χαρακτήρισε τα δυτικά Βαλκάνια ως μία «ρευστή κατάσταση», προειδοποιώντας για την «ρωσική επιθετικότητα» στην περιοχή και τόνισε πως «η στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ θα μπορούσε να διαμορφωθεί με βάση τις σημερινές εγκαταστάσεις στο στρατόπεδο Μπόντστιλ.»
Οι εργασίες ανέγερσης πραγματοποιήθηκαν από 1.000 αμερικανούς μηχανικούς και περισσότερους από 7.000 Αλβανούς εργάτες. Η κατασκευή είχε ανατεθεί –καθόλου τυχαία όπως θα δούμε παρακάτω– στην Brown & Root. Η ίδια εταιρεία συντηρεί το στρατόπεδο και φροντίζει για την λειτουργία του, αφού καθημερινά απαιτούνται πάνω από 2.000 τόνοι νερού, ηλεκτρισμός που αντιστοιχεί σε κατανάλωση μίας πόλης 25.000 κατοίκων και παρασκευάζονται 18.000 γεύματα. Το προσωπικό της εταιρείας ξεπερνά τα 10.000 άτομα, τα οποία στην πλειοψηφία τους είναι επίσης Αλβανοί.
Ο πετρελαϊκός αγωγός
Η τοποθεσία είχε επιλεγεί ήδη από το 1994, αφού πέρα από τους καθαρά στρατιωτικούς σκοπούς των «γερακιών» της Ουάσιγκτον στην περιοχή, η βάση εξυπηρετούσε και σε κάτι ακόμη. Αυτό ήταν η «εγγύηση» που θα παρείχε στον αμερικανικών συμφερόντων πετρελαϊκό αγωγό ΑΜΒΟ (Albania Macedonia Bulgaria Oil), ο οποίος είχε σχεδιαστεί αρχικά να υλοποιηθεί έως το 2011, αλλά ακόμα παραμένει στα χαρτιά. Μάλιστα ένας από τους βασικούς μετόχους του αγωγού είναι η αμερικανική πολυεθνική Halliburton η οποία είναι και μητρική εταιρεία της Brown & Root. Στη μετοχική σύνθεση του κονσόρτσιουμ του αγωγού, που φιλοδοξεί να συνδέσει το πετρέλαιο της Κασπίας με την Ευρώπη, συμμετείχαν και αμερικανικοί πετρελαϊκοί κολοσσοί όπως η EXXON Mobil και η Texaco. Καθόλου απίθανο δεν θα πρέπει να θεωρείται το ενδεχόμενο να ξεκινήσει η κατασκευή του αγωγού (ή κάποιου παρόμοιου) ακόμα και μέσα στο 2018, αφού πρόκειται για μία εναλλακτική διαδρομή από την ισχύουσα των στενών του Βοσπόρου, ιδιαιτέρως αν λάβουμε υπόψη την κρίση που χαρακτηρίζει τις αμερικανοτουρκικές σχέσεις.
Τα μελλοντικά σχέδια
Παρότι μέχρι στιγμής δεν διαθέτει αεροδιάδρομο, η τοποθεσία του στρατοπέδου επιλέχθηκε και με τέτοια δυνατότητα επέκτασης κατά νου. Μάλιστα γίνεται λόγος και για πιθανή μεταφορά της αεροπορικής δύναμης των ΗΠΑ από το Αβιάνο της Ιταλίας στο Μπόντστιλ. Ενισχύοντας τα πιθανά σχέδια επέκτασης (νότια, προς την πλευρά των Σκοπίων) αμερικανικό think tank σημείωνε πριν ένα μήνα ότι θα πρέπει να ενισχυθεί η παρουσία των ΗΠΑ στη Βαλκανική χερσόνησο. Χαρακτήρισε τα δυτικά Βαλκάνια ως μία «ρευστή κατάσταση», προειδοποιώντας για την «ρωσική επιθετικότητα» στην περιοχή και τόνισε πως «η στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ θα μπορούσε να διαμορφωθεί με βάση τις σημερινές εγκαταστάσεις στο στρατόπεδο Μπόντστιλ.»
Ο Μίλομιρ Στέπιτς, ερευνητής στο Ινστιτούτο Πολιτικών Σπουδών του Βελιγραδίου, σχολιάζοντας τα σχέδια των ΗΠΑ στην περιοχή για το 2018, σημειώνει πως «η περιοχή είναι πεδίο συγκρούσεων μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων του κόσμου. Η Κίνα μπήκε πρόσφατα στην αρένα και ο “κόμπος” μπλέχτηκε περισσότερο από ποτέ.» Έτσι οι Αμερικανοί, όπως εκτιμά ο Στέπιτς, επιδιώκουν να ενισχύσουν τις θέσεις τους στη Βαλκανική με το στρατόπεδο Μπόντστιλ να αποτελεί τον βασικό πυλώνα του στρατού τους στη Νοτιοανατολική Ευρώπη.
