Μολονότι ο ίδιος δεν αισθανόταν καθόλου άνετα με την προσφώνηση «δάσκαλος», είναι δύσκολο να βρει κανείς άλλη λέξη που να αποδίδει την επίδραση που ασκούσε ο Περικλής Ροδάκης σε όσους έρχονταν σε επαφή μαζί του και γοητεύονταν από το βάθος της σκέψης του, τους ορίζοντες του πνεύματός του, αλλά κυρίως από τη βιωματική σεμνότητα που ακτινοβολούσε, το αίσθημα οικειότητας που δημιουργούσε, το ήθος με το οποίο έζησε τη ζωή του μαζί με τη σύντροφό του, την κυρία Βάσω.
Ο Περικλής Ροδάκης γεννήθηκε πριν από 90 χρόνια στη Λυκούρια Αχαΐας, στην περιοχή των Καλαβρύτων. Συνέδεσε τη ζωή του με τους μεγάλους εθνικούς και ταξικούς αγώνες του λαού μας, την αντίσταση στους κατακτητές και τους συνεργάτες τους την περίοδο 1940-44, τον αγώνα για πολιτική και κοινωνική απελευθέρωση που ακολούθησε. Ο δάσκαλος έζησε την εποχή αυτή στην πιο τραγική, αλλά και στην πιο ηρωική εκδοχή της, καθώς τα ξερονήσια και οι φυλακές έγιναν για αυτόν σχολείο και πανεπιστήμιο.
Το συγγραφικό, ερευνητικό, μεταφραστικό και εκδοτικό έργο του, που σήμερα καταπλήσσει τον αναγνώστη και τον μελετητή του με την ποικιλία του, καθώς κινούνταν το ίδιο άνετα από τη μελέτη των αρχαίων λατρειών και των περίπλοκων μυθολογικών-συμβολικών συστημάτων των Ελλήνων και των άλλων λαών της ευρύτερης Ανατολής, της αρχαίας κοινωνικής ιστορίας, της μετάβασης από την αρχαιότητα στον χριστιανισμό, μέχρι τη διαμόρφωση της νεοελληνικής ταυτότητας και την παγκόσμια ιστορία. Υπήρξε μεταφραστής σημαντικών έργων της παγκόσμιας λογοτεχνίας, όντας πεζογράφος και ποιητής και ο ίδιος, καθώς μετέφρασε Ουγκώ, Σπανχάιμ, Χέμινγουέι, αλλά και Κόρνφορθ, Σαμίρ Αμίν, Έρενμπουργκ και άλλους. Επίσης, υπήρξε μεταφραστής πολλών έργων της ελληνικής και λατινικής γραμματολογίας.
Ανάλαβε την έκδοση και την επιστημονική επιμέλεια της σημαντικής Εγκυκλοπαίδειας Υδρίας, ενώ του οφείλουμε έργα που αποτελούν σήμερα, περισσότερο από ποτά άλλοτε, απαραίτητα εφόδια ιστορικής αυτοσυνειδησίας, όπως η έκδοση της δωδεκάτομης σειράς για τις Δίκες της χούντας και του Πολυτεχνείου.
Του είμαστε, επίσης, ευγνώμονες και για τα έργα εκείνα στα οποία ιστορεί της ταραγμένες περιόδους της σύγχρονης Ιστορίας μας, όπως της έζησε ο ίδιος, πολλές φορές και ως πρωταγωνιστής. Τα έργα αυτά αξίζει να μελετηθούν όχι μόνο ως πηγή πρωτογενούς ιστορικής γνώσης, αλλά και ως συγκεκριμένα δείγματα του τρόπου που βιώθηκαν και κατανοήθηκαν τα γεγονότα από όσους τα έζησαν.
Ο δάσκαλος δεν θα παραμείνει μόνο ζωντανός στη μνήμη μας για το βάθος της σκέψης του, αλλά για το γεγονός ότι το έργο του υπήρξε οργανικά δεμένο με τα μεγάλα λαϊκά πολιτικά αιτήματα της εποχής του. Αν μάλιστα ισχύει αυτό που λέει ο λαός μας, όταν μιλάει για τη συλλογική μνήμη και πείρα -«των μπροστινών πατήματα, των πισινών γεφύρια»-, το έργο και κυρίως ο τρόπος που επέλεξε να ζήσει τη ζωή του ο Περικλής Ροδάκης θα μας εμπνέει όχι μόνο τη διανοητική εγρήγορση και την ιστορική αυτοσυνείδηση, αλλά κυρίως την ανυπότακτη πάλη για μια Ελλάδα ανεξάρτητη και δημοκρατική.
Για τις Εκδόσεις Γόρδιος,
Γιάννης Ν. Δρίνης
