Αν ο κ. Παπανδρέου ταξίδευε με ιδιωτική εταιρεία και όχι με το πρωθυπουργικό αεροσκάφος, σίγουρα θα είχε σαρώσει τα bonus miles. Το ερώτημα, όμως, είναι τι ακριβώς αποδίδουν τα ταξίδια.
Πρώτος πολυδιαφημισμένος στόχος του κ. Παπανδρέου, είναι η διεθνής κινητοποίηση κατά των κερδοσκόπων. Σε επίπεδο ρητορικής, πράγματι, υπάρχει ένα αποτέλεσμα. Θερμότερος ο Γάλλος πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί, ψυχρότερη η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ, αναγνώρισαν ότι πρέπει να αναληφθεί κάποιου είδους δράση για τον έλεγχο των κερδοσκοπικών κεφαλαίων. Πρώτη κίνηση ήταν η κοινή επιστολή των τεσσάρων (Ελλάδα, Γερμανία, Γαλλία, Λουξεμβούργο) προς την Κομισιόν.
Η συζήτηση για τον ρόλο των τοξικών χρηματοοικονομικών προϊόντων δεν είναι καινούργια. Το θέμα ετέθη κατά την κορύφωση της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης, μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers. Οι προτάσεις επιβολής ενός διεθνούς πρόσθετου φόρου στα προϊόντα αυτά πνίγηκαν μέσα στις διαφωνίες των πολιτικών ηγετών. Διαφωνίες που δεν είναι άσχετες και με τις σχέσεις διαπλοκής των κομμάτων εξουσίας με τα κερδοσκοπικά κεφάλαια που δραστηριοποιούνται στα προϊόντα αυτά. Παρά τη ρητορική δέσμευση και του Αμερικανού Προέδρου να θέσει το θέμα στην προσεχή σύνοδο του G20, θεωρείται δεδομένη η απροθυμία της αμερικανικής ηγεσίας για κάποιο ουσιώδες μέτρο. Η χρηματοδοτική εξάρτηση της αμερικανικής πολιτικής ελίτ από τις επενδυτικές τράπεζες και τις ασφαλιστικές που «εφηύραν» τα τοξικά προϊόντα είναι πολύ βαθιά για να ελπίζει κανείς σε ρήξη με αυτές.
Στην Ε.Ε., πάντως, η υπόθεση «κερδοσκοπία» έχει ήδη επισκιαστεί από τη συζήτηση για μια ριζικά διαφορετική θεσμική παρέμβαση: Τη δημιουργία Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου που θα οδηγήσει σε Ε.Ε. δύο ταχυτήτων και θα μονιμοποιήσει την αυστηρή (γερμανική) επιτήρηση στις αδύναμες χώρες μέλη. Όσο για την πολυαναμενόμενη οικονομική βοήθεια στην Ελλάδα, παραμένει υπόθεση φαντασίας, επιτρέποντας στον Γ. Παπανδρέου να κρατά ανοικτή την πόρτα του ΔΝΤ.
Από εκεί και πέρα, μια αποτίμηση του διπλωματικού μαραθώνιου της κυβέρνησης το τελευταίο δίμηνο μπορεί να κωδικοποιηθεί στα εξής:
• Στις ΗΠΑ ο πρωθυπουργός απέσπασε από τον Μπαράκ Ομπάμα βίζα… και συμπάθεια. Η κατάργηση της βίζας είχε έτσι κι αλλιώς δρομολογηθεί, ενώ τα λοιπά ανταλλάγματα παραμένουν επαχθή: Παράταση της ελληνικής παρουσίας στο Αφγανιστάν, πιέσεις για υποστήριξη λύσης στο Κυπριακό και στο θέμα της FYROM, και διευκόλυνση στην ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας. Στο τελευταίο, με δεδομένη την επιδείνωση των αμερικανοτουρκικών σχέσεων με αφορμή των αρμενικό, φαίνεται ότι η αμερικανική πολιτική ηγεσία ενθαρρύνει ελληνικές πρωτοβουλίες για εξομάλυνση στο Αιγαίο, ενόψει και της επίσκεψης Ερντογάν στην Αθήνα. Η εξομάλυνση αυτή, κατά πληροφορίες, αφορά σχέδιο δημιουργίας περιοχής «ήρεμων υδάτων και ασφαλών πτήσεων» στο Αιγαίο και δεν αποκλείει μια προοπτική συνεκμετάλλευσης των πιθανών πετρελαϊκών κοιτασμάτων στην περιοχή της Ν.Α. Μεσογείου, για τα οποία ενδιαφέρονται θερμά και αμερικανικές εταιρείες.
• Στη Γερμανία, ο πρωθυπουργός, πέρα από το ότι «πρόσφερε» στην κ. Μέρκελ το τελικό πακέτο λιτότητας, κουβάλησε στις αποσκευές του διαβεβαιώσεις για την αγορά 60 «Γιουροφάιτερ» κόστους 6 δισ. ευρώ, για υλοποίηση της αγοράς τεθωρακισμένων Λέοπαρντ, αλλά και τη συμφωνία πώλησης των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά σε κοινοπραξία του Αμπού Ντάμπι, λύση που διασφαλίζει τα συμφέροντα της γερμανικής Thyssen και λύνει την εκκρεμότητα με τα υποβρύχια που η Ελλάδα είναι «καταδικασμένη» να παραλάβει. Ενδιαφέρον έχει να δούμε στο εγγύς μέλλον σε τι είδους εκχωρήσεις γης, ύδατος και δημόσιας περιουσίας σε γερμανικές εταιρείες θα μεταφραστεί η υπόσχεση συνεργασίας των δύο κυβερνήσεων στη λεγόμενη «πράσινη ανάπτυξη».
• Στη Γαλλία, ο Γάλλος Πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί, έχοντας στο τσεπάκι την αγορά γαλλικών φρεγατών κόστους 5 δισ. από τη χώρα μας, εμφανίστηκε θερμός υποστηρικτής της εκστρατείας Παπανδρέου για περισσότερη «ευρωπαϊκή αλληλεγγύη». Σ’ αυτήν συμβάλλουν και οι βλέψεις γαλλικών επιχειρήσεων για επενδύσεις στην ενέργεια και τις μεταφορές, με πιο άμεσο υποψήφιο θύμα τον ΟΣΕ.
• Τέλος, από τα προηγούμενα πρωθυπουργικά ταξίδια, πιο αξιοσημείωτο είναι αυτό της Μόσχας. Εκεί φαίνεται ότι με συνοπτικές διαδικασίες «αρχειοθετήθηκαν» οι περίφημες οικολογικές ανησυχίες για τον αγωγό Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη και ξεπάγωσαν οι διεργασίες και για τον αγωγό South Stream. Αν σε όλα αυτά προσθέσει κανείς και τα μικρότερης δημοσιότητας αλλά μεγάλης οικονομικής βαρύτητας ταξίδια υπουργών (Λ. Κατσέλη, Χ. Παμπούκη, Σ Κουβέλη) στο Αμπού Ντάμπι και στο Κατάρ (επένδυση στον Αστακό), οδηγείται στο εξής συμπέρασμα: Η κοσμοπολίτικη κινητικότητα της κυβέρνησης στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα, εκτός του ότι δεν αποδεσμεύει τη χώρα από τον φαύλο κύκλο του χρέους, «πουλάει» κομμάτια Ελλάδας δεξιά και αριστερά σε τιμή ευκαιρίας.
Γιάννης Κιμπουρόπουλος
