Η συγκρότηση της λίστας του «Potere al Popolo» και η κάθοδος στις προσεχείς εκλογές της 4ης Μαρτίου βρήκε την ανταπόκριση όχι μονάχα από άλλες αριστερές κινήσεις όπως η Κομμουνιστική Επανίδρυση, το Δίκτυο των Κομμουνιστών, την Πλατφόρμα «Eurostop» κ.ά. αλλά και μιας σημαντικής μερίδας ανθρώπων που συμμετέχουν σε κοινωνικά κινήματα και συνδικάτα βάσης.
Παρότι για τα ΜΜΕ το «Potere al Popolo» δεν υπήρχε, καταφέρατε σε σύντομο χρονικό διάστημα να μαζέψετε τις αναγκαίες υπογραφές για να συμμετάσχετε στις εκλογές. Τώρα, λίγες μέρες πριν την κάλπη, ποιες είναι οι προσδοκίες σας;
Όσον αφορά το αποτέλεσμα δεν μπορούμε να πούμε τίποτα σ’ αυτό το στάδιο. Οι δημοσκοπήσεις μας δίνουν από 1% έως 3%, οπότε υπάρχει μεγάλη απόκλιση. Αυτό που γνωρίζουμε, ωστόσο, είναι ότι είχαμε μεγάλη επιτυχία, όχι μόνο στη συλλογή των υπογραφών, μα σε καθετί που κάναμε αυτούς τους μήνες. Στο μέλλον, θέλουμε ο οργανισμός μας να συνεχίσει να εδραιώνεται. Έχουμε προγραμματίσει την πρώτη μετεκλογική μας συνάντηση στις 18 Μαρτίου για να συζητήσουμε πώς θα προχωρήσουμε ως οργανισμός. Στόχος μας είναι να πετύχουμε τον μετασχηματισμό των δομών που δημιουργήσαμε αυτούς τους μήνες σε μια μόνιμη οργανωτική δομή, να μετατρέψουμε τις επιτροπές της εκλογικής καμπάνιας και τις τοπικές συνελεύσεις σε μόνιμους τοπικούς εκπροσώπους της οργάνωσης.
Η βάση της Αριστεράς στην Ιταλία όμως είναι απογοητευμένη και σκέφτεται να ψηφίσει πιθανά το «Κίνημα των Πέντε Αστέρων» ή τους «Ελεύθερους και Ίσους». Εκτιμάτε ότι μια συσπείρωση είναι δυνατή μετά από τόσες απογοητεύσεις και πώς πιστεύετε ότι θα το πετύχετε;
Η Ιταλία ίσως ξεχωρίζει από την υπόλοιπη Δυτική Ευρώπη επειδή για πολλά χρόνια δεν είχε μια οργανωμένη Αριστερά για να μιλήσει, η Ιταλία ήταν μάλλον το παράδειγμα του πώς δεν πρέπει να γίνουν τα πράγματα. Κι αυτός είναι ο λόγος που το «Κίνημα των Πέντε Αστέρων» ήταν σε θέση να κάνει τέτοιες «επιδρομές» – η βάση του γενικά θα έπρεπε να εκπροσωπείται από την Αριστερά. Το παράδειγμα της Νάπολι το επιβεβαιώνει αυτό, αφού είναι ένα από τα λίγα μέρη όπου το «Κίνημα των Πέντε Αστέρων» δεν είναι τόσο δυνατό επειδή υπάρχει ένα αριστερό αντισυστημικό κίνημα από τον δήμαρχο, τον Ντε Ματζίστρις. Η Ιταλία δίνει ένα δύσκολο περιεχόμενο δουλειάς επειδή, με πολλούς τρόπους, ακόμα δεν παρουσιάζεται κανένα σημάδι ανάκαμψης από τον κατακερματισμό που ακολούθησε την πτώση της Πρώτης Δημοκρατίας. Έτσι, αυτό που είναι μοναδικό στην χώρα μας είναι ότι πρέπει να αντιμετωπιστεί η κληρονομιά του Κομμουνιστικού Κόμματος. Υπάρχουν κάποιοι στην Αριστερά που πιστεύουν ότι το Κομμουνιστικό Κόμμα μπορεί να επαναθεμελιωθεί, ακριβώς όπως ήταν και έτσι θα λυθούν όλα μας τα προβλήματα και επίσης έχεις να αντιμετωπίσεις το είδος του αντικομμουνισμού (συχνά από πρώην κομμουνιστές) που μπορεί να υπάρξει μόνο σε χώρες που είχαν ένα δυνατό κομμουνιστικό κόμμα.
Ο δρόμος για να αναμετρηθούμε μ’ αυτό είναι να οικοδομήσουμε ένα κίνημα το οποίο δεν θα είναι εγκλωβισμένο στις παλιές αριστερές ταυτότητες, αλλά θα είναι εντελώς νέο στις ιδέες του και τις πρακτικές του. Πρέπει να πάρουμε σαν αφετηρία την σημερινή πραγματικότητα, για να ξεκινήσουμε από μία εμπειρική έρευνα και όχι από ένα προκατειλημμένο σχήμα. Γι’ αυτό λέμε ότι ένα κίνημα πρέπει να ξεκινάει από την δουλειά στην κοινότητα, δεν πρέπει να υποθέσουμε ότι γνωρίζουμε τι είναι καλό για τον λαό, πρέπει να είμαστε πρόθυμοι να μάθουμε. Και χρειάζεται να συναντήσουμε τις ανάγκες του μέσα από την αυτό-οργάνωση της κοινότητας, έτσι η κοινότητα μαθαίνει να εξασκεί την συλλογική της εξουσία. Αυτό εννοούμε όταν λέμε «Εξουσία στον Λαό».
Άρα χρειαζόμαστε μια οργανωμένη Αριστερά η οποία όμως θα έχει τις ρίζες της μέσα στην κοινότητα και τους κοινωνικούς αγώνες, που θα μπορεί να προωθήσει τον αγώνα χωρίς να εμπλέκεται με θεσμικές πολιτικές. Επειδή η θεσμοποίηση ήταν η αιτία της πτώσης της παλιάς Αριστεράς. Κι έτσι βλέπουμε τα ίδια πράγματα να συμβαίνουν σε όλη την Ευρώπη, όταν η παραδοσιακή σοσιαλδημοκρατική Αριστερά εγκατέλειψε τα συμφέροντα της εργατικής τάξης, αφήνοντας ένα κενό στο οποίο άνθησε ο δεξιός λαϊκισμός. Χρειάζεται να έχεις ένα κίνημα που είναι χτισμένο από κάτω προς τα πάνω, κι όχι το αντίθετο. Και χρειάζεσαι ριζοσπαστική δημοκρατία ούτως ώστε η σκληρή δουλειά της οργάνωσης στην βάση να μην τεθεί σε κίνδυνο από κακές πολιτικές αποφάσεις. Άρα μαζί με μια ισχυρή βάση, χρειάζεσαι επίσης και σαφή πολιτική κατεύθυνση. Δεν πρέπει να υπάρχει καμία ασάφεια ως προς τους πολιτικούς στόχους: κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες δεν θα συμβιβάσουμε την ριζοσπαστικότητα του οράματός μας προκειμένου να βρεθούμε στο τραπέζι της εξουσίας.
Χρειάζεται να επιτεθούμε στο Κέντρο καθώς αυτό είναι στην εξουσία κι αυτές είναι οι δυνάμεις που δημιούργησαν τις συνθήκες στις οποίες είναι εύκολο να ακμάσει η Ακροδεξιά. Υπάρχει επίσης η πιθανότητα να δεις την κεντροδεξιά να εμφανίζεται λιγότερο ακραία οικονομικά και πιο ήπια όσον αφορά την λιτότητα και την ευελιξία. Όλα αυτά όμως είναι οφθαλμαπάτη. Έχεις το ίδιο κακό με δύο διαφορετικά πρόσωπα, το ένα που προσπαθεί να κρύψει την καταστροφή της κοινωνίας πίσω από ένα προοδευτικό πρόσωπο και το άλλο που προσπαθεί να μας αποπροσανατολίσει από την καταστροφή μέσω του ρατσιστικού λόγου. Είναι και οι δύο εχθροί μας
Καταλάβαμε ότι προσπάθησαν να σας βάλουν σε ένα δίπολο των «άκρων» με τους νεοφασίστες της «CasaPound» με στόχο να αποπροσανατολίσουν την πολιτική κουβέντα. Ποιος πιστεύετε ότι είναι ο κύριος εχθρός σήμερα στην Ιταλία, οι νεοφασίστες της «CasaPound» ή οι κεντροαριστερές και οι κεντροδεξιές δυνάμεις με τις πολιτικές της παγκοσμιοποίησης;
Το πρώτο πράγμα είναι ότι πρέπει να αντιμετωπίσουμε πολύ σοβαρά την παρουσία του φασισμού στο ιταλικό έδαφος. Η «CasaPound» είναι μια ανοιχτά φασιστική οργάνωση και αυτό είναι ξεκάθαρο. Ωστόσο υπήρξε προσπάθεια να μπει η Αριστερά στο ίδιο πεδίο με την Ακροδεξιά. Με αυτό τον τρόπο η απειλή της Ακροδεξιάς χρησιμοποιήθηκε από το Κέντρο για να ενισχυθεί η υποστήριξη προς αυτό. Από πολύ νωρίς ο Ρέντσι έλεγε ότι οι ψήφοι στα αριστερά του είναι «ένα δώρο στην Ακροδεξιά». Ένα πιο ακραίο παράδειγμα αυτής της λογικής είναι η Έμα Μπονίνο η οποία ηγείται της λίστας «Περισσότερη Ευρώπη» (PE). Η ρητορική της σχετίζεται με την μάχη κατά του ρατσισμού, αλλά αν δεις το πρόγραμμά της είναι ένα αγνό απόσταγμα νεοφιλελευθερισμού, εμμονικό με τις ιδιωτικοποιήσεις και την απρόσκοπτη λειτουργία της ελεύθερης αγοράς.
Χρειάζεται, όμως, να επιτεθούμε στο Κέντρο καθώς αυτό είναι στην εξουσία κι αυτές είναι οι δυνάμεις που δημιούργησαν τις συνθήκες στις οποίες είναι εύκολο να ακμάσει η Ακροδεξιά. Υπάρχει πιθανότητα να δεις την κεντροδεξιά να εμφανίζεται λιγότερο ακραία οικονομικά και πιο ήπια όσον αφορά την λιτότητα και την ευελιξία. Όλα αυτά όμως είναι οφθαλμαπάτη. Η αλήθεια είναι ότι οι κυβερνήσεις του Δημοκρατικού Κόμματος και των τεχνοκρατών ήταν πιο αποτελεσματικές στην εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων που ήθελε το κεφάλαιο, έτσι δεν υπάρχει ουσιαστικά διαφορά μεταξύ τους. Έχεις το ίδιο κακό με δύο διαφορετικά πρόσωπα, το ένα που προσπαθεί να κρύψει την καταστροφή της κοινωνίας πίσω από ένα προοδευτικό πρόσωπο και το άλλο που προσπαθεί να μας αποπροσανατολίσει από την καταστροφή μέσω του ρατσιστικού λόγου. Είναι και οι δύο εχθροί μας.
Η στοχοποίηση της παγκοσμιοποίησης ως πηγή των προβλημάτων της Ιταλίας, επιπλέον, παίζεται πολύ εύκολα από τη Δεξιά και ρίχνουν το φταίξιμο σε σκιώδεις, άγνωστες εξωτερικές δυνάμεις, παρά στο πολιτικό σύστημα και τις επιλογές του. Ωστόσο, μιλώντας πιο συγκεκριμένα για την εξουσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αυτό είναι πράγματι κάτι που πρέπει να αντιμετωπίσουμε. Πολλοί περίμεναν ότι θα είναι ένα μεγάλο ζήτημα αυτών των εκλογών, αλλά τελικά κάτι τέτοιο δεν συνέβη. Φαίνεται ότι και η «Λίγκα του Βορρά» και το «Κίνημα των Πέντε Αστέρων» έχουν περιορίσει τον ευρωσκεπτικισμό τους σε μια προσπάθεια να ενταχθούν περισσότερο στα επίσημα πολιτικά πράγματα. Η θέση μας για την Ε.Ε. είναι ότι γνωρίζουμε πως όπως έχουν τα πράγματα, τα περιθώρια για μια εθνική κυβέρνηση για την πραγματοποίηση κοινωνικών μεταρρυθμίσεων δεν υπάρχουν. Η Ε.Ε. δεν θα αφήσει κάτι τέτοιο να συμβεί, άρα χρειάζεται μια ριζική αλλαγή. Στο πρόγραμμά μας βάζουμε την κατάργηση του δημοσιονομικού συμφώνου και τον τερματισμό του δημοκρατικού ελλείμματος της υπογραφής των συνθηκών χωρίς τη συναίνεση των λαών της Ευρώπης.
Ό,τι κι αν συμβεί μετά τις 4 Μαρτίου, το καθήκον της Αριστεράς στην Ιταλία δεν αλλάζει. Ο τρόπος με τον οποίο η Αριστερά θα καταφέρει να υπονομεύσει την εξουσία των κυρίαρχων τάξεων είναι η οικοδόμηση της κοινωνικής αλληλεγγύης ενάντια στη διαίρεση, δουλεύοντας στη βάση για να φτιαχτεί ένα έδαφος για ριζικά διαφορετικές πολιτικές που θα έχουν τα συμφέροντα των καταπιεσμένων ως κινητήρια δύναμη. Δεν υπάρχει γρήγορη λύση που θα μας βοηθήσει να ανακτήσουμε τον χαμένο χρόνο, απλά πρέπει να οργανωθούμε
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το «Κίνημα των Πέντε Αστέρων» θα είναι το πρώτο κόμμα, αλλά το μπλοκ της κεντροδεξιάς αθροιστικά συγκεντρώνει μεγαλύτερα ποσοστά, ακολουθεί το μπλοκ της κεντροαριστεράς και μετά ακολουθούν τα υπόλοιπα κόμματα. Εκτιμάτε ότι θα υπάρχει αποχή και αν οι δημοσκοπήσεις λένε την αλήθεια, πώς βλέπετε την επόμενη μέρα στην Ιταλία, σε μία Ε.Ε. όπου επικρατεί η πολιτική αστάθεια;
Η αποχή θα είναι πολύ υψηλή, αυτό είναι βέβαιο, ιδίως ανάμεσα στους νέους, ωστόσο είναι ακριβώς που σε αυτό το κομμάτι του πληθυσμού εμείς έχουμε επικεντρώσει την πειθώ μας. Σε σχέση με το αποτέλεσμα, φαίνεται πολύ πιθανό είτε να έχουμε έναν συνασπισμό ευρύτερο από την κεντροδεξιά που έχει στηθεί γύρω από τον Μπερλουσκόνι είτε μία κυβέρνηση τεχνοκρατών, μια επιστροφή στα χρόνια του Μόντι.
Υπάρχει ένα μοτίβο που βλέπουμε να εμφανίζεται σε ολόκληρη την Ευρώπη. Αυτό είναι η αποδυνάμωση της πολιτικής συναίνεσης που ήταν ισχυρή τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες. Παρόλα αυτά δεν είναι καθαρό ακόμα πώς θα αντιδράσουν οι κυρίαρχες τάξεις σ’ αυτό. Έχουμε επίσης δυνάμεις όπως ο Μακρόν στην Γαλλία και το PD του Ρέντσι στην Ιταλία. Ο λόγος που αυτές οι δυνάμεις είναι σε θέση να κερδίζουν τουλάχιστον ένα κομμάτι της εξουσίας (είναι ακόμα δυνατό το PD να είναι μέρος της κυβέρνησης ακόμα κι αν βρίσκεται μόλις στο 20%), είναι επειδή η Αριστερά καθυστερεί να διαμορφώσει μία αποτελεσματική και αυτόνομη αντιπολίτευση. Έχουν προσκολληθεί στην εξουσία επειδή ο κόσμος δεν ενδιαφέρεται να ψηφίσει ή επειδή είναι η «λιγότερο κακή» επιλογή σε σύγκριση με μια πιο ανοιχτά αυταρχική δεξιά.
Είναι επομένως επιτακτικό τώρα περισσότερο από ποτέ να κερδίσουμε τον χαμένο χρόνο. Αν δεν συμβεί αυτό, είναι πιθανό πιο συντηρητικές δυνάμεις να κερδίσουν πάνω σ’ αυτό που η Νάνσι Φρέιζερ αποκαλεί «προοδευτικό νεοφιλελευθερισμό»: ελεύθερη αγορά με κοινωνικά φιλελεύθερο πρόσωπο. Από την άλλη ο ρατσισμός μπορεί να υπηρετήσει τον αποπροσανατολισμό από τα σοβαρά κοινωνικά ζητήματα όπως η φτώχεια και η ανεργία, ζητήματα στα οποία οι κυρίαρχες τάξεις δεν έχουν απάντηση.
Ουσιαστικά, όμως, ό,τι κι αν συμβεί μετά τις 4 Μαρτίου, το καθήκον της Αριστεράς στην Ιταλία δεν αλλάζει. Είτε έχουμε μια κυβέρνηση που είναι πολύ δεξιά και διαιρετική από άποψη κοινωνικών αξιών αλλά οικονομικά λίγο πιο προστατευτική (ευνοώντας τους Ιταλούς έναντι των μη Ιταλών), είτε έχουμε μια κυβέρνηση, πιθανά τεχνοκρατική, που είναι παρεμφερής με ό,τι είχαμε τις τελευταίες δεκαετίες. Ο τρόπος με τον οποίο η Αριστερά θα καταφέρει να υπονομεύσει την εξουσία των κυρίαρχων τάξεων είναι η οικοδόμηση της κοινωνικής αλληλεγγύης ενάντια στη διαίρεση, δουλεύοντας στη βάση για να φτιαχτεί ένα έδαφος για ριζικά διαφορετικές πολιτικές που θα έχουν τα συμφέροντα των καταπιεσμένων ως κινητήρια δύναμη. Δεν υπάρχει γρήγορη λύση που θα μας βοηθήσει να ανακτήσουμε τον χαμένο χρόνο, απλά πρέπει να οργανωθούμε.
