Με το «Ανακοινωθέν Νο2», την Παρασκευή το πρωί, ο στρατός συντάχθηκε με τον Μουμπάρακ, δήλωσε ότι «οι νόμοι έκτακτης ανάγκης θα τερματιστούν όταν σταματήσουν οι διαδηλώσεις», θα γίνουν ελεύθερες και αδιάβλητες προεδρικές εκλογές και θα «υποστηρίξει τις νόμιμες απαιτήσεις του λαού και θα επιδιώξει την υλοποίησή τους εποπτεύοντας την εφαρμογή των προαναφερθέντων μέτρων έγκαιρα, με ακρίβεια και αποφασιστικότητα» (AlMasryAlYoum 11/2). Κάλεσε τον κόσμο να επιστρέψει στην «κανονική ζωή», δηλώνοντας ότι δεν θα διωχθούν οι «έντιμοι» διαδηλωτές. Τώρα που ανέλαβε την εξουσία πόσο έντιμους θα βλέπει τους διαδηλωτές που θα απαιτούν πολιτική κυβέρνηση, τιμωρία των ενόχων των σφαγών, ελευθερία και κοινωνική δικαιοσύνη; Αν, όμως, ο λαός επιστρέψει στην «κανονική ζωή», οι εγγυήσεις για τη δημοκρατική αλλαγή θα ελαχιστοποιηθούν. Η αλλαγή της στάσης του στρατού που σχετίζεται, σύμφωνα με εκτιμήσεις, με το ότι η διάσπαση στις τάξεις του, υπό την πίεση των διαδηλώσεων, ήταν θέμα ημερών δείχνει ότι ο λαϊκός παράγοντας είναι το κλειδί, ούτως ή άλλως.
Μάχη στους κόλπους του καθεστώτος
Η εξέλιξη αυτή και η επιμονή του Μουμπάρακ να μην παραιτείται μέχρι την Παρασκευή το μεσημέρι δεν ήταν βεβαίως αποτέλεσμα του πείσματος ενός ανθρώπου, αλλά η εκδήλωση της μάχης που μαίνεται στους κόλπους του καθεστώτος, αλλά και στους διαδρόμους της Ουάσιγκτον και άλλων δυτικών πρωτευουσών, μάχη που έχει ως αποτέλεσμα την εναλλαγή, σε χρόνο ταχύτατο, των πτερύγων που επικρατούν.
Όλοι αυτοί βρίσκονται ενώπιον του εξής τυπικού διλήμματος:
Από τη μια δεν μπορούσαν πλέον να υποστηρίζουν την παραμονή του Μουμπάρακ, έπρεπε να κάνουν κάποιες παραχωρήσεις, για να περισώσουν το σύστημα που έχανε ραγδαία τη νομιμοποίηση του και να εμποδίσουν την περαιτέρω ριζοσπαστικοποίηση του κόσμου. Ήταν σαφής η προειδοποίηση του Μοχάμετ Ελ Μπαραντέι, ο οποίος είπε αργά τη νύχτα της Πέμπτης: «Η Αίγυπτος θα εκραγεί. Ο στρατός πρέπει να σώσει τη χώρα τώρα». Από την άλλη, τρέμουν ότι μια από τα κάτω επιβεβλημένη πολιτική αλλαγή, έστω και περιορισμένη στο πρόσωπο του Μουμπάρακ, θα σκορπίσει θύελλες όχι μόνο στην Αίγυπτο, αλλά σε όλη την περιοχή. Το ρίσκο αυτό είναι ακόμη ενδεχόμενο, και εξαρτάται από την αντίδραση του λαού.
Η εκδίωξη του Μουμπάρακ δεν είναι ένα απλό γεγονός, όσο ο λαός είναι στους δρόμους και σε συνθήκες όπου ο κρατικός μηχανισμός, πλην του στρατού, έχει σχεδόν καταρρεύσει και τις λειτουργίες του, σε πολλές περιπτώσεις, έχουν αναλάβει λαϊκές επιτροπές. Με την πτώση του ο Μουμπάρακ μπορεί να συμπαρασύρει τους αποδεκτούς διαδόχους, όπως ο Σουλεϊμάν, τον πολιτικό μηχανισμό του Εθνικού Δημοκρατικού Κόμματος που, πιθανώς, θα κηρυχθεί παράνομο, όπως το κόμμα του Μπεν Αλί στην Τυνησία. Θα συμπαρασύρει και τους Αιγύπτιους ολιγάρχες, την επιχειρηματική τάξη που έχει συνδεθεί με το καθεστώς και οφείλει στον Μουμπάρακ τον πλούτο και την κοινωνική της θέση, εξέχοντα μέλη της οποίας είναι πρώην στρατιωτικοί που διευθύνουν επιχειρήσεις σε όλους τους κλάδους της οικονομίας. Θα συμπαρασύρει δυνάμεις του κατασταλτικού μηχανισμού που ενέχονται σε πράξεις ανείπωτης βίας και εκμετάλλευσης του πληθυσμού, οι οποίες δεν θα ξέρουν πού να κρυφτούν για να γλιτώσουν την τιμωρία. Όταν ο Μουμπάρακ έλεγε «Ή εγώ ή το χάος» είναι προφανές πού απευθυνόταν, πάντως όχι στο λαό.
Ο στρατός πιθανώς παίζει το ρόλο του εγγυητή όλων των παραπάνω, όπως και της διεθνούς θέσης της χώρας στις δομές του ιμπεριαλισμού και της περιφερειακής «ασφάλειας». Και εμπνέει εμπιστοσύνη στους Αμερικανούς, με τους οποίους διατηρεί μακρόχρονες σχέσεις.
Το Ισραήλ, η μοίρα του οποίου σε ενδεχόμενη δημοκρατική αλλαγή στην Αίγυπτο απασχολεί πολύ τους Αμερικανούς, ήταν κατηγορηματικό: Οποιοδήποτε δημοκρατικό άνοιγμα στην Αίγυπτο θα ενισχύσει τα «ριζοσπαστικά στοιχεία», σύμφωνα με δήλωση του αν. πρωθυπουργού Σαλόμ. Σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις που είχε ο Ομπάμα με τον Σαουδάραβα βασιλιά Αμπντάλα, με το διάδοχο του Άμπου Ντάμπι και άλλους αξιωματούχους των κρατών του Κόλπου όλοι τον προέτρεψαν να στηρίξει τον Μουμπάρακ. Ο φόβος τους είναι ότι αν ανατραπεί το καθεστώς στην Αίγυπτο, θα πέσουν επίσης και τα άλλα καθεστώτα που στηρίζουν οι ΗΠΑ στη Μ. Ανατολή.
Οι ΗΠΑ έχουν εξευτελιστεί ακόμη περισσότερο μπροστά στα μάτια εκατομμυρίων Αιγυπτίων και Αράβων γενικότερα, ύστερα από τις λαϊκές εξεγέρσεις στη Βόρεια Αφρική. Ταυτόχρονα, έχοντας επαναπαυθεί επί δεκαετίες στο καθεστώς του Μουμπάρακ δεν κατόρθωσαν να δημιουργήσουν ελεγχόμενες εναλλακτικές λύσεις έναντι της λαϊκής επανάστασης με την οποία είναι αντιμέτωπες. Ο στρατός λοιπόν ήταν μια κάποια λύση… και η μεγάλη αναμέτρηση για βαθιά δημοκρατική αλλαγή μάλλον αρχίζει τώρα.
