Το μήνυμα του Λευκού Οίκου
Η γερμανική πολιτική ελίτ κινείται σαν να μη βιάζεται καθόλου. Μέχρι τις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2013 έχει άπλετο χρόνο να εξαντλήσει τα περιθώρια πολιτικής κερδοσκοπίας πάνω στο πειραματόζωο Ελλάδα και την παραμονή του ή όχι στην Ευρωζώνη. Πολύ λιγότερα περιθώρια έχει η ολλανδική πολιτική ηγεσία, αντιμέτωπη με εκλογές στις 12 του ερχόμενου μήνα. Και εξίσου λίγα περιθώρια για πειραματισμούς έχει η αμερικανική ηγεσία. Η ευαίσθητη υπεροχή Ομπάμα στις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου εξαρτάται από τη διατήρηση μιας σχετικής ισορροπίας στο διεθνές οικονομικό και γεωπολιτικό στερέωμα. Κι αυτή η ισορροπία φαίνεται ότι προς το παρόν περιλαμβάνει και τη διατήρηση της Ελλάδας στο μεταίχμιο ευρω-ζωής και ευρω-θανάτου. Τα μηνύματα που έστειλε μέσω Λονδίνου και Βρετανού αξιωματούχου ο Λευκός Οίκος είναι άκρως αποκαλυπτικά για τον τρόπο που αντιλαμβάνεται η αμερικανική ηγεσία τα πράγματα: κρατήστε την Ελλάδα στο ευρώ τουλάχιστον μέχρι τις προεδρικές εκλογές και μετά… κάνετε ό,τι σας φωτίσει ο Θεός.
Η αμερικανική πλευρά επιδεικνύει ζωηρή δραστηριότητα προκειμένου να αποφευχθεί το κρίσιμο προεκλογικό δίμηνο ένας «Ευρωγεδδών» με απρόβλεπτες επιπτώσεις. Κι όχι μόνο η πολιτική ελίτ. Οι αμερικανικές τράπεζες -Bank of America, Goldman Sachs κ.ά.- επενδύουν αυτήν την περίοδο σε ένα αισιόδοξο σενάριο για επιτυχή ολοκλήρωση της έκθεσης της τρόικας και μια πειθήνια προώθηση των «μεταρρυθμίσεων» από τη συγκυβέρνηση που θα μειώσει το περίφημο «έλλειμμα αξιοπιστίας» και θα επιτρέψει στις ευρωπαϊκές πολιτικές ηγεσίες να ανεχτούν κάποια πρόσθετη βοήθεια προς την Ελλάδα. «Η Ελλάδα και η Ευρωζώνη αντέχουν», είναι το βασικό μήνυμα των αναλύσεων από τα αμερικανικά πιστωτικά ιδρύματα. Αλλά αυτό πάντα υπό την αίρεση της πολιτικής αντοχής της συγκυβέρνησης και της αποφυγής μιας κοινωνικής έκρηξης.
Σε μια ανάλογη, αμερικανικής οπτικής ανάλυση, ο οίκος αξιολόγησης Fitch υποστηρίζει ότι ένα ισπανικό αίτημα για πρόσθετη βοήθεια -που προς το παρόν διαψεύδεται συνεχώς- δεν θα είχε περαιτέρω αρνητικές επιπτώσεις στην πιστοληπτική αξιολόγηση της Ισπανίας. Η παρέμβαση της Fitch ήταν μια σαφής επιδοκιμασία στο σχέδιο διπλής, παράλληλης δραστηριοποίησης των ευρωπαϊκών ταμείων EFSF/ESM και της ΕΚΤ στις αγορές ομολόγων, για να μετριαστεί το ισπανικό και το ιταλικό κόστος δανεισμού.
Μπαίνοντας ακόμη πιο βαθιά, ο επικεφαλής του μεγαλύτερου κεφαλαίου διαχείρισης ομολόγων στον κόσμο, ο Ελ Εριάν της Pimco, αφού ευχαριστεί τις ευρωπαϊκές ηγεσίες για τον ήρεμο Αύγουστο που πρόσφεραν στις αγορές, ζητεί δράση σε δυο μέτωπα: πρώτα, το ξεκαθάρισμα της εκκρεμότητας για την παραμονή ή όχι της Ελλάδας στο ευρώ, κι έπειτα τη θεσμική διόρθωση της Ευρωζώνης για να γίνει πραγματική τραπεζική και δημοσιονομική ένωση. Η προτεραιότητα δίνεται φυσικά στην πρώτη, που αφορά και την «πελατεία» του Ελ Εριάν.
«Τελευταία ευκαιρία»
Οι πολιτικές ανάγκες στις δυο πλευρές του Ατλαντικού, έστω και διαφορετικών ταχυτήτων, φαίνεται, λοιπόν, να προκαλούν μια συγκυριακή συσπείρωση στο στόχο διάσωσης της Ευρωζώνης και την αποτροπή ενός «θανάσιμου ατυχήματος», τουλάχιστον για το επόμενο δίμηνο. Η συσπείρωση είναι ορατή και στην προσέγγιση Μέρκελ-Ολάντ, ακόμη και στη ρητορική τους έναντι της Ελλάδας, αυστηρή, προειδοποιητική, τελεσιγραφική. Ίσως, μάλιστα, η στάση έναντι της Ελλάδας, υπό την επωδό «τελευταία ευκαιρία», είναι το μόνο στοιχείο συνοχής στην ευρωπαϊκή ελίτ στη φάση αυτή. Τα λοιπά μέρη του σχεδίου διάσωσης της Ευρωζώνης παραμένουν ασαφή. Το μόνο σαφές είναι πως σε δυο εβδομάδες αναμένεται η επόμενη κίνηση του «σούπερ Μάριο», του επικεφαλής της ΕΚΤ. Οι τελευταίες πληροφορίες τον φέρουν έτοιμο να θεσμοθετήσει όρια στις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων του ευρώ, ώστε να αποτρέπεται η εις βάρος τους κερδοσκοπία. Τι χρησιμότητα μπορεί να έχει ένα τέτοιο μέτρο για την Ελλάδα είναι άγνωστο. Με τις αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων στη ζώνη του λυκόφωτος και στην περιοχή του…25% και βάλε, ένα πλαφόν στις αποδόσεις μπορεί να σημάνει δύο τινά: ή ευθανασία και Grexit λόγω ανηκέστου βλάβης, ή παραμονή της Ελλάδας στο ευρώ, αλλά σε πλήρες καθεστώς οικονομικού προτεκτοράτου, ισόβια αποκλεισμένου από τις αγορές δανεισμού και μόνιμα εξαρτημένου από τα φιλοδωρήματα των εταίρων.
