Η δημοσίευση των στατιστικών στοιχείων για την εξέλιξη των ταξιδιωτικών εισπράξεων και αφίξεων το 2014 επανέφερε στην επικαιρότητα τη θριαμβολογία για τη «βαριά βιομηχανία» της χώρας, την οποία, δυστυχώς, συμμερίζονται και αρκετοί στο χώρο της Αριστεράς. Όμως, ποια είναι τα πραγματικά στοιχεία;
Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ) «το 2014 το ταξιδιωτικό ισοζύγιο εμφάνισε πλεόνασμα 11.368 εκατ. ευρώ έναντι πλεονάσματος 10.317 εκατ. ευρώ το 2013, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 10,2%. H αύξηση των ταξιδιωτικών εισπράξεων οφείλεται κυρίως στην αύξηση των αφίξεων κατά 23,0%, καθώς η μέση δαπάνη ανά ταξίδι μειώθηκε κατά 9,4%. Οι ταξιδιωτικές εισπράξεις εμφάνισαν αύξηση κατά 10,6% σε σύγκριση με το 2013 και διαμορφώθηκαν στα 13.443 εκατ. ευρώ».
Όσον αφορά την εισερχόμενη ταξιδιωτική κίνηση, αυτή «αυξήθηκε κατά 23,0% και διαμορφώθηκε στις 22.034 χιλ. ταξιδιώτες, έναντι 17.920 χιλ. ταξιδιωτών το 2013. Κατά το επισκοπούμενο έτος, η ταξιδιωτική κίνηση από τις χώρες της Ε.Ε. των 28 διαμορφώθηκε στις 13.250 χιλ., παρουσιάζοντας αύξηση κατά 25,9% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2013. Επίσης, οι αφίξεις από τις λοιπές χώρες εκτός της Ε.Ε. των 28 διαμορφώθηκαν στις 8.784 χιλ., παρουσιάζοντας αύξηση κατά 18,8%».
Τα παραπάνω στοιχεία αποτέλεσαν τη βάση της θριαμβολογίας του διοικητή της ΤτΕ που στην ετήσια έκθεσή του για το 2014 αναφέρει ότι αυτή η αύξηση οφείλεται στην ανταγωνιστική τιμολογιακή πολιτική των τουριστικών υπηρεσιών, στην ανάδειξη νέων δημοφιλών προορισμών και στην επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου. Επιπλέον, ο κ. Ι. Στουρνάρας συνδέει την εξέλιξη των τουριστικών μεγεθών με την απασχόληση και αναφέρει ότι «οι κλάδοι που σχετίζονται µε υπηρεσίες τουρισµού (δραστηριότητες παροχής καταλύµατος και υπηρεσιών εστίασης) κατέγραψαν το εννεάµηνο του 2014 θετικό ρυθµό µεταβολής (13%, έναντι -5,2% το 2013) ως συνέπεια της ιδιαίτερα ευνοϊκής τουριστικής περιόδου».
Ποια είναι, όμως, η πραγματικότητα των αριθμών; Η θριαμβολογία για την εξέλιξη των μεγεθών της «βαριάς βιομηχανίας» καταρρέει ως χάρτινος πύργος εάν η σύγκριση γίνει με τα προ κρίσης στοιχεία για τον τουρισμό. Από τον Πίνακα 1 προκύπτει σαφώς το συμπέρασμα ότι ενώ ο αριθμός των ταξιδιωτών που επισκέπτονται τη χώρα μας αυξήθηκε, σε σύγκριση με το 2008, κατά 52,2%, οι ταξιδιωτικές εισπράξεις αυξήθηκαν κατά μόλις 15,5% με αποτέλεσμα η μέση κατά κεφαλή δαπάνη ανά ταξίδι μειώθηκε κατά 18,9%. Μία εξήγηση για αυτήν την εξέλιξη δίνεται από μελέτη του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου. Σύμφωνα με στοιχεία που αφορούν την Κρήτη (2012), οι πελάτες των επιχειρήσεων ενοικιαζόμενων δωματίων εμφανίζονται πως ξόδεψαν περισσότερα σε αγορές και επιχειρήσεις εστίασης (330 ευρώ) σε σύγκριση με τους ταξιδιώτες που διέμεναν σε ξενοδοχεία «all inclusive» (241ευρώ) το άτομο, ενώ ελάχιστα περισσότερα ξόδεψαν οι πελάτες των ξενοδοχείων πέντε (382 ευρώ) και τεσσάρων αστέρων (368 ευρώ).
Όμως, ούτε η απασχόληση βελτιώθηκε. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Πίνακα 2, στις δύο περιοχές που περιλαμβάνονται στους 20 πιο δημοφιλείς προορισμούς της Ε.Ε., το ποσοστό ανεργίας μεταξύ 2008 και 2014 πενταπλασιάστηκε με βάση τα στοιχεία του Γ΄ τριμήνου (που λόγω εποχικότητας είναι το τρίμηνο με τους υψηλότερους δείκτες απασχόλησης). Επίσης, ο συνολικός αριθμός των εργαζομένων στον κλάδο παροχής υπηρεσιών καταλύματος και εστίασης παρέμεινε σταθερός παρά τη μεγάλη αύξηση του αριθμού των ταξιδιωτών. Η εξήγηση βρίσκεται στην κυριαρχία της «μαύρης» εργασίας και στην απασχόληση «μαθητευόμενων» αλλοδαπών (κυρίως από χώρες της ανατολικής Ευρώπης) που κάνουν χρήση προγραμμάτων απασχόλησης της Ε.Ε.
Επειδή τα προβλήματα στον κλάδο του τουρισμού δεν εξαντλούνται στα όσα αναφέρθηκαν πιο πάνω (π.χ. περιβαλλοντική επιβάρυνση, φοροδιαφυγή και φοροαποφυγή, ανισότητα στην κατανομή των ωφελειών κ.ά.) η στήλη θα επανέλθει…
Ερανιστής: Γιώργος Τοζίδης
