Κρίση: Ένα πλάνο στις ειδήσεις και ένας τυφώνας που δοκιμάζει σχέσεις
Της Σταματίας Καλλιβωκά*
Κάθε μέρα, ακούω και ακούς σε ραδιόφωνα, τηλεοράσεις και τα συναφή, τη λέξη «κρίση».
Η έννοια «κρίση» δεν είναι μόνο μία κοινωνική παρατήρηση, ένα γεγονός για συζήτηση και ένα θέμα που επαναλαμβάνεται στις ειδήσεις. Είναι μία κατάσταση. Μια κατάσταση που επηρεάζει εσένα, εμένα, τον δίπλα και τον απέναντι. Είναι η απελπισία για το μέλλον μου, για την δημιουργικότητά σου, για την καριέρα του, για το σπίτι της.
Είναι ένα «σκισμένο εισιτήριο» για εκείνη την συναυλία που είχες -ως νέος- καημό να παρακολουθήσεις, όμως τα τελευταία σου 5 ευρώ έπρεπε να τα καταθέσεις σε τρόφιμα, γιατί δεν θα τρως CD και κιθάρες στο τέλος του μήνα.
Είναι που οι φωτοτυπίες για την σχολή ακρίβυναν και δεν έχεις να εκτυπώσεις, είναι που για να πας και να έρθεις δίνεις κάθε μέρα 5 ευρώ.
Είναι που δεν περνάς πια μια-δυο μέρες χωρίς απολύτως τίποτα στην τσέπη σου παρά ένα χαρτομάντιλο (α ναι, ξέχασα, και το εισιτήριο από την περυσινή συναυλία που το κοιτάζεις και αναπολείς). Είναι που πας ένα σινεμά μια φορά το μήνα και αισθάνεσαι πάμπλουτος!
Είναι σοκ, είναι θυμός, είναι δάκρυα, είναι απελπισία.
Σε καταλαβαίνω. Αν κάτι με έμαθε αυτή η λέξη (πόσο μάλλον η σημασία της), είναι πως, με το να απελπίζεσαι δεν κερδίζεις απολύτως τίποτα.
Ορισμένες φορές, η κατάσταση αυτή, μού θυμίζει ένα βιντεάκι που παρακολούθησα κάποτε. Ήταν μια κοπέλα, και με τα τελευταία της 2 ευρώ αγόρασε κάτι απ’ έξω να φάει (φοιτήτρια, κλασικά). Την σπρώχνουν κατά λάθος, πέφτει κάτω το φαγητό, γουρλώνει το μάτι η κοπέλα. Επιστρέφει, σωρός οι λογαριασμοί κάτω από την πόρτα. Πέφτει στο κρεβάτι, διαπιστώνει πώς έχει η κατάσταση και ξεσπάει σε γέλια, γέλια δυνατά, γέλια τρανταχτά, γέλια που διώχνουν την απελπισία και τον θυμό και τη λύπη. Και την επιθυμία να πηδήξεις απ’ το παράθυρο – γιατί πολλοί άνθρωποι το κάνουν αυτό στον βωμό της «κρίσης». Γέλια ανθρώπινα. Η καλύτερη αυτοάμυνα όταν τα πράγματα δυσκολεύουν.
Η κρίση είναι ύπουλη
Και πολύ περισσότερο εκείνοι που μάς έφεραν εδώ.
Γιατί, σού λέει, άνθρωπος ικανός, με θέληση και επιμονή και να κάνει τρύπες στο νερό; Και να παίρνει για ανταμοιβή δυο εβδομάδες με άδειες τσέπες, λογαριασμούς απλήρωτους και ένα σκισμένο εισιτήριο;
Δεν είναι το εισιτήριο που με θλίβει.
Είναι εκείνη η επιθυμία να βγω, να δω ανθρώπους, να επικοινωνήσω, να έχω τα βασικά.
Και το σπίτι… αχ αυτό το σπίτι!
Ενώ αισθάνεσαι τυχερός που έχεις μια στέγη -ακόμα- πάνω απ’ το κεφάλι σου, δεν αντέχεις αυτούς τους άτιμους τους τέσσερις τοίχους πρωί βράδυ, χειμώνα καλοκαίρι!
Θέλεις να δεις. Και να ακούσεις.
Τι κάνουν οι άνθρωποι της γενιάς σου;
Βασανίζονται και εκείνοι από το τερατάκι της κρίσης;
Έχουν εισιτήριο να πάνε στη συναυλία;
Διαβάζουν; Χορεύουν; Συζητούν;
Πάνε στη θάλασσα; Τρέχουν; Τριγυρίζουν στη βροχή;
Περιμένουν τα Χριστούγεννα και μετά το Καρναβάλι και έπειτα το Πάσχα και μετά ξανά γλυκό καλοκαιράκι;
Τι να κάνουν;
Φορούν καπέλα ή έχουν περμανάντ (καλή ώρα όπως στα ‘80s;)
Χαμογελούν;
«Είμαστε για γέλια και για κλάματα», άκουσα κάπου.
Ναι, είμαστε. Έτσι πρέπει να είμαστε. Να ισορροπεί το γέλιο με το κλάμα, αλλιώς καταλήγει η κατάσταση μια μόνιμη απελπισία, μια διαρκής απαισιοδοξία, ένας αιώνιος αποκλεισμός στους τέσσερις τοίχους…
Και αυτά για εμάς τους τυχερούς που έχουμε πού να μείνουμε.
Κάθισα και σκέφτηκα, λοιπόν, ως μία εκ των πολλών νέων φοιτητών της εποχής μας (που οι άνθρωποι δεν κυκλοφορούν πια με περμανάντ και υποθέτω αυτό είναι ένα καλό της κρίσιμης περιόδου που διανύουμε) πως, τι δύο εβδομάδες με άδειες τσέπες, τι τέσσερις!
Ό,τι και να μού κάνει η κρίση δεν θα πέσω. Ούτε και εσύ.
Στα λεφτά πάντα δίναμε περισσότερη σημασία από όση τους άξιζε πραγματικά.
Έχω συναντήσει και ανθρώπους που, όχι εισιτήριο και φωτοτυπία δεν έχουν, δεν έχουν φαγητό να φάνε.
Προσέξτε με όμως: Έχω δει και εκείνους που μοιράζονται. Και δίνουν. Και αγαπούν.
Όσο υπάρχουν αυτοί που προσφέρουν, δεν θα φοβάμαι σε αυτόν τον καιρό της κρίσης. Θα ελπίζω.
Γιατί, ξέρετε κάτι;
Όλα ξεκινούν από την προσφορά και την καλή διάθεση.
Από τη μεταξύ μας αλληλεπίδραση και τη θέλησή μας να υπολογίζουμε τον διπλανό μας.
Έχω ένα σκισμένο εισιτήριο, αλλά μπορώ να το μοιραστώ μαζί σου και να πάμε στην παραλία να συγκροτήσουμε τη δική μας συναυλία (αν δεν είμαστε καλλίφωνοι δεν πειράζει, μόνο να μην υπάρχουν σπίτια εκεί κοντά!).
Αρκεί να υπάρχει διάθεση. Κατανόηση. Αλληλεγγύη.
Ποιοι είναι εκεί για σένα
Ένα δεύτερο πράγμα που με έμαθε η κρίση είναι πως δεν σε καταλαβαίνουν όλοι.
Μητέρα να ζητάει λίγο ψωμί για να δώσει στα παιδιά της έξω από το εμπορικό και να την αγνοούν οι πάντες, σαν να μην υπάρχει.
Μην δώσεις λεφτά, δώσε ψωμί όμως. Και αν δεν έχεις, δώσε μια αγκαλιά, ένα βλέμμα κατανόησης.
Δώσε.
Πάμε τώρα σε ένα πιο κοντινό στα φοιτητικά δρώμενα παράδειγμα.
Το μόνο που διαθέτεις αυτήν τη βραδιά είναι οι άδειες σου τσέπες και ένα χαρτομάντιλο.
Οι φίλοι σου, άκουσαν για εκείνη τη συναυλία (αχ!).
Πίστεψέ με, το 90% θα πάει στη συναυλία. Χωρίς εσένα.
Και θα σού πουν και πόσο τέλεια πέρασαν και θα το postάρουν και στο Facebook.
Δυστυχώς, αν οι φίλοι σου δεν είναι «φτωχαδάκια της διπλανής πόρτας» πολύ δύσκολα θα σε καταλάβουν.
Όσοι όμως είναι σαν και εσένα, θα το ψάξουν, και θα βρουν μαζί σου εναλλακτικές λύσεις για να βγείτε από τους τέσσερις τοίχους ή, για να τους κάνετε μια ζεστή φωλιά ενάντια στον τυφώνα της κρίσης, όχι μια φυλακή που σάς περιορίζει από το να βιώσετε τα δρώμενα της γενιάς και της εποχής σας.
Η κρίση, λοιπόν, δεν δοκιμάζει μόνο τις αντοχές σου στο άδειο πορτοφόλι (τι πορτοφόλι, τσέπες είπαμε!), αλλά και τις δυνάμεις σου στις τεταμένες ανθρώπινες σχέσεις. Γιατί εκεί φαίνεται ποιος πραγματικά είναι εκεί για σένα. Ποιος θέλει το κρασί στο μπαράκι και ποιος τη Μαρία, ακόμα και αν αυτό σημαίνει ότι θα τη δει τη Μαρία στο παγκάκι στην πλατεία με δηλωτή και καφεδάκι απ’ τα χεράκια της (καλή ιδέα;).
Την Μαρία άνευ όρων.
Δυστυχώς, θες δεν θες, εδώ θα δεις ποιοι σε εκτιμούν και σε θέλουν στην παρέα τους.
Και μην πεις «εδώ μάς έφερε η κρίση, στην διάλυση παρεών».
Ήταν αναπόφευκτο και αναγκαίο να δεις ποιοι μπορούν να είναι εκεί για σένα.
Όπως σε όλες τις δύσκολες καταστάσεις, έτσι και στην κρίση, χρειάζεσαι αληθινούς φίλους με κατανόηση. Οι φίλοι δεν ζητούν εισιτήριο εξάλλου, μόνο οι φύλακες στις συναυλίες.
Έχω ένα σκισμένο αν το θέλετε…
Πάρε φόρα
Αυτά που λέτε για την κρίση. Για μένα πάνω-κάτω αυτό είναι. Μια καθημερινότητα, που με κάνει να κλαίω και να γελάω με την κατάστασή μου, να προσφέρω και να δέχομαι τους και από τους συνανθρώπους μου, και να περνάω Σαββατόβραδα σε παγκάκια με αληθινούς φίλους.
Ναι, μια μέρα όλα θα φτιάξουν. Γιατί είμαστε νέοι άνθρωποι με ικανότητα, θέληση και επιμονή.
Και χαμόγελο όταν έρχεται τυφώνας. Αυτοάμυνα, είπαμε.
Μην μου λες για υπουργούς, κόμματα, πελατοκρατίες, μίζες, Siemens, Γερμανία, τρόικες, Γεωργιάδηδες, Λοβέρδους και Βενιζέλους.
Πες μου μόνο για ήλιο, αγκαλιές, φίλους άνευ εισιτηρίων και για δύναμη.
Όπως τα ακούς, δύναμη.
Πάρε φόρα και θα πας μπροστά.
Με άδειες τσέπες, θα ζεις, θα γελάς, θα δημιουργείς και θα αγαπάς.
Θα περιπλανιέσαι για να γελάς όταν επανέλθει στη μόδα η περμανάντ και θα ανεβοκατεβαίνεις σκαλιά.
Τα χέρια έχουν τη δύναμη, όχι τα λεφτά.
Τα χέρια αγκαλιάζουν, δίνουν, χτίζουν, ζωγραφίζουν.
Τα λεφτά, έχουν την ίδια δύναμη με το χαρτί υγείας. Μόνο αν το επιτρέψουμε μάς κατακλύζουν και μάς ωθούν στην απελπισία.
Δες το έτσι και μην σκας λοιπόν.
Κρίση είναι και, όπως όλα τα δεινά, θα περάσει.
Το έχει δείξει άλλωστε και η Ιστορία.
* Η Σταματία Καλλιβωκά είναι φοιτήτρια στο Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία, του Πανεπιστημίου Πατρών
