Αφορμές και αιτίες της επίθεσης εναντίον της συμπροέδρου του Die Linke.
Της Dalidah Reuben-Shemia *.
Η Γκεζίνε Λετς, συμπρόεδρος του Die Linke, δημοσίευσε στις 3 Ιανουαρίου με αφορμή την επέτειο της δολοφονίας της Ρόζα Λούξεμπουργκ στην αριστερή εφημερίδα Junge Welt, ένα άρθρο με θέμα την αναγκαιότητα αναζήτησης δρόμων προς τον κομμουνισμό στην εποχή των πολλαπλών κρίσεων του καπιταλισμού. Αν και περιγράφει ένα δημοκρατικό σοσιαλισμό, χρησιμοποιεί τον όρο κομμουνισμός ο οποίος στη Γερμανία, συνήθως, ταυτίζεται με τη Σοβιετική Ένωση και τη Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας και τα χαρακτηριζόμενα ως δικτατορικά καθεστώτα τους.
Στην πολιτική και στα Μέσα Ενημέρωσης ακολούθησε μία κατακραυγή με επιθέσεις ενάντια στη Λετς. Η Δεξιά καταλόγισε στο Die Linke την πρόθεση να επαναφέρει το κομμουνιστικό καθεστώς του 20ού αιώνα. Έτσι, ο πρόεδρος της Χριστιανο-κοινωνικής Ένωσης της Βαυαρίας, Χορστ Ζεχόφερ όχι μόνο απαίτησε να εξεταστεί αν το κόμμα είναι αντισυνταγματικό, «αλλά και η πιθανότητα μιας ενδεχόμενης απαγόρευσης του κόμματος». Αριστεροί, από την άλλη, κατηγόρησαν την αφελή από μέρους της Λετς χρήση της ορολογίας και απαίτησαν την ξεκάθαρη αποστασιοποίηση του κόμματος από το σταλινισμό. Αυτό είχε ως επακόλουθο την αποχώρηση μερικών μελών από το κόμμα. Σύντροφοι της Λετς επέκριναν τη δήλωσή της, καθώς κατά τη γνώμη τους έβλαψε σοβαρά ολόκληρο το κόμμα. Δεν ήταν, όμως, αγανακτισμένοι όλοι οι αριστεροί. Το Die Linke της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας υποστήριξε τη Λετς, λέγοντας πως οι εναντίον της επικρίσεις ήταν υπερβολικές. Η παγγερμανική φοιτητική οργάνωση του κόμματος εξέφρασε την αλληλεγγύη της στη Λετς, γράφοντας στην ιστοσελίδα της: «Στεκόμαστε στο πλευρό της προέδρου του κόμματος και καλωσορίζουμε τη θετική αναφορά της στον κομμουνισμό ως μακροπρόθεσμο στόχο του κόμματος».
Εντούτοις, το κύριο μήνυμα του κειμένου ήταν πως όλα τα σημάδια της εποχής μας, όπως η αλλαγή του κλίματος -επακόλουθο του δόγματος της συνεχούς οικονομικής μεγέθυνσης- η οικονομική κρίση, η όξυνση της κοινωνικής ανισότητας ή η αύξηση του αριθμού των ανθρώπων που πεινούν σε όλο τον κόσμο δείχνουν ότι ο καπιταλισμός δεν είναι ούτε από οικολογική, ούτε από κοινωνική άποψη βιώσιμος. Επίσης, η Λετς τόνισε πως πρέπει να δοκιμασθούν όλοι οι τρόποι επιδίωξης μιας πιο δίκαιης και βιώσιμης κοινωνίας. Αναφέρεται εδώ στα ρήγματα και στον κατακερματισμό ανάμεσα σε αριστερά κινήματα, τα οποία αλληλοεμποδίζονται, γιατί δεν μπορούν να συμφωνήσουν ποιος από τους δρόμους προς την αλλαγή της κοινωνίας είναι ο σωστός. Υποστηρίζοντας, όμως, τη σημασία «όλων» των τρόπων, η Λετς έδωσε αφορμή να ερμηνευτεί ότι η άποψή της περιλαμβάνει και την επαναστατική, βίαιη κατάκτηση της εξουσίας. Το ρεφορμιστικό αυτό κείμενο, όμως, αποκλείει το ενδεχόμενο αυτό, τονίζοντας, με αναφορά στη Ρόζα Λούξεμπουργκ, τη δημοκρατική παράδοση του σοσιαλισμού.
Η αιτία της γενικής αναταραχής, συνεπώς, δεν οφείλεται στο ότι το άρθρο ήταν πραγματικά ανησυχητικό. Σημαντικός λόγος για την ερμηνεία που του δόθηκε είναι η προσπάθεια των δεξιών κομμάτων, τα οποία ελέγχουν σε μεγάλο βαθμό την κοινή γνώμη, να περιορίσουν όσο το δυνατόν περισσότερο την επιρροή του Die Linke στα πολιτικά πράγματα. Σε εποχές κοινωνικών σχισμάτων, για τη Δεξιά είναι απολύτως απαραίτητο να κάνει αποδεκτό πως δεν υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις στην παρούσα πολιτική.
Παρεμπιπτόντως, πολλοί αριστεροί (αλλά και μέλη του εθνικιστικού κόμματος των νεοναζί) βρίσκονται, από τα μέσα της δεκαετίας του 1990, υπό παρακολούθηση για λόγους προστασίας του συντάγματος, με την αιτιολόγηση του εξτρεμισμού και της πρόθεσης της ανατροπής του δημοκρατικού καθεστώτος. Το 1956, στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας (ΟΔΓ) απαγορεύτηκε το Κομμουνιστικό Κόμμα (KPD) λόγω των σχέσεών του με το Ενιαίο Σοσιαλιστικό Κόμμα της Ανατολικής Γερμανίας (ΣΕΔ) και επειδή του καταλόγιζαν αντισυνταγματικότητα. Βουλευτές του KPD διώχθηκαν από την πολιτική, μέλη του κόμματος απολύθηκαν από τη δημόσια διοίκηση. Την απαγόρευση ακολούθησαν χιλιάδες δίκες, καταδίκες και διώξεις κομμουνιστών. Η υποψία του κομμουνισμού αρκούσε για την άρνηση πρόσληψης στο δημόσιο τομέα. Ο εθνικοσοσιαλισμός και ο κομμουνισμός προβάλλονται ως δυο «σκοτεινά κεφάλαια» της γερμανικής ιστορίας. Στην ίδρυση της Δυτικής Γερμανίας οι τότε κυρίαρχες πολιτικές δυνάμεις συναίνεσαν ώστε το σύνταγμα να στρέφεται ενάντια στον εθνικοσοσιαλισμό και τον κομμουνισμό. Η ταύτιση αυτών των δύο είναι εγγεγραμμένη στο πιστοποιητικό γέννησης της ΟΔΓ και αυτό επιβαρύνει τις ζωηρές και συγκρουσιακές συζητήσεις, σχετικά με ένα πολιτικό όραμα εκτός του καπιταλισμού.
Ένα ακόμη επιβαρυντικό γεγονός είναι ότι το Die Linke δημιουργήθηκε πριν από τέσσερα χρόνια από τη συγχώνευση δύο αριστερών κομμάτων. Το ένα, το PDS, ιδρύθηκε μετά την πτώση του τείχους του Βερολίνου, συμπεριλαμβάνοντας πολλά μέλη του ΣΕΔ, που κυβερνούσε τον ανατολικογερμανικό κρατικό καπιταλισμό, με περιορισμένες ατομικές ελευθερίες και δικτατορικές δομές. Αυτός είναι ο κύριος -κατανοητός, ίσως- λόγος για την κοινωνική καχυποψία έναντί του.
Υπάρχει ακόμη ένα γενικότερο φαινόμενο που αφορά όλα σχεδόν τα αριστερά κινήματα. Χρησιμοποιούν όρους, που για το μέσο Γερμανό έχουν αρνητικές υποδηλώσεις. Για να ληφθούν σοβαρά υπόψη οι ιδέες της Αριστεράς από την πλειοψηφία της κοινωνίας, ίσως πρέπει να προσαρμοστεί το λεξιλόγιο μετά από 150 χρόνια χρήσης. Αν και αυτό μπορεί να σημαίνει μια ήττα στη μάχη για τον ορισμό της έννοιας των λέξεων, ίσως να είναι και μια ευκαιρία για να επηρεάσει τα περιεχόμενα των πολιτικών συζητήσεων και αναζητήσεων.
*Η Dalidah Reuben-Shemia είναι φοιτήτρια Κοινωνιολογίας και Πολιτειολογίας και μέλος της Αttac Γερμανίας
