Συνέντευξη στον Φεντερίκο Φουέντες*
Η Βραζιλία κλυδωνίζεται εδώ και μήνες από πολιτική κρίση. Εκμεταλλευόμενη τα σκάνδαλα και τη διαφθορά (που στην πραγματικότητα είναι… διακομματική – βλ. Δρόμος, φ.278), η δεξιά αντιπολίτευση προσπαθεί να ανακτήσει τον έλεγχο της μεγαλύτερης χώρας της Λατινικής Αμερικής. Την ίδια στιγμή, η Βραζιλία για πρώτη φορά περνά και επίσημα σε ύφεση, με την οικονομία της να βαδίζει φέτος προς συρρίκνωση της τάξης του 2%.
Η Βραζιλία κυβερνάται για πάνω από μία δεκαετία από ένα συνασπισμό κομμάτων υπό την ηγεσία του Εργατικού Κόμματος (ΡΤ), αρχικά υπό τον Λουίς Ιγνάσιο «Λούλα» ντα Σίλβα και σήμερα από την Ντίλμα Ρούσεφ. Αντιδρώντας στην όλο και δεξιότερη μετατόπιση του κυβερνητικού συνασπισμού, δυνάμεις όπως το Κίνημα Ακτημόνων (MST) –το μεγαλύτερο κοινωνικό κίνημα στη Λατινική Αμερική, και κριτικός υποστηρικτής του ΡΤ– αναδιοργανώνονται και προσπαθούν να επηρεάσουν τις εξελίξεις.
Στο σημερινό φύλλο δημοσιεύουμε μια συνέντευξη του Αλεξάντρ Κονσεϊσάο, εκ των ηγετών του MST, που ρίχνει φως στη γεμάτη αντιφάσεις τρέχουσα πολιτική κατάσταση της Βραζιλίας και μας ενημερώνει για την αντίδραση της κοινωνικής και πολιτικής Αριστεράς μπροστά στη δεξιά αντεπίθεση και τις αλλεπάλληλες υποχωρήσεις του ΡΤ.
Η Ντίλμα Ρούσεφ επανεξελέγη στην προεδρία της Βραζιλίας πριν ένα χρόνο, όμως πρόσφατες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η δημοτικότητά της υποχωρεί κάτω από το 10% και υπάρχουν μαζικές κινητοποιήσεις για την αποπομπή της. Πώς εξηγείτε την κατάσταση αυτή;
Το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο πιέζει την κυβέρνηση να εφαρμόσει ένα πρόγραμμα που ηττήθηκε στις εκλογές του Οκτωβρίου 2014. Απαιτούν περισσότερη λιτότητα, περικοπές κοινωνικών δαπανών, κατάργηση εργασιακών δικαιωμάτων, ξεπούλημα των φυσικών μας πόρων και ιδιωτικοποιήσεις. Την ίδια στιγμή, οι συντηρητικοί κύκλοι αξιοποιούν την κρίση για να αποδυναμώσουν την κυβέρνηση, εγείροντας ακόμα και την απειλή ενός στρατιωτικού πραξικοπήματος. Η κυβέρνηση γίνεται όλο και πιο αδύναμη ακριβώς επειδή λυγίζει στις πιέσεις. Υιοθετώντας νεοφιλελεύθερη πολιτική, σπάει τους δεσμούς της με τη βάση και καθίσταται πιο ευάλωτη μπροστά στο ενδεχόμενο ενός πραξικοπήματος…
Ποιος είναι ο λόγος που η κυβέρνηση της Ντίλμα Ρούσεφ αποφάσισε να πάρει τον δρόμο της λιτότητας; Μπορεί να πει κανείς ότι μετατοπίζεται προς τα δεξιά;
Η κυβέρνηση έχει ήδη μετακινηθεί προς τα δεξιά. Οι κυβερνήσεις των Λούλα και Ντίλμα χαρακτηρίστηκαν αρχικά από μια «νεοαναπτυξιακή» ατζέντα, βασισμένη στις δημόσιες επενδύσεις ως μέσο κρατικής παρέμβασης στην οικονομία, με αυξημένα περιθώρια κέρδους για τους καπιταλιστές και ελάχιστες μισθολογικές αυξήσεις για τους εργαζόμενους, και ταυτόχρονα σε κοινωνικές πολιτικές προς όφελος των φτωχών. Η σημερινή κυβέρνηση εφαρμόζει ένα αντιδραστικό οικονομικό πρόγραμμα, βασισμένο στα υψηλά επιτόκια και σε μειώσεις δαπανών – που έχει οδηγήσει σε πτώση των επενδύσεων, κατάργηση των εργασιακών δικαιωμάτων, μείωση των κοινωνικών δαπανών για τους φτωχούς και συρρίκνωση του ρόλου του κράτους. Αυτή η νεοφιλελεύθερη πολιτική μάς βρίσκει, φυσικά, αντίθετους.
Τι αντιπροσωπεύει η επανεμφάνιση του Λούλα ως πιθανού προεδρικού υποψήφιου για τις εκλογές του 2018;
Ο Λούλα εξακολουθεί να διατηρεί υψηλά επίπεδα δημοτικότητας χάρη σε όσα αντιπροσώπευσε η πρώτη κυβέρνησή του. Όμως πολλά μπορεί να συμβούν από τώρα μέχρι το 2018. Η αντιδραστική Δεξιά ποτέ δεν αποδέχθηκε βέβαια το γεγονός ότι ένας μετανάστης από τα βορειοανατολικά της χώρας (τη φτωχότερη περιοχή της Βραζιλίας) έγινε πρόεδρος. Θα κάνουν ό,τι περνάει από το χέρι τους για να διασφαλίσουν ότι ο Λούλα δεν θα ξανακερδίσει ποτέ. Αλλά και η κυβέρνηση Ντίλμα δεν βοηθά, δεδομένων των χαμηλών ποσοστών δημοτικότητας που διαθέτει.
Ποια είναι η σημερινή σχέση μεταξύ της Αριστεράς και της κυβέρνησης και η στάση της Αριστεράς, ιδιαίτερα του MST;
Η Αριστερά στην Βραζιλία είναι χωρισμένη σε τρία στρατόπεδα. Το ένα αποτελείται από αυτούς που υπερασπίζονται τυφλά την κυβέρνηση και αποδέχονται τα μέτρα λιτότητας ως αναγκαία. Ένα άλλο στρατόπεδο αποτελείται από αυτούς που θεωρούν ότι ο αγώνας κατά της κυβέρνησης είναι βασική προτεραιότητα, και σε ορισμένες περιπτώσεις έφθασαν να φλερτάρουν ακόμα και με την προοπτική ενός πραξικοπήματος. Το τρίτο στρατόπεδο, όπου ανήκει και το MST και λειτουργεί ως καταλύτης για τα οράματα των περισσότερων λαϊκών δυνάμεων, υποστηρίζει ότι είναι απαραίτητος ο ταυτόχρονος αγώνας κατά των σχεδιαστών ενός πραξικοπήματος και υπέρ της αλλαγής του οικονομικού προγράμματος της κυβέρνησης. Γι’ αυτό ιδρύσαμε πρόσφατα, μαζί με πολλά άλλα κινήματα και κόμματα, το Λαϊκό Μέτωπο της Βραζιλίας.
Τι μπορείτε να μας πείτε για το Λαϊκό Μέτωπο;
Συνενώνει λαϊκά, δημοκρατικά και πατριωτικά τμήματα της κοινωνίας σε μια προσπάθεια αντεπίθεσης. Το ιδρύσαμε στις αρχές Σεπτεμβρίου 1.500 ακτιβιστές από όλη τη χώρα, με στόχο την προάσπιση της δημοκρατίας και την αλλαγή στην οικονομική πολιτική. Δεν αποδεχόμαστε τη λιτότητα που μεταθέτει το βάρος της κρίσης στους εργαζόμενους, ούτε και τα πραξικοπήματα από αυτούς που δεν μπορούν να αποδεχθούν το γεγονός ότι ηττήθηκαν στην κάλπη. Γι’ αυτό εργαζόμαστε σε ολόκληρη τη χώρα για την οικοδόμηση του Μετώπου, προωθώντας έναν προγραμματικό διάλογο και ενώνοντας αγώνες που μπορούν να συμβάλουν ώστε το ιστορικό όραμα της εργατικής τάξης να ξαναμπεί στο επίκεντρο.
Στα πλαίσια αυτά υπερασπιζόμαστε την εθνική κυριαρχία, το δημόσιο χαρακτήρα της πετρελαϊκής εταιρείας Petrobras και άρα την αξιοποίηση του εθνικού πλούτου για την παιδεία και την υγεία. Είμαστε δηλαδή κάθετα αντίθετοι στις απόπειρες του ακροδεξιού Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (PSDB) να αξιοποιήσει τη δύναμή του στη Γερουσία για να παραχωρήσει την εκμετάλλευση των ενεργειακών πόρων στις αμερικανικές πολυεθνικές!
* Η συνέντευξη δημοσιεύθηκε στις 2/10/2015 στην έντυπη και ηλεκτρονική εβδομαδιαία εφημερίδα της Αυστραλίας Green Left Weekly (πλήρες κείμενο στα αγγλικά: www.greenleft.org.au/node/60226).
Μετάφραση: Ελεάννα Ροζάκη
