Αρχική περίπτερο ιδεών 1821: Βανδαλισμοί στην Ακρόπολη | Μέρος Δ΄

1821: Βανδαλισμοί στην Ακρόπολη | Μέρος Δ΄

Διαβάστε τα προηγούμενα Μέρος Α’ | Μέρος Β’ | Μέρος Γ’

  «Η ιστορία και οι περιπέτειες του Παρθενώνα εκφράζουν εύγλωττα και δραματικά τα πνευματικά αθλήματα και τις δοκιμασίες του ελληνισμού στη διαδρομή 25 αιώνων. Κορυφαίο δημιούργημα της αθηναϊκής δημοκρατίας υπήρξε σύμβολο πολιτικής ακμής και συγχρόνως οικονομικής – απαύγασμα ενός πολιτισμού θεμελιωμένου στην ελευθερία του κυρίαρχου πολίτη, την ισονομία, τη ισηγορία, τη δικαιοσύνη.»
Κυριάκος Σιμόπουλος

Σε αντίθεση με τα ψεύδη που διέσπειραν οι «φίλοι» της Ελλάδας για να δικαιολογήσουν την αρπακτικότητά τους, ότι δήθεν αποστολή τους ήταν να σώσουν τις αρχαιότητες από τους αμαθείς και απολίτιστους κατοίκους των περιοχών στις οποίες απλωνόταν ο ελληνικός κόσμος, οι καταγεγραμμένες μαρτυρίες που υπάρχουν αποκαλύπτουν ότι οι πρώτοι «επισκέπτες» βρήκαν πάρα πολλά μνημεία, τα επίγεια, γιατί δεν είχαν γίνει ανασκαφές μέχρι τότε, οπότε όσα ήταν θαμμένα ήταν έτσι κι αλλιώς προστατευμένα από τη φύση, σε εξαιρετικά καλή κατάσταση, ξεκινώντας από τον Παρθενώνα. Όταν, βέβαια, τους άνοιξε η όρεξη για πλιάτσικο, οι «ευγενείς» πλάκωσαν με φτυάρια και κασμάδες, ξηλώνοντας ότι φαινόταν και αρπάζοντας μέσα από τη γη αυτά που προφύλασσε επί δύο χιλιάδες χρόνια, προκειμένου να τα μεταφέρουν ως λεία στα παλάτια και τα μέγαρα της Δύσης.

Οι Σταυροφόροι που κατέλαβαν το 1204 την Κωνσταντινούπολη και αφαίρεσαν ό,τι πολύτιμο είχε η πρωτεύουσα, από τα αγάλματα μέχρι τα πόμολα από τις πόρτες, εισβάλανε και στην Αθήνα. Η Ακρόπολη ήταν εγκαταλειμμένη, γεμάτη σπασμένες κολώνες, αποκεφαλισμένα αγάλματα, πεταμένες επιγραφές και άγρια βλάστηση, αλλά ακέραια ήταν «τα αρχαία μνημεία. Ο Παρθενών, το Ερέχθειο, η Αθηνά Νίκη, τα Προπύλαια κ.ά.» γράφει ο Σιμόπουλος επικαλούμενος την έγγραφη μαρτυρία του Γερμανού ιστορικού Φ. Γρηγορόβιου. «Τμήματα των μνημείων, μάρμαρα, σπόνδυλοι κιόνων κ.ά μεταφέρονται στη Δύση και χρησιμοποιούνται ως διακοσμητικό υλικό σε δημόσια κτήρια και στα παλάτια των «ευγενών» και των μεγιστάνων του πλούτου. Ο Γερμανός προσκυνητής των Αγίων Τόπων L. von Suchen που πέρασε από την Αθήνα επί Καταλανών (ΙΔ΄ αι.) γράφει στο χρονικό του ότι στα κτήρια της Γένοβας κυριαρχούν τα μάρμαρα και οι κίονες που έχουν μεταφερθεί από την Αθήνα.»

«To 1621 φθάνει στην Αθήνα ο απεσταλμένος του Λουδοβίκου ΙΓ΄ βαρώνος de Courmesnin για ανίχνευση των αρχαιολογικών χώρων. Στόχος του η Ακρόπολη. Γράφει στον αυθέντη του: ‘‘Ο Παρθενών είναι ακόμα όρθιος και άθικτος, έτσι που νομίζει κανείς πως χτίστηκε προσφάτως’’. Πενηντατρία χρόνια αργότερα, το 1674, ο πρεσβευτής της Γαλλίας στην Κωνσταντινούπολη μαρκήσιος de Nointel επισκέπτεται την Αθήνα, ανεβαίνει στην Ακρόπολη, θαυμάζει την ‘‘αρρενωπή, αρμονική και ανεπανάληπτη αρχιτεκτονική’’ του Παρθενώνα αλλά κατέχεται από τη βουλιμία της αρπαγής. Ανυπομονεί να αποσπάσει γλυπτά από τη ζωφόρο, τις μετόπες, τα αετώματα. ‘‘Πρέπει να βρίσκονται στα γραφεία και τις αίθουσες της Μεγαλειότητός Σας’’.» γράφει ο μαρκήσιος στο βασιλιά του Λουδοβίκο τον ΙΓ΄. Αυτή είναι μία γραμμή που ακολουθείται επισταμένα και δυναμικά από τις διπλωματικές και στρατιωτικές αρχές όλων των επιβητόρων της ελληνικής γης και του ελληνικού πολιτισμού.

Μοροζίνι

«Ο Παρθενών, το θαυμαστότερο αρχαίο μνημείο, θα παραμείνει ακέραιο επί 21 περίπου αιώνες. Αλλά στις 26 Σεπτεμβρίου 1687, κατά την πολιορκία των οχυρωμένων στην Ακρόπολη Τούρκων από τους μισθοφόρους των Βενετών –με αρχιστράτηγο τον Μοροζίνι– βλήμα πυροβόλου διατρυπά τη στέγη του ναού όπου είχαν εναποθηκευτεί μεγάλες ποσότητες πυρομαχικών. Ο ναός καταρρέει. Μηχανικοί του στρατού είχαν διανοίξει υπονόμους για την ανατίναξη του βράχου και την ισοπέδωση των τειχών και των μνημείων. Τη λύση όμως έδωσε το κανόνι. Προηγουμένως είχε ανατιναχθεί ένα τμήμα των Προπυλαίων… Αμέσως μετά την έκρηξη κατέρρευσαν, μαζί με τη στέγη, έξι κίονες της νότιας πλευράς, οχτώ της βόρειας, ενώ στην ανατολική απέμεινε μόνο ένας. Κατέπεσαν επίσης τα τρία πέμπτα των αναγλύφων της ζωφόρου. Οι κίονες παρέσυραν τα επιστύλια, τις μετόπες και τα τρίγλυφα. Ξέσπασε και πυρκαγιά που κράτησε 24 ώρες και ολοκλήρωσε την καταστροφή.»

Μετά την κατάληψή του από τους Βενετούς και άλλους μισθοφόρους, ο Μοροζίνι δεν θα φύγει από την Ελλάδα με άδεια χέρια. «Πριν εγκαταλείψω την Αθήνα σκέφτηκα να αποσπάσω μερικά από τα ωραιότερα έργα τέχνης που θα μπορούσαν να προσφέρουν νέα λάμψη στη Δημοκρατία της Βενετίας. Έδωσα λοιπόν εντολή να αφαιρεθεί από την πρόσοψη του ναού της Αθηνάς, όπου υπάρχουν τα ωραιότερα γλυπτά, το άγαλμα του Διός (σημ. του Ποσειδώνος) και τα ανάγλυφα δύο μεγαλοπρεπών ίππων. Αλλά ενώ άρχιζαν οι εργασίες, κατέρρευσε ολόκληρο το ανώτερο τμήμα του θριγκού. Είναι θαύμα που δεν έπαθε τίποτα κανένας από τους τεχνίτες.» Θα μεταφέρει όμως στη Βενετία τέσσερις μαρμάρινους λέοντες που διακοσμούν έκτοτε την πύλη του ναυστάθμου. (O. Müller – A. Schöll, 1843)

Ο Μοροζίνι είχε εξουσιοδότηση από τη Βενετική Γερουσία: «να αφαιρέσετε και να αποστείλετε εις ημάς ενταύθα ό,τι θα κρινόταν σημαντικότερο και καλλιτεχνικότερο και κατάλληλο να επαυξήσει την αίγλη της Κυριάρχου (Βενετίας) και να χρησιμεύσει ως νέο αιώνιο μνημείο της ημετέρας Διακεκριμένης Αρετής».

Όλοι οι μισθοφόροι, γράφει ο Σιμόπουλος, «ρίχτηκαν στη λεηλασία. Τεμάχιζαν τα κατακείμενα μάρμαρα και πρόσθεταν στις αποσκευές τους κάποιο άγαλμα ή ανάγλυφο. Ο γραμματικός του Μοροζίνι κράτησε την κεφαλή της Απτέρου Νίκης – βρίσκεται σήμερα στο Λούβρο. Άλλα καλλιτεχνήματα κατέληξαν στη Δανία.»

Έλγιν

Καταστροφές στον Παρθενώνα έχουν γίνει πολλές, ξεχωρίζουν, όμως, οι καταστροφές που προκάλεσε ο Ιταλός Μοροζίνι με τις βόμβες του και ο Άγγλος Έλγιν με τα πριόνια του! Είναι πέρα από κάθε φρίκη η περιγραφή που κάνει ο Άγγλος περιηγητής Edward Clarke ο οποίος ήταν πάνω στην Ακρόπολη όταν τα συνεργεία του λόρδου που ήταν πρέσβης της βρετανικής αυτοκρατορίας στην Κωνσταντινούπολη, προσπαθούσαν να κατεβάσουν τις μετόπες του Παρθενώνα! Κάποια στιγμή, γράφει στο βιβλίο του, την ώρα που προσπαθούσαν να ξηλώσουν για να κατεβάσουν, «ένα τμήμα από την παρακείμενη τοιχοδομή χαλάρωσε εξ αιτίας των μηχανημάτων και τότε γκρεμίστηκαν τα ογκώδη πεντελίσια μάρμαρα με φοβερό πάταγο και θρυμματισμένα κομμάτια διασκορπίστηκαν ανάμεσα στα ερείπια»! 11 χρόνια αργότερα ένας άλλος Άγγλος, ο φιλόλογος T. S. Hughes, που επισκέπτεται την Ακρόπολη αντικρίζει όλα αυτά τα συντρίμμια. «Τύμπανα, κιονόκρανα, θριγκοί, όλα σωριασμένα, ένας τεράστιος όγκος υλικού που θα επαρκούσε να χτιστεί ένα μαρμάρινο παλάτι.»

Τελικά, ο Έλγιν, με ένα συνεργείο 300 εργατών, μόνο από την Ακρόπολη άρπαξε 80 μέτρα από τη ζωφόρο του Παρθενώνα, δηλαδή 56 πλάκες, 17 γλυπτά από τα αετώματα, ένα δωρικό κιονόκρανο, μία Καρυάτιδα κι άλλα γλυπτά από το Ερέχθειο, το Ναό της Απτέρου Νίκης και τα Προπύλαια! Γι’ αυτό ειρωνευόταν τον πρεσβευτή της Γαλλίας στην Κωνσταντινούπολη Choiseul-Gouffier, που είχε καταφέρει να αρπάξει μόνο μερικά τεμάχια από την Ακρόπολη τα οποία έριξε από ψηλά σε στρώσεις κοπριάς στη βάση του βράχου για να μην πάθουν μεγάλη ζημιά κατά την πτώση!

16 σελίδες κατάφορτες με στοιχεία αφιερώνει ο Σιμόπουλος στο κακούργημα κατά της ανθρωπότητας που διέπραξαν οι Βρετανοί με εκτελεστή τον λόρδο Έλγιν είκοσι χρόνια πριν από την Επανάσταση!

Κεφάλια σουβενίρ

Η ασυδοσία και η αρπακτικότητα δεν είχαν όρια. Και δεν αναφέρομαι μόνο στις «αποστολές» αρχαιοκαπήλων που διέθεταν άφθονα χρήματα, πολύ προσωπικό και τα υλικά μέσα που ήταν αναγκαία για την οργανωμένη και μαζική λεηλασία των αρχαιοτήτων. Πολύ μεγάλες είναι και οι αφαιρέσεις και οι ζημιές που προκαλούσαν οι ερασιτέχνες βάνδαλοι που ήθελαν μόνο κάποιο ενθύμιο από τις πολύτιμες αρχαιότητες, άλλοι για να το χαρίσουν στις αρραβωνιαστικιές τους ή στα αφεντικά τους, άλλοι για να το βάλουν σε κάποια βιτρίνα μαζί με άλλα σουβενίρ που συγκέντρωναν ταξιδεύοντας κι άλλοι, οι πιο γραμματιζούμενοι, για πρες παπιέ!

Οι διπλωματικοί υπάλληλοι, οι απλοί ταξιδιώτες και οι υπηρέτες τους, οι κληρικοί που περιφέρονταν ψάχνοντας για προσήλυτους, αν είχαν την ευκαιρία, δεν προσπερνούσαν τα αρχαία χωρίς να αρπάξουν κάτι.

Αυτά τα κλεφτρόνια προτιμούσαν τα μικρού μεγέθους σουβενίρ, επειδή ήταν εύκολα στη μεταφορά. Αλλά αυτά δεν ήταν πάντα στην επιφάνεια. Έτσι, οι «φιλότεχνοι» έπρεπε να εντοπίσουν κάποιο μικρό κομμάτι σε ένα μεγαλύτερο αντικείμενο και να το αποσπάσουν!

Εκεί που υπήρχαν μόνο μεγάλου μεγέθους αντικείμενα, από αγάλματα μέχρι ναούς, οι βάνδαλοι έκοβαν ό,τι μπορούσαν ή ό,τι νόμιζαν ότι τους αναλογούσε ή ό,τι θεωρούσαν ότι έπρεπε! Οι αξιωματούχοι προτιμούσαν τα κεφάλια για τα σπίτια και τις αυλές τους, όχι μόνο των ανθρώπινων μορφών, αλλά και των ζώων, όπως έκανε ένας πράκτορας του διαδόχου της Βαυαρίας Λουδοβίκου που «είχε εντολή να αγοράσει όλες τις κεφαλές των αλόγων που είχαν απομείνει στο ανατολικό αέτωμα του Παρθενώνα»!

Οι χριστιανοί που μισούσαν τα αγάλματα ως ειδωλολατρικά, όταν δεν μπορούσαν να τα καταστρέψουν ολόκληρα θρυμμάτιζαν τα γεννητικά όργανα των ανδρικών αγαλμάτων επειδή θεωρούσαν προκλητική και αμαρτωλή τη δημόσια έκθεσή τους! Για τον ίδιο λόγο έκοβαν και τις θηλές από τα ακάλυπτα στήθη των γυναικείων αγαλμάτων!

Άλλοι έσπαγαν ό,τι έβρισκαν για να πάρουν ένα χέρι, ένα δάκτυλο, οτιδήποτε εξείχε, ακόμα κι ένα αυτί! Ο T. S. Hughes γράφει για βανδαλισμούς που διαπράττονται από τα πληρώματα των αγγλικών και γαλλικών πολεμικών σκαφών που καταπλέουν στον Πειραιά, το 1812-13. Και ο Γερμανός αρχιτέκτονας Leo von Klenze παρατηρεί, το 1834, επί Όθωνα, τους αξιωματικούς μιας αμερικανικής φρεγάτας που σπάζουν κομματάκια από το Ερέχθειο με σφυριά, ενώ «ο γραμματέας της αγγλικής πρεσβείας στην Κωνσταντινούπολη William Turner γράφει στο περιηγητικό χρονικό του πως κατά τις επισκέψεις του στην Αθήνα συνήθιζε να κόβει τις μύτες των αγαλμάτων και να τις αποκομίζει ως ενθύμιο»! Ο Άγγλος περιηγητής Edmund Laurent γράφει το 1821 στις «Αναπολήσεις» από τα ταξίδια του σε Ελλάδα, Τουρκία και Ιταλία, ότι είδε έναν Άγγλο αξιωματικό του Ναυτικού «στη βάση μιας Καρυάτιδας να αγκαλιάζει με το αριστερό χέρι το άγαλμα και με το δεξί, οπλισμένο με μεγάλη πέτρα, να τσακίζει τη μύτη, τη μοναδική που είχε απομείνει στις έξι πανέμορφες γυναικείες μορφές. Μάταια επιστράτευσα την ευγλωττία μου για να προστατεύσω το μνημείο»!

Αυτή είναι η ιστορικά τεκμηριωμένη αλήθεια και όχι η εντύπωση που έχουν πολλοί άνθρωποι ότι τα αγάλματα είναι ακρωτηριασμένα εξ αιτίας της φθοράς του χρόνου. Η ελληνική πολιτεία και το εποικοδόμημα δεν είπαν ποτέ την αλήθεια στην κοινωνία για να μην θίξουν τους «προστάτες» μας.

Πραγματικά, διαβάζοντας και μόνο όσα παραθέτει ο Σιμόπουλος, νιώθεις αηδία, αποστροφή και θυμό.

Εκκλησία, τζαμί, παλάτι

«Κατά τη βυζαντινή περίοδο θα μετατραπεί σε εκκλησία της Παναγίας ύστερα από πολλούς μετασχηματισμούς – άνοιξαν είσοδο στον οπισθόδομο, διαμόρφωσαν σε νάρθηκα τον θάλαμο της Αθηνάς, άλλαξαν τους κίονες του σηκού – και επί φραγκοκρατίας έγινε καθολικός ναός. Με τη σειρά τους οι Οθωμανοί τον διαμόρφωσαν σε τζαμί χτίζοντας μιναρέ στη ΝΔ γωνία.» (Κυριάκος Σιμόπουλος «Η λεηλασία και καταστροφή των ελληνικών αρχαιοτήτων» εκδ. Πιρόγα)

Οι Οθωμανοί, όταν δεν χρησιμοποιούν τα αρχαία μνημεία για οικοδομικό υλικό, όπως έκαναν με το ναό της Νίκης στην Ακρόπολη που τον διέλυσαν για να χτίσουν οχυρωματικά τείχη, καταστρέφουν τα αγάλματα από δεισιδαιμονία και επειδή στη θρησκεία τους ο ανθρωπομορφισμός των θεών είναι απαγορευμένος, αλλά και για πιο ταπεινές αιτίες όπως αυτές που προκύπτανε από φήμες ότι οι ξένοι ενδιαφέρονται γι’ αυτά επειδή στο εσωτερικό τους οι αρχαίοι έκρυβαν θησαυρούς! Στην Ακρόπολη έκαναν τζαμί ανασκευάζοντας την εκκλησία που είχαν κάνει οι χριστιανοί, αλλά ευτυχώς δεν κατεδάφισαν τα κύρια μνημεία.

Ούτε, όμως, με τη δημιουργία του ελληνικού κράτους δεν εξέλειπαν οι απειλές εναντίον της Ακρόπολης. Όχι μόνο γιατί και οι Έλληνες αξιωματούχοι είχαν χαμηλά στις προτεραιότητές τους τις αρχαιότητες, αλλά και γιατί οι «φιλέλληνες» Βαυαροί έβαζαν πάνω απ’ όλα την ενίσχυση του κύρους, της εξουσίας και της ευημερίας τους. Γι’ αυτό, όπως γράφει ο Σιμόπουλος, λίγο έλειψε να πραγματοποιηθεί το πιο σατανικό απ’ όλα σχέδιο σε βάρος του παγκόσμιου μνημείου. «Η οικογένεια του διορισμένου από τις Δυνάμεις μονάρχη προγραμμάτισε την ανέγερση του βασιλικού ανακτόρου στην Ακρόπολη! Τα σχέδια επιμελήθηκε ο Γερμανός αρχιτέκτονας Karl Schinkel ύστερα από εντολή του Μαξιμιλιανού, διαδόχου του βαυαρικού θρόνου, αδελφού του Όθωνος. Η κατάπτυστη αυτή, ατιμωτική και προκλητική πρωτοβουλία, βεβήλωση του πολυτιμότερου λειψάνου του αρχαίου πολιτισμού, αποκαλύπτει τον πνευματικό ρύπο, τον κυνισμό και την αμάθεια των εκ Βορρά νεοβαρβάρων επιδρομέων και υποψηφίων τυράννων του ελληνικού έθνους. Το βασιλικό παλάτι θα καταλάμβανε ολόκληρη την ελεύθερη ΝΑ πλευρά. Ένα νεοκλασσικό συγκρότημα με αφ’ υψηλού εποπτεία, ασφάλεια και απαράμιλλη θέα προς τον Σαρωνικό. Τα μνημεία πλάι θα αποτελούσαν ιδιοκτησία του Γερμανού μονάρχη, προαύλιο και διακοσμητικά στοιχεία της κατοικίας του. Η πραγμάτωση του ιερόσυλου σχεδίου ματαιώθηκε τελικά, όχι, όπως ψευδώς αναφέρεται, ύστερα από παρέμβαση του βασιλικού πατρός Λουδοβίκου Βίττελσμπαχ που θεωρείται και ‘‘μέγας φιλέλλην’’, αλλά εξαιτίας των αξεπέραστων τεχνικών δυσκολιών. Τα περί ‘‘σεβασμού’’ προς τα αρχαία μνημεία και τα περί ‘‘αποφυγής συμφυρμού’’ αποτελούν μυθεύματα. Είναι γνωστό πως ο Λουδοβίκος υπήρξε εμπνευστής και χρηματοδότης πολλών ληστρικών επιδρομών και βανδαλισμών σε ελληνικούς αρχαιολογικούς χώρους κατά την προεπαναστατική εικοσαετία.»

Θυμάμαι πόσο αναστατωνόταν ο εκ φύσεως γλυκός και ήπιος Σιμόπουλος όταν μιλούσε για τα σχέδια του Schinkel που βρίσκονται στο Staatliche Graphische Sammlung του Μονάχου. Όπως γράφει και στο βιβλίο του, και μόνο η αναφορά στη μακέτα του ανακτορικού συγκροτήματος δίπλα στον Παρθενώνα και το Ερέχθειο, του προκαλούσε οργή και φρίκη.

Βύρων

«Ο ναός μου γλύτωσε από τις καταστροφές του Τούρκου και του Γότθου,
μα ένας άλλος χειρότερος ήρθε από τη δική σου χώρα για να τον συλήσει»
(Λόρδος Βύρων, «Η κατάρα της Αθηνάς») 

«Τη βάναυση επιδρομή κατά των αθηναϊκών μνημείων στιγμάτισε με καυστικό λόγο ο Byron που βρισκόταν στη Ελλάδα εφτά χρόνια μετά τη σύληση του Παρθενώνα και διαπίστωσε ιδίοις όμμασι το μέγα έγκλημα κατά του πολιτισμού. Ο Έλγιν και οι συνήγοροί της διαρπαγής των ελληνικών αρχαιοτήτων ισχυρίζονταν ότι τα έργα τέχνης που αποσπάσθηκαν από τα μνημεία θα προστατεύονταν καλύτερα στην Αγγλία και θα συντελούσαν στην ανάπτυξη της αρχαιογνωσίας. Ο Byron απάντησε με σκληρή γλώσσα. Τα καλλιτεχνήματα που έκλεψε ο Έλγιν είναι ιδιοκτησία των Ελλήνων. ‘‘Αντιτάχθηκα και θα αντιτάσσομαι πάντοτε στην άποψη ότι με την απογύμνωση των αθηναϊκών μνημείων θα διδαχθούν οι Άγγλοι την γλυπτική’’.

Κατά την επιστροφή του στο Λονδίνο ο Byron, το 1811, ύστερα από διετή περιήγηση στον ελληνικό χώρο, συνταξίδεψε ως τη Μάλτα με τον Lusieri, τον ‘‘πράκτορα της καταστροφής’’, – agent of devastation – όπως τον αποκαλεί. Το 1812 κυκλοφόρησε το πρώτο και δεύτερο άσμα του ποιητικού του έργου Childs Harold Pilgrimage. Πέντε στροφές του δεύτερου άσματος αναφέρονται στην αρπαγή των γλυπτών του Παρθενώνα από τον Έλγιν. ‘‘Ποιος ήταν ο τελευταίος συλητής, ο χειρότερος, ο πιο κτηνώδης; Ντροπή σου Σκωτία! Είναι δικό σου τέκνο!’’ ‘‘Με χέρια Άρπνυας γκρέμισε τα λείψανα που λυπήθηκε του χρόνου ο φθόνος, κι άφησεν όρθια η τυραννία’’. Τον αποκαλεί ληστή – robber. ‘‘Καταραμένη η ώρα, Ελλάδα, που Άγγλοι πάλι πλήγωσαν τα στήθη σου και τους θεούς σου’’.

Κοραής

«Μήτε χαρίζομεν, μήτε πωλούμεν» (Αδαμάντιος Κοραής, 1807)

Ο Αδαμάντιος Κοραής ανησυχεί για την πολιτιστική κληρονομιά και από πολύ νωρίς, πριν ξεσπάσει η Επανάσταση, αποκαλύπτει και καταγγέλλει την αρχαιοκαπηλία γνωρίζοντας πολύ καλά τι συμβαίνει αφού ζει στο Παρίσι όπου φτάνει η λεία των αρχαιοκαπήλων που αποκτήθηκε είτε με βίαιη αρπαγή είτε με χρήματα, όπως τα πολύτιμα χειρόγραφα βιβλία από το Άγιο Όρος και το μοναστήρι της Πάτμου που τα ξεπουλάνε φιλοχρήματοι και απαίδευτοι μοναχοί!

Σε ένα γράμμα του, το 1923, που εντοπίζει ο Σιμόπουλος στο «Αρχείον Αλ. Μαυροκορδάτου», ζητάει από τους ηγέτες της Επανάστασης να δείξουν ιδιαίτερη μέριμνα για τα αρχαία. Γνωρίζει ότι η λεηλασία από τους ξένους και τους εντόπιους συνεργούς τους συνεχίζεται και φοβάται ότι μέσα στις πολεμικές επιχειρήσεις υπάρχει αυξημένος κίνδυνος να καταστραφούν και να φυγαδευτούν στο εξωτερικό σπουδαία έργα τέχνης και γραμμάτων. Πρώτο μέλημα πρέπει να είναι «η συνάθροισις και φυλακή (φύλαξις, προστασία) των λειψάνων της ελληνικής αρχαιότητος», πιέζοντας προς την κατεύθυνση της απαγόρευσης εξόδου των αρχαιοτήτων από τον ελλαδικό χώρο που θα καθιερωθεί με το Σύνταγμα της Τροιζήνας (1827), αν και η διάταξη αυτή δεν είχε καλύτερη τύχη από το Σύνταγμα που γρήγορα «πάγωσε» στο σύνολό του!

Δυστυχώς, οι αιώνες περνούν, 200 κιόλας χρόνια από την Επανάσταση, και η προστασία των αρχαιοτήτων δεν έχει ακόμα διασφαλιστεί. Και στη διαιώνιση αυτού του «ελαττώματος», τώρα πια, τα πρωτεία δεν τα έχουν οι ξένοι-φιλέλληνες, αλλά οι Έλληνες-ελληνίζοντες. Τα τσιμέντα στην Ακρόπολη είναι αντιπροσωπευτικό δείγμα της κουλτούρας της άρχουσας τάξης και των πολιτικών της εκπροσώπων. Προβολή της χυδαίας αισθητικής τους πάνω στο παγκόσμιο σύμβολο του πολιτισμού, που τη βλέπουμε και στη γλώσσα τους, στα τηλεοπτικά κανάλια τους, στην αντιδημοκρατική πρακτική τους και στην ξενόδουλη πολιτική τους. Δεν θα με εξέπληττε καθόλου εάν μάθαινα ότι σχεδιάζουν να «εκσυγχρονίσουν» περαιτέρω και να «ομορφύνουν» την Ακρόπολη κάνοντας διαγραμμίσεις στους «διαδρόμους» για ποδήλατα και τοποθετώντας φοίνικες που τους περίσσεψαν από την Πανεπιστημίου!

Σχόλια

Exit mobile version