Στο χείλος της οικονομικής κατάρρευσης, η χώρα χτυπάει ξανά την πόρτα του Ταμείου. Της Ελεάνας Ροζάκη
Φέτος η Ουκρανία καλείται να αποπληρώσει 6 δισ. δολάρια, ενώ έχει ζητήσει από το ΔΝΤ δάνειο ύψους 15 δισ. δολαρίων. Το Κίεβο ελπίζει να το έχει λάβει μέχρι τον Απρίλιο, αλλά οι σχετικές διαπραγματεύσεις είναι ακόμα σε πολύ πρώιμο στάδιο (ομάδα του Ταμείου αναμενόταν στην Ουκρανία αρχές Μαρτίου, πριν ξεσπάσουν τα τελευταία δραματικά γεγονότα), ενώ δεν υπάρχει καμία συζήτηση για χρονοδιάγραμμα.
Στα 20 χρόνια «συνεργασίας» της Ουκρανίας με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, η πρώτη έχει καταβάλει 2,29 δισ. δολάρια για την εξυπηρέτηση των δανείων που έχει λάβει . Η πληρωμή των τόκων αυτών αντιστοιχεί στο 12,1% του συνολικού ποσού των πιστώσεων που έχει λάβει η χώρα. Υπερβαίνει αισθητά τους τόκους που συνήθως επιβάλλονται σε περιπτώσεις χορήγησης δανείου από ιδιωτικές τράπεζες, γεγονός που κάνει το ΔΝΤ να μοιάζει με έναν κοινό τοκογλύφο.
Σκληρές μεταρρυθμίσεις
Είναι διάχυτη η εντύπωση ότι οι εμπειρογνώμονες του ΔΝΤ θα επισκεφθούν το Κίεβο, όχι τόσο για να αποσαφηνίσουν τους όρους χορήγησης του νέου δανείου, αλλά για να διαπιστώσουν κατά πόσον το Ταμείο θα πάρει πίσω τα χρήματα που χρωστάει ήδη φέτος η Ουκρανία και κυρίως πόσο γρήγορα θα συμβεί αυτό. Όπως επισημαίνει ο αναλυτής των διεθνών αγορών Πάτρικ Γιανγκ στο RT, οι δανειστές θα διασφαλίσουν ότι η Ουκρανία θα προωθήσει σκληρές οικονομικές μεταρρυθμίσεις.
«Για να δώσει τα 15 δισ. δολάρια, το ΔΝΤ έχει έτοιμη τη γνωστή συνταγή: Μία πολύ αυστηρή πολιτική δημοσιονομικής προσαρμογής και άρα σκληρή λιτότητα. Σημειωτέον ότι οι Ουκρανοί έχουν συνηθίσει να λαμβάνουν αέριο από τη Ρωσία και επιπλέον να παίρνουν μία γενναιόδωρη κρατική επιδότηση. Όλα αυτά θα εκλείψουν τώρα, στο πλαίσιο μίας συμφωνίας με το ΔΝΤ. Γι’ αυτό τον λόγο ο κ. Γιανουκόβιτς πριν από κάποια χρόνια επέλεξε να την αποφύγει».
Η χώρα βρίσκεται στο χείλος της οικονομικής κατάρρευσης, με όποια κριτήρια κι αν το δει κανείς. Η οικονομία βυθίζεται υπό το βάρος του δανεισμού, εσωτερικού και εξωτερικού και, όπως σε κάθε οπισθοδρομική χώρα, το εσωτερικό χρέος (ομόλογα, μισθοί κ.ά.) θα αποπληρωθεί μόνο όταν περισσέψει κάτι από την αποπληρωμή του εξωτερικού χρέους. Σήμερα για παράδειγμα κανείς δεν γνωρίζει με ακρίβεια ποιες είναι οι οφειλές του ιδιωτικού τομέα προς τους εργαζόμενους με τη μορφή χρωστούμενων μισθών. Στο εξωτερικό χρέος τα πράγματα είναι πιο εντυπωσιακά: Πέρυσι αυξήθηκε κατά 20,2% και στα τέλη Δεκεμβρίου 2013 ανερχόταν συνολικά στα 140 δισ. δολάρια. Αυτό σημαίνει ότι αντιστοιχεί στο 80% του ΑΕΠ της Ουκρανίας, ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό.
Μη εξυπηρετήσιμο χρέος
Το μη κρατικό χρέος κινδυνεύει να καταστεί μη εξυπηρετήσιμο ανά πάσα στιγμή. Πολλά νομίσματα ανά τον κόσμο δέχθηκαν ισχυρές πιέσεις με την ανακοίνωση των ΗΠΑ για σταδιακή λήξη της πολιτικής ποσοτικής χαλάρωσης. Μεταξύ αυτών και το ουκρανικό νόμισμα που κλυδωνίστηκε και από τα γεγονότα στην Πλατεία Μαϊντάν και την έξοδο κεφαλαίων που ακολούθησε. Στο επόμενο διάστημα αναμένεται μαζικό κύμα πτωχεύσεων ουκρανικών τραπεζών και επιχειρήσεων, λόγω της αδυναμίας τους να εξοφλήσουν τα χρέη τους. Είναι το γνωστό «ντόμινο»: στα κρατικά ταμεία εισέρχεται λιγότερο χρήμα από τη φορολογία, το κράτος δεν έχει πόρους να εξοφλήσει ή να εξυπηρετήσει τα χρέη του και όλα μαζί οδηγούν στη χρεοκοπία της χώρας.
Χωρίς τη Ρωσία, η Ουκρανία είναι πλήρως εξαρτημένη από τη Δύση για να πληρώσει τους… λογαριασμούς της, αλλά και να αποφύγει τη χρεοκοπία. Λογαριασμοί που ανέρχονται στο ιλιγγιώδες ποσό των 30 δισ. δολαρίων μέχρι τα τέλη του 2014.
Μία πρώτη δόση βοήθειας υπόσχεται η Ευρωπαϊκή Ένωση που δηλώνει έτοιμη να συμβάλει με στήριξη ύψους 11 δισ. ευρώ στην Ουκρανία για την προσεχή διετία με τη μορφή δανείων και χορηγιών. Όμως κι αυτή η βοήθεια εξαρτάται από το κατά πόσον η νέα κυβέρνηση θα συνάψει συμφωνία με το ΔΝΤ για ένα δανειακό πακέτο μακράς πνοής. Τελικά, πίσω από κάθε πέτρα υπάρχει ένα ΔΝΤ!
