Σε νέα φάση οι γεωπολιτικές συγκρούσεις στην περιοχή. Του Ρούντι Ρινάλντι.
Δεν είναι καινούργιο ζήτημα πως το Αιγαίο βρίσκεται μέσα στο πλαίσιο γεωπολιτικών ανακατατάξεων και επιδιώξεων και αποτελεί ένα στρατηγικό πέρασμα για εμπορεύματα, ενεργειακούς κόμβους και στρατιωτικές επιδιώξεις. Οι αλλαγές που υπάρχουν, το τελευταίο διάστημα, αφορούν κυρίως την αναβάθμιση της Τουρκίας σε περιφερειακή δύναμη και τις στρατηγικές της επιδιώξεις στην ευρύτερη περιοχή, καθώς και τη δραστηριοποίηση του αμερικάνικου και νατοϊκού παράγοντα που θέλει να ενισχύσει τις θέσεις του και να μην διαταραχθεί η νοτιοανατολική πτέρυγα της συμμαχίας σε μια περίοδο που η Μέση Ανατολή και ειδικά το ζήτημα του Ιράν φαίνεται να επικεντρώνει την προσοχή της αμερικάνικης πολεμικής μηχανής. Την ίδια στιγμή η ελληνική πλευρά υπαγμένη οικονομικά στην τρόικα και υποχωρητική σε όλα τα μέτωπα απέναντι στους «συμμάχους», επιλέγει το δρόμο της «συνεννόησης» και τα συζητάει όλα! Πρόσφατη μελέτη του Ινστιτούτου Στράτφορ για την Ελλάδα -που συγκεντρώνει αναλυτές που, κατά παράδοση, πριν ενταχθούν στο δυναμικό του Στράτφορ έχουν υπηρετήσει σε θέσεις κλειδιά στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ, τη CΙΑ και το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας- υποστηρίζει πως «το ερώτημα για την Ελλάδα είναι αν θα μπορέσει να αποδεχθεί τη μείωση του γεωπολιτικού της ρόλου. Αλλά κι αυτό δεν είναι στο χέρι της και εξαρτάται από τη στρατηγική που θα υιοθετήσει η Τουρκία». Το δίλημμα για την Ελλάδα έγκειται στο «να ξαναβρεί έναν τρόπο να γίνει χρήσιμη σε μία ή περισσότερες μεγάλες δυνάμεις ή να επιδιώξει μια διαρκή ειρήνη με την Τουρκία και να μάθει να ζει εντός των γεωπολιτικών της δυνατοτήτων».
Η έκθεση είναι σαφής: Με δεδομένη την υποβάθμιση του γεωπολιτικού ρόλου της Ελλάδας στην περιοχή υποστηρίζει ότι η χώρα έχει μείνει χωρίς συμμάχους και ότι είναι η πρώτη φορά από την ίδρυση του ελληνικού κράτους που «είναι, πραγματικά, μόνη».
Επομένως, μια κυβέρνηση σαν αυτή του ΓΑΠ που έχει τον φιλοαμερικάνικο προσανατολισμό σε όλα τα ζητήματα της περιοχής, πρωταρχικό ρόλο στο σχεδιασμό και στην υλοποίηση της πολιτικής της τοποθετεί την προσπάθεια να φανεί χρήσιμη και αρεστή στις μεθοδεύσεις και τις επιδιώξεις των ΗΠΑ στην ευρύτερη περιοχή και βεβαίως να αποδεχτεί έναν νέο ρόλο της Τουρκίας. Ένα επιπλέον ζήτημα που μπορεί να τροφοδοτήσει εντάσεις είναι πως η άλλη πλευρά στην παρούσα φάση δεν είναι πλήρως ευθυγραμμισμένη με τους ειδικούς στόχους των ΗΠΑ και επομένως η πίεση και στο Αιγαίο μπορεί να επιδιωχθεί αυτόνομα ή να χρησιμεύσει για εκατέρωθεν επιδιώξεις και αντιπερισπασμούς.
Επομένως, στο σημείο αυτό πρέπει να διευκρινιστούν –όσο είναι δυνατόν- δύο στρατηγικές επιδιώξεις: αυτή των ΗΠΑ και αυτή της Τουρκίας. Οι ΗΠΑ θέλουν να έχουν το Αιγαίο υπό τον έλεγχό τους και αδιαφορούν για τα κυριαρχικά δικαιώματα μιας χώρας σαν την Ελλάδα στη θάλασσα αυτή. Επιδιώκουν την συνδιαχείριση του Αιγαίου ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία υπό αμερικάνικη και νατοϊκή εποπτεία. Ακόμα, διαπραγματεύονται με την Τουρκία την αναβάθμιση του ρόλου της στο Αιγαίο και την ικανοποίηση στόχων και διεκδικήσεών της. Η συζήτηση για μοίρασμα του Αιγαίου στον 25ο Μεσημβρινό δεν είναι άσχετες με τις βλέψεις και των ΗΠΑ και της Τουρκίας. Στο πλαίσιο αυτό, η διαρκής και συνεχής υποχωρητικότητα των ελληνικών κυβερνήσεων δείχνει ότι υπάρχει μια αναγνώριση των δεδομένων αυτών και των στοχεύσεων. Για παράδειγμα, παρόμοιες βόλτες σεισμογραφικών πλοίων της Τουρκίας στις ίδιες θαλάσσιες περιοχές είχαν προκαλέσει μεγάλη κρίση και ένταση το 1976 (ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε πει το περίφημο «Βυθίσατε το Χόρα»), ενώ το 1987 είχε γίνει γενική επιστράτευση και φτάσαμε στο πρόθυρα ενός ελληνοτουρκικού πολέμου. Τώρα, υπάρχει προσοχή, διακριτικότητα, σύνεση, και πολιτική φιλίας με την Τουρκία.
Η στρατηγική της Τουρκίας για το Αιγαίο είναι σαφής και διακηρυγμένη. Αμφισβητεί τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας στο Αιγαίο, υποστηρίζει ότι τα νησιά δεν έχουν υφαλοκρηπίδα, (η Τουρκία δεν έχει επικυρώσει καμιά διεθνή σύμβαση για το δίκαιο της θάλασσας) και διατηρεί το ομόφωνα ψηφισμένο στην Βουλή της casus belli σε περίπτωση που η Ελλάδα επεκτείνει (όπως έχει δικαίωμα) τα χωρικά της ύδατα από 6 σε 12 μίλια. Θεωρεί, δε, τον 25ο Μεσημβρινό ως ουσιαστικό υδάτινο σύνορο με την Ελλάδα, (δηλαδή το μισό Αιγαίο!) και κατηγορεί την Ελλάδα για επεκτατική πολιτική.
Μια πολιτική φιλίας ανάμεσα σε χώρες και λαούς δεν μπορεί να γίνει κάτω από απειλές και αμφισβητήσεις κυριαρχικών δικαιωμάτων. Ιδιαίτερα στην περιοχή μας κάθε πολιτική αμφισβήτησης και επαναχάραξης συνόρων, απειλεί την ειρήνη και την ασφάλεια στην περιοχή. Η πολιτική εξευμενισμού του ιμπεριαλισμού ή κάποιας περιφερειακής δύναμης δεν αποτελεί εγγύηση για το συμφέρον των λαών και της ειρήνης.
Επειδή όμως κάθε φορά, καλοκαίρι έρχονται τέτοια θέματα στην επιφάνεια, θα επανέλθουμε.
Η έκθεση είναι σαφής: Με δεδομένη την υποβάθμιση του γεωπολιτικού ρόλου της Ελλάδας στην περιοχή υποστηρίζει ότι η χώρα έχει μείνει χωρίς συμμάχους και ότι είναι η πρώτη φορά από την ίδρυση του ελληνικού κράτους που «είναι, πραγματικά, μόνη».
Επομένως, μια κυβέρνηση σαν αυτή του ΓΑΠ που έχει τον φιλοαμερικάνικο προσανατολισμό σε όλα τα ζητήματα της περιοχής, πρωταρχικό ρόλο στο σχεδιασμό και στην υλοποίηση της πολιτικής της τοποθετεί την προσπάθεια να φανεί χρήσιμη και αρεστή στις μεθοδεύσεις και τις επιδιώξεις των ΗΠΑ στην ευρύτερη περιοχή και βεβαίως να αποδεχτεί έναν νέο ρόλο της Τουρκίας. Ένα επιπλέον ζήτημα που μπορεί να τροφοδοτήσει εντάσεις είναι πως η άλλη πλευρά στην παρούσα φάση δεν είναι πλήρως ευθυγραμμισμένη με τους ειδικούς στόχους των ΗΠΑ και επομένως η πίεση και στο Αιγαίο μπορεί να επιδιωχθεί αυτόνομα ή να χρησιμεύσει για εκατέρωθεν επιδιώξεις και αντιπερισπασμούς.
Επομένως, στο σημείο αυτό πρέπει να διευκρινιστούν –όσο είναι δυνατόν- δύο στρατηγικές επιδιώξεις: αυτή των ΗΠΑ και αυτή της Τουρκίας. Οι ΗΠΑ θέλουν να έχουν το Αιγαίο υπό τον έλεγχό τους και αδιαφορούν για τα κυριαρχικά δικαιώματα μιας χώρας σαν την Ελλάδα στη θάλασσα αυτή. Επιδιώκουν την συνδιαχείριση του Αιγαίου ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία υπό αμερικάνικη και νατοϊκή εποπτεία. Ακόμα, διαπραγματεύονται με την Τουρκία την αναβάθμιση του ρόλου της στο Αιγαίο και την ικανοποίηση στόχων και διεκδικήσεών της. Η συζήτηση για μοίρασμα του Αιγαίου στον 25ο Μεσημβρινό δεν είναι άσχετες με τις βλέψεις και των ΗΠΑ και της Τουρκίας. Στο πλαίσιο αυτό, η διαρκής και συνεχής υποχωρητικότητα των ελληνικών κυβερνήσεων δείχνει ότι υπάρχει μια αναγνώριση των δεδομένων αυτών και των στοχεύσεων. Για παράδειγμα, παρόμοιες βόλτες σεισμογραφικών πλοίων της Τουρκίας στις ίδιες θαλάσσιες περιοχές είχαν προκαλέσει μεγάλη κρίση και ένταση το 1976 (ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε πει το περίφημο «Βυθίσατε το Χόρα»), ενώ το 1987 είχε γίνει γενική επιστράτευση και φτάσαμε στο πρόθυρα ενός ελληνοτουρκικού πολέμου. Τώρα, υπάρχει προσοχή, διακριτικότητα, σύνεση, και πολιτική φιλίας με την Τουρκία.
Η στρατηγική της Τουρκίας για το Αιγαίο είναι σαφής και διακηρυγμένη. Αμφισβητεί τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας στο Αιγαίο, υποστηρίζει ότι τα νησιά δεν έχουν υφαλοκρηπίδα, (η Τουρκία δεν έχει επικυρώσει καμιά διεθνή σύμβαση για το δίκαιο της θάλασσας) και διατηρεί το ομόφωνα ψηφισμένο στην Βουλή της casus belli σε περίπτωση που η Ελλάδα επεκτείνει (όπως έχει δικαίωμα) τα χωρικά της ύδατα από 6 σε 12 μίλια. Θεωρεί, δε, τον 25ο Μεσημβρινό ως ουσιαστικό υδάτινο σύνορο με την Ελλάδα, (δηλαδή το μισό Αιγαίο!) και κατηγορεί την Ελλάδα για επεκτατική πολιτική.
Μια πολιτική φιλίας ανάμεσα σε χώρες και λαούς δεν μπορεί να γίνει κάτω από απειλές και αμφισβητήσεις κυριαρχικών δικαιωμάτων. Ιδιαίτερα στην περιοχή μας κάθε πολιτική αμφισβήτησης και επαναχάραξης συνόρων, απειλεί την ειρήνη και την ασφάλεια στην περιοχή. Η πολιτική εξευμενισμού του ιμπεριαλισμού ή κάποιας περιφερειακής δύναμης δεν αποτελεί εγγύηση για το συμφέρον των λαών και της ειρήνης.
Επειδή όμως κάθε φορά, καλοκαίρι έρχονται τέτοια θέματα στην επιφάνεια, θα επανέλθουμε.
Σχόλια
