Nα ενισχυθεί το ρεύμα ενότητας, αγώνα και ανατροπής στις εκλογές των δικηγόρων. Του Βασίλη Παπαστεργίου
Οι εκλογές στους δικηγορικούς συλλόγους της χώρας γίνονται σε μία στιγμή που το δικηγορικό επάγγελμα αντιμετωπίζει βαθιά κρίση. Η κατάσταση είναι -χωρίς καμία υπερβολή- οριακή. Τα στοιχεία που δημοσιεύθηκαν, πρόσφατα, για τις παραστάσεις των δικηγόρων σε δικαστήρια και συμβόλαια είναι αμείλικτα. Οι μισοί από τους 21.500 Αθηναίους δικηγόρους βρίσκονται πλέον εκτός επαγγέλματος. Αλλά και όσοι παραμένουν ενεργοί, συνθλίβονται, στη μεγάλη τους πλειοψηφία, από το βάρος των διαδοχικών μέτρων των τριών τελευταίων ετών.
Η επιβολή ΦΠΑ σε δικηγορικές υπηρεσίες, η κατάργηση του αφορολόγητου ορίου για τους ελεύθερους επαγγελματίες, η επιβολή του τέλους επιτηδεύματος, η μεγάλη αύξηση παραβόλων και εξόδων, έχουν δημιουργήσει μια συνθήκη υπό την οποία απειλείται η ύπαρξη και η βιωσιμότητα ακόμα και σχετικά καθιερωμένων δικηγορικών γραφείων. Ωστόσο, η πιο καθοριστική δυσμενής εξέλιξη των τελευταίων ετών, το πιο κρίσιμο στοιχείο της κρίσης του επαγγέλματος, είναι η οικονομική καταστροφή της κοινωνίας, η ριζική επιδείνωση της οικονομικής θέσης της εργαζόμενης πλειοψηφίας. Όταν η πλειοψηφία της κοινωνίας παραδίδεται στη μαζική ανεργία, στη φτώχεια, στη δραστική μείωση και στη συστηματική μη καταβολή των εργατικών αποδοχών, είναι δεδομένο ότι η μαχόμενη δικηγορία θα δοκιμαστεί. Γιατί για τους μαχόμενους δικηγόρους η εργαζόμενη πλειοψηφία της κοινωνίας είναι οι εντολείς, οι πελάτες. Η οικονομική δυσκολία της μεγάλης πλειοψηφίας του πληθυσμού αποτελεί καθοριστικό εμπόδιο στην άσκηση του δικαιώματος πρόσβασης στη Δικαιοσύνη. Οι δικηγόροι είναι λοιπόν τμήμα της κοινωνίας που πλήττεται και ο φαύλος κύκλος της ύφεσης και της λιτότητας αναγκαστικά τους περικλείει και τους επηρεάζει αποφασιστικά.
Πολλαπλές συνέπειες
Σε αυτό το πλαίσιο είναι φανερό ότι ήδη συντελείται διαδικασία βίαιης εξόδου από το επάγγελμα ή υπαλληλοποίησης χιλιάδων συναδέλφων και συγκέντρωσης της δικηγορικής ύλης στα μεγάλα γραφεία. Για κάποιους, αυτό είναι εκσυγχρονισμός. Η αλήθεια είναι, ωστόσο, ότι η διάλυση της μαχόμενης δικηγορίας θα είναι -αν ολοκληρωθεί- ένα γεγονός με σημαντικές, δυσμενείς συνέπειες για όλους τους εργαζόμενους, για όλη την κοινωνία.
Η μαχόμενη δικηγορία είναι συναρθρωμένη με την πρόσβαση των λαϊκών στρωμάτων στη Δικαιοσύνη. Υπάρχουν πολλοί και πολλές που θα δυσκολευτούν να διαβούν την πύλη της μεγάλης δικηγορικής εταιρίας. Δεν θα το αντέχουν οικονομικά. Αυτοί οι άνθρωποι θα στερηθούν το δικαίωμα της πρόσβασης στη Δικαιοσύνη.
Επί πλέον, η μαχόμενη δικηγορία είναι συνυφασμένη με την προάσπιση των ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων. Η υπεράσπιση διαδηλωτών, μεταναστών, αγωνιστών των κοινωνικών κινημάτων, των κάθε λογής «από κάτω», είναι ένα «προνόμιο» αυτής της δικηγορίας.
Την ίδια στιγμή, οι αντιθέσεις μέσα στο σώμα της δικηγορίας οξύνονται. Οι συνθήκες εργασίας και αμοιβής των δικηγόρων που εργάζονται ως έμμισθοι συνεργάτες σε δικηγορικά γραφεία και εταιρίες έχουν δραστικά επιδεινωθεί. Ο νέος Κώδικας Δικηγόρων (Ν.4194/2013) επικύρωσε αυτή τη διαδικασία, αποφεύγοντας να καθιερώσει έστω κατώτερα όρια αμοιβών και παραπέμποντας απλά στην ελεύθερη διαπραγμάτευση μεταξύ δικηγόρου εργοδότη και έμμισθου συνεργάτη.
Μέσα σε αυτό το τοπίο βαθιάς κρίσης, ο κυρίαρχος δικηγορικός συνδικαλισμός αποτελεί δυστυχώς μέρος του προβλήματος. Ιδίως η διοίκηση του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών αποδέχθηκε όλα τα διαδοχικά μέτρα σε βάρος της πλειοψηφίας του κλάδου, αδυνατώντας να πετύχει έστω μια μικρή νίκη. Αποκλειστική της επιτυχία υπήρξε η καταστολή της διάθεσης κινητοποίησης του δικηγορικού σώματος και η παραβίαση των αποφάσεων της μοναδικής γενικής συνέλευσης που συγκλήθηκε την τελευταία τριετία.
Κόντρα στην απογοήτευση
Μόνη σύμμαχος της Διοίκησης του συλλόγου φαίνεται να είναι η εμπέδωση ενός κλίματος ήττας και απογοήτευσης μεταξύ των πληττόμενων δικηγόρων. Αυτή η απογοήτευση μπορεί να τροφοδοτήσει μια τάση αποχής από τις εκλογικές διαδικασίες.
Κατά τη γνώμη μας, αυτή θα είναι μια καταστροφική και αυτοκτονική εξέλιξη. Σε αυτή την οριακή στιγμή για την κοινωνία και τον κλάδο είναι περισσότερο αναγκαία από ποτέ η διαμόρφωση ενός ρεύματος αγώνα, ανατροπής και διεκδίκησης, ενός ρεύματος συλλογικού και προγραμματικού συνδικαλισμού.
Η Ριζοσπαστική Αριστερή Κίνηση Δικηγόρων επιδίωξε εγκαίρως να διαμορφώσει ένα μέτωπο ενότητας των αριστερών και των αγωνιστικών δυνάμεων στο ΔΣΑ. Η πρόταση αυτή είχε ως βάση την παραδοχή ότι οι έκτακτες συνθήκες που ζούμε απαιτούν υπερβάσεις από όλους μας, ότι μας επιβάλουν να ξεπεράσουμε το ναρκισσισμό των μικρών διαφορών. Αυτό το μέτωπο δεν μπόρεσε να συγκροτηθεί παρά μόνο εν μέρει. Η υπερψήφιση της Ριζοσπαστικής Αριστερής Κίνησης στις αρχαιρεσίες της 23/24 Φεβρουαρίου αποτελεί ωστόσο αναγκαίο όρο προκειμένου να αλλάξουν δραστικά οι συσχετισμοί, προκειμένου να ενισχυθεί πιο αποφασιστικά το ρεύμα της ενότητας, του αγώνα και της ανατροπής.
* Ο Βασίλης Παπαστεργίου είναι δικηγόρος, υποψήφιος πρόεδρος του ΔΣΑ με την υποστήριξη της Ριζοσπαστικής Αριστερής Κίνησης Δικηγόρων
