Ο συνταγματολόγος και ευρωβουλευτής πλέον Κώστας Χρυσόγονος μιλά στο Δρόμο της Αριστεράς για τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ στις ευρωεκλογές, που θα μπορούσε εντούτοις κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις να γιγαντωθεί και να οδηγήσει σε σημαντική επικράτηση και νίκη για τη ίδια την ελληνική κοινωνία. Προτάσσει την ανάγκη βελτίωσης των εσωτερικών λειτουργιών του κόμματος, την ανάκτηση μιας ποιοτικότερης συλλογικής λειτουργίας, την εξωστρέφεια, τη διεύρυνση της κομματικής βάσης και το άνοιγμα στην κοινωνία με σαφήνεια, συνέπεια και ευθύτητα. Αξιολογεί τις επιδόσεις της ακροδεξιάς και τα νέα δεδομένα του πολιτικού χάρτη στην Ελλάδα και την Εύρώπη και μιλά για την… περιβόητη συνταγματική αναθεώρηση από έναν πρωθυπουργό που δεν έμαθε να σέβεται και να τηρεί ούτε τους βασικότατους για την επιβίωση του λαού κανόνες του υπάρχοντος συντάγματος.
Ποια μηνύματα στέλνουν τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών στην Ελλάδα;
Το σύνθημα «για πρώτη φορά Αριστερά» δικαιώνεται. Για πρώτη φορά ένα κόμμα της Αριστεράς καταλαμβάνει την πρώτη θέση σε οποιασδήποτε μορφής εκλογική αναμέτρηση σε πανελλαδικό επίπεδο. Αυτό από μόνο του είναι μια ιστορική εξέλιξη. Θα ήταν, βέβαια, πολύ ισχυρότερο το μήνυμα αν η πρώτη θέση συνοδευόταν και από αύξηση του ποσοστού. Το γεγονός ότι δεν συνέβη κάτι τέτοιο σχετίζεται προφανώς με τις εσωτερικές δυσλειτουργίες του ΣΥΡΙΖΑ, οι οποίες εξακολουθούν να στέλνουν αμφίσημα μηνύματα προς το εκλογικό σώμα. Θα ήθελα να σημειώσω ενδεικτικά το γεγονός ότι κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, απόφαση της Κεντρικής Επιτροπής για το πρόσωπο υποψήφιας στις ευρωεκλογές αναιρέθηκε με απόφαση ad hoc οργάνου.
Αυτό το γεγονός είχε ιδιαίτερη βαρύτητα;
Όχι το γεγονός αυτό καθαυτό, αλλά το επισημαίνω λόγω μιας ιδιαίτερης ευαισθησίας μου σε θεσμικά ζητήματα. Υπήρξαν, όμως, προκλητικές εκφράσεις από διάφορους και διάφορες υποψήφιες του ΣΥΡΙΖΑ, οι οποίες δεν ήταν εναρμονισμένες προς τη γραμμή του κόμματος. Θεωρώ ότι έπρεπε να κατακτήσουμε ανώτερα επίπεδα συλλογικής λειτουργίας, αν πραγματικά θέλουμε στις επόμενες εκλογικές αναμετρήσεις και ιδίως στις βουλευτικές εκλογές, να πετύχουμε μια πιο καθαρή νίκη.
Υπάρχει από πολλούς η εκτίμηση ότι η νίκη -που βεβαίως είναι ιστορική- με βάση τα συνολικά πολιτικά και κοινωνικά δεδομένα είναι κυρίως εκλογική και όχι κατά κανόνα πολιτική…
Ακριβώς αυτό προσπάθησα να εκφράσω προηγουμένως και θα έλεγα ότι γενικότερα δεν διαφαίνονται πολιτικές συμμαχίες στον ορίζοντα. Άρα σε πρώτη φάση πρέπει να επιδιωχθούν δυναμικές συμμαχίες, οι οποίες θα μεταφραστούν σε ένα καταλυτικό υπέρ του ΣΥΡΙΖΑ εκλογικό αποτέλεσμα και σε ανατροπή της ασκούμενης μνημονιακής πολιτικής, που είναι φυσικά και το τελικό ζητούμενο. Το ζητούμενο, δηλαδή, δεν είναι μια νίκη για το κόμμα, αλλά μια νίκη για την ελληνική κοινωνία και ειδικότερα για εκείνες τις κοινωνικές τάξεις και στρώματα που δοκιμάζονται περισσότερο από τις βάρβαρες φιλελεύθερες πολιτικές της βίαιης φτωχοποίησης.
Σε ό,τι αφορά το αποτέλεσμα της Χρυσής Αυγής, παρά τα όσα έχουν προηγηθεί, ποιο είναι το σχόλιό σας;
Το φαινόμενο Χ.Α. το τροφοδοτούν ακριβώς αυτές οι πολιτικές της βίαιης φτωχοποίησης, σε συνδυασμό με την εμφανή και ευρεία διαφθορά στα κόμματα εξουσίας. Σε κάθε παρόμοια ιστορική συγκυρία ένα μέρος των ψηφοφόρων δεν ριζοσπαστικοποιείται προς τα αριστερά, αλλά προς τα δεξιά και μάλιστα προς την άκρα δεξιά, όπως συνέβη άλλωστε και στη Γερμανία του Μεσοπολέμου. Το γεγονός ότι η Χρυσή Αυγή έχει συγκρατηθεί σε μονοψήφια ποσοστά, θα έλεγα ότι είναι μια ένδειξη ωριμότητας της ελληνικής κοινωνίας σε σύγκριση π.χ. με τη γερμανική κοινωνία της εποχής της Βαϊμάρης.
Μετά τις εκλογές, πάντως, φαίνεται να ρευστοποιείται ακόμα περισσότερο το πολιτικό σκηνικό. Πώς βλέπετε να διαμορφώνεται η επόμενη μέρα;
Η εικόνα του πολιτικού συστήματος θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από τη συμπεριφορά των πολιτικών υποκειμένων, δηλαδή των συλλογικών φορέων που το σηματοδοτούν. Ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να ανοιχθεί στην ελληνική κοινωνία, ώστε και η ελληνική κοινωνία να τον προσεγγίσει. Μόνο έτσι θα μπορέσει να αποτελέσει το πολιτικό όχημα για την ανατροπή των μνημονιακών πολιτικών.
Άρα ο ΣΥΡΙΖΑ χρειάζεται να βγει πιο θαρρετά στον κόσμο με πιο συγκεκριμένες προτάσεις και θέσεις; Τα συνθήματα ή τα δίπολα, όπως μνημόνιο – αντιμνημόνιο κ.λπ., επαρκούν;
Το δίπολο μνημόνιο – αντιμνημόνιο δεν επαρκεί, χρειάζεται να προβάλλουμε τη συνολική μας πρόταση για μια διαφορετική αντίληψη σε όλα τα πεδία και κυρίως στην οικονομία. Αλλά και πέρα απ’ αυτό, χρειάζεται αφενός να κατακτήσουμε ένα ανώτερο σε σχέση με σήμερα επίπεδο συλλογικής λειτουργίας και έκφρασης και αφετέρου να διευρύνουμε τη βάση των μελών μας. Ένα κόμμα 40.000 μελών δεν μπορεί να διεκδικήσει με πειστικό τρόπο την εξουσία. Θα έπρεπε να μιλάμε για τουλάχιστον εξαψήφιου αριθμό μελών, ώστε η πολιτική μας πρόταση να μπορέσει να γίνει πιο πειστική.
Με βάση τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών συνολικά στην Ευρώπη, εκτιμάτε ότι άλλαξε ο συσχετισμός, υπάρχει η δυνατότητα για τον ΣΥΡΙΖΑ και την Ευρωπαϊκή Αριστερά να ακουστεί μια ριζοσπαστική πρόταση για τα ευρωπαϊκά ζητήματα; Και το ρωτώ γιατί τα πράγματα κινήθηκαν πιο δεξιά, με την Ελλάδα να αποτελεί το -επιτρέψτε μου να πω- παράδοξο…
Αν υπάρχει τέτοιο παράδοξο, ευτυχώς που υπάρχει. Γενικότερα, πάντως, το κόμμα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς ενίσχυσε το εκλογικό ποσοστό, η Ενωμένη Ευρωπαϊκή Αριστερά, ως Κοινοβουλευτική Ομάδα, πιθανότατα θα είναι η τέταρτη δύναμη στο νέο Ευρωκοινοβούλιο για πρώτη φορά, και συνεπώς υπάρχουν όλα τα περιθώρια για να ακουστεί η φωνή μας πιο δυνατά και ενδεχομένως να υποχρεώσει τις ευρωπαϊκές «ελίτ» σε κάποιες αλλαγές στην πολιτική τους.
Να κλείσουμε με μια ερώτηση που άπτεται και του επιστημονικού σας πεδίου. Ξεκίνησε πριν από τις εκλογές με τον πιο άγαρμπο τρόπο μια συζήτηση για συνταγματική αναθεώρηση, η Βουλή έκλεισε άρον-άρον, όλα αυτά τι δείχνουν;
Η εξαγγελία κάποιων γενικόλογων ιδεών από τον πρωθυπουργό, σε προεκλογική περίοδο, και στη συνέχεια η εσπευσμένη διακοπή των εργασιών της Βουλής παραπέμπουν σε λογικές τύπου Μαυρογιαλούρου. Φαίνεται πως δεν υπήρξε ποτέ πραγματική πρόθεση προώθησης μιας διαδικασίας συνταγματικής αναθεώρησης, για την οποία ούτως ή άλλως το σύνταγμα απαιτεί ευρύτερες συναινέσεις (180 ψήφους βουλευτών) και ότι η διατύπωση των προτάσεων Σαμαρά εξυπηρετούσε φτηνές ψηφοθηρικές σκοπιμότητες.
Για μια κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ το ζήτημα της συνταγματικής αναθεώρησης ή το πολιτειακό ζήτημα εκτιμάτε ότι θα πρέπει να είναι ψηλά στην πολιτική ατζέντα;
Μια συνταγματική αναθεώρηση θα μπορούσε να είναι χρήσιμη εάν προηγουμένως έχουν ανατραπεί οι συσχετισμοί των πολιτικών δυνάμεων στον τόπο μας. Προς το παρόν, το κυρίως ζητούμενο δεν είναι η αναθεώρηση αλλά η τήρηση του συντάγματος. Τι ωφελεί η πρόβλεψη, π.χ., του άρθρου 22 του συντάγματος ότι «το κράτος μεριμνά για την εξύψωση του εργαζόμενου πληθυσμού», όταν όλοι ξέρουμε ότι στην πραγματικότητα η κυβερνητική πολιτική οδηγεί στην εξαθλίωση των εργαζόμενων και στη διαρκή αύξηση της ανεργίας; Δεν έχει συνεπώς κανένα νόημα να συζητάμε για διατάξεις που φαινομενικά ισχύουν ή και θα ισχύσουν αν δεν διασφαλιστεί ότι θα τηρούνται στην πράξη.
