Παρότι οι ευρωεκλογές πλησιάζουν, το πολιτικό κλίμα είναι υποτονικό. Η αλήθεια είναι ότι οι περισσότεροι πολίτες δεν περιμένουν και πολλά από την κάλπη των ευρωεκλογών, πρώτα και κύρια γιατί το αποτέλεσμα είναι δεδομένο και το μόνο που μένει να φανεί είναι τα ποσοστά και η κατάταξη των κομμάτων από τη δεύτερη θέση και κάτω. Παρότι οι τελευταίες δημοσκοπήσεις θέλουν την αποχή να κυμαίνεται γύρω στο 35%, η αίσθηση στην κοινωνία μοιάζει διαφορετική και αυτό φαίνεται να το αντιλαμβάνονται και τα κομματικά επιτελεία. Κάτι τέτοιο αποτυπώνεται στην ως τώρα προεκλογική συζήτηση αλλά και στις διάφορες προεκλογικές συγκεντρώσεις που στήνονται με μερικές εκατοντάδες ψηφοφόρους. Μπορεί το πολιτικό σύστημα να μην δίνει δεκάρα για τη δημοκρατία, αλλά μια μεγάλη αύξηση της αποχής δεν θα αρέσει. Επειδή θα αποτύπωνε την αποξένωση του πολιτικού συστήματος από την κοινωνία και παράλληλα θα επηρέαζε τα ποσοστά των κομμάτων και άρα τους μεταξύ τους συσχετισμούς, πράγμα διόλου αδιάφορο για τα κομματικά επιτελεία.
Η Ν.Δ. φαίνεται να φοβάται πως θα πληγεί περισσότερο από την αποχή, αφού εξ όσων δηλώνουν ότι θα ψηφίσουν το 60% δηλώνει δυσαρεστημένο. Ο Κ. Μητσοτάκης έχει σίγουρη την πρωτιά, έτσι το μόνο που κρίνεται είναι αν θα συνεχίσει να κυβερνά χωρίς αντιπολίτευση ή αν με ένα μειωμένο εκλογικό αποτέλεσμα θα τεθούν άλλα ερωτήματα. Η Ν.Δ. προσπαθεί να πείσει πως αποτελεί τον καλύτερο και πιο αξιόπιστο εκπρόσωπο για τη χώρα στην Ε.Ε. Σε αυτό το πλαίσιο κινήθηκε και η πρόσφατη επιστολή του Κ. Μητσοτάκη μαζί με τον Ντ. Τούσκ για κοινά ευρωπαϊκά αμυντικά προγράμματα. Ο Κ. Μητσοτάκης έχει προσπαθήσει καθόλη τη διάρκεια της θητείας του να αποδείξει πως συγκαταλέγεται στην εμπροσθοφυλακή της Ε.Ε., μέσα από διάφορες προτάσεις και κινήσεις, οι οποίες βέβαια όταν δεν αφορούν την εξυπηρέτηση των συμφερόντων της Δύσης πέφτουν στο κενό. Οι δημοσκοπήσεις δίνουν στη Ν.Δ. 30-32%, σχεδόν 10 μονάδες κάτω από τις εθνικές εκλογές και πιθανά χαμηλότερα και από τις προηγούμενες ευρωεκλογές, το ποσοστό των οποίων έχει θέσει ως πήχη ο Κ. Μητσοτάκης. Έτσι το ερώτημα για τη Ν.Δ. είναι σε ποιο βαθμό θα φτάσει η φθορά που είναι δεδομένο πως υπάρχει.
Για την αντιπολίτευση και ειδικά για το χώρο της κεντροαριστεράς το ενδιαφέρον είναι η σχέση ανάμεσα στο ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ και του ΠΑΣΟΚ. Σε αυτό το ζήτημα έχουν επικεντρωθεί και τα προεκλογικά πυρά των αρχηγών των δύο κομμάτων, καθώς θεωρείται βέβαιο πως μετά τις εκλογές θα υπάρξουν εξελίξεις σε αυτόν τον χώρο. Ο ΣΥΡΙΖΑ δημοσκοπικά κινείται στο 15%, αποτέλεσμα που φαίνεται πως θα μπορέσει να διαχειριστεί ο Σ. Κασσελάκης. Ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ έχει τη δικαιολογία πως το κόμμα που παρέλαβε όδευε κάτω από το 10% ενώ λίγο μετά την εκλογή του ο ΣΥΡΙΖΑ είχε και μια μεγάλη διάσπαση, οπότε ένα τέτοιο ποσοστό μπορεί να πλασαριστεί ως μια μικρή επάνοδος. Το ΠΑΣΟΚ φαίνεται να κινείται στα ίδια, κάτι που το αφήνει και πάλι τρίτο κόμμα με σταθερή διαφορά από το ΣΥΡΙΖΑ. Ίσως η Χαριλάου Τρικούπη να ευνοηθεί κάπως από την αποχή, όχι επειδή όπως λέει ο Ν. Ανδρουλάκης «έχει ρεύμα» αλλά κυρίως επειδή έχει διατηρήσει μια σχετικά συμπαγή δεξαμενή ψηφοφόρων. Πέρα όμως από αυτό, οι σχεδιασμοί για μια ανατροπή των συσχετισμών φαίνεται πως δεν τραβάνε. Συνολικά ο χώρος της κεντροαριστεράς βρίσκεται σε αδιέξοδο, εξ ου και όλοι έχουν ξεκινήσει ήδη να μιλούν για κάποιου είδους σύγκληση την επομένη των εκλογών.
Το ΚΚΕ φαίνεται να διατηρεί τα ποσοστά του αφού οι δημοσκοπήσεις του δίνουν ως βάση το ίδιο ποσοστό με τις εθνικές εκλογές, ενώ το ίδιο στοχεύει και σε μια μικρή ενίσχυση. Μπορεί ο Δ. Κουτσούμπας να καλεί τον κόσμο να «καρφώσει» ΚΚΕ, όμως η κίνηση του κόμματός του είναι μάλλον υποτονική σε σχέση και με εκείνη των εθνικών εκλογών. Το ΚΚΕ μοιάζει ευχαριστημένο με την πρωτοκαθεδρία εντός της Αριστεράς και ενώ δεν θα ήθελε να βρεθεί κάτω από την Ελ. Λύση η οποία φαίνεται πως θα έχει αυξημένα ποσοστά, δεν φαίνεται να επιδιώκει και ένα ποσοστό που θα έθετε επί τάπητος άλλα καθήκοντα και υποχρεώσεις. Στο όριο της εισόδου στην ευρωβουλή φαίνεται να βρίσκονται τα κόμματα Νέα Αριστερά, Πλεύση, Νίκη, ΜέΡΑ25, Δημοκράτες και Φωνή Λογικής, ενώ το ενδεχόμενο πολλά μικρά κόμματα να πιάσουν το πλαφόν εκλογής ευρωβουλευτή θα επηρεάσει σημαντικά και την κατανομή των εδρών συνολικά, πράγμα που δεν αρέσει καθόλου στο πολιτικό σύστημα συνολικά.
Πρεμιέρα για την επιστολική ψήφο
Η επιστολική ψηφοφορία για τις ευρωεκλογές έχει ήδη αρχίσει με τον αριθμό των ψήφων που έχει συλλεχθεί μέχρι τώρα να ξεπερνά τις 30 χιλιάδες από τις 202 χιλιάδες εγγραφές που έγιναν προεκλογικά. Ωστόσο, αν και από την κυβέρνηση η διαδικασία περιγράφεται ως επιτυχία η πραγματικότητα είναι ότι από το σύνολο των εγγεγραμμένων μόνο οι 49 χιλιάδες αφορούν εκλογείς που διαμένουν στο εξωτερικό. Παρόλα αυτά, ο Κ. Μητσοτάκης έχει ήδη σπεύσει να δηλώσει πως το μέτρο της επιστολικής ψήφου θα εφαρμοστεί και στις επόμενες εθνικές εκλογές. Δεν εντοπίζεται κανένα πρόβλημα από την κυβέρνηση και το πολιτικό σύστημα στο γεγονός ότι η διαδικασία διεξάγεται ετεροχρονισμένα, τρεις εβδομάδες πριν τις εκλογές, ούτε ότι οι ψήφοι συλλέγονται από ιδιωτικές εταιρείες κούριερ οι οποίες πιστοποιούν την ταυτότητα του αποστολέα ή ότι οι ψήφοι φυλάσσονται για εβδομάδες σε ειδική τοποθεσία.
Οι τρύπες ως προς τη διαβλητότητα της διαδικασίας είναι δεκάδες, όσο όμως η Δημοκρατία συρρικνώνεται τόσο περισσότερο απαιτούνται δικλείδες ασφαλείας για «δύσκολες ώρες», όπως αντίστοιχα μεγαλώνει και η ανάγκη των ελίτ για λιγότερο πολιτικές εκλογές. Ίσως στο μέλλον κάποιος λαμπρός κυβερνητικός νους να πρωτοτυπήσει και με τη διαδικτυακή ψήφο, ώστε οι εκλογές να μοιάζουν περισσότερο με ιδιωτική έρευνα γνώμης. Ίσως πάλι η εσκεμμένη σύγχυση των απόδημων με την ομογένεια, που παρατηρείται εδώ και μήνες στα τηλεοπτικά παράθυρα να αποτελέσει το επόμενο βήμα για το ξεχείλωμα της εκλογικής διαδικασίας. Οψόμεθα…
Σχετικά με την αποχή
Οι ευρωεκλογές είναι παραδοσιακά συνδεδεμένες με μια πιο «χαλαρή» ψήφο και μειωμένα επίπεδα συμμετοχής, ωστόσο στην περίπτωση αυτών των εκλογών το πρόβλημα βρίσκεται αλλού. Οι ευρωεκλογές αντιμετωπίζονται με σχετική αδιαφορία και αυτό δεν είναι παράλογο. Η προσπάθεια από την αντιπολίτευση να μετατραπούν σε ένα δημοψήφισμα κατά της κυβέρνησης δεν προχώρησε. Έτσι παρότι καταγράφεται μεγάλη δυσαρέσκεια για το κυβερνητικό έργο αυτό δεν μεταφράζεται δημοσκοπικά σε ενίσχυση κάποιου κόμματος, τέτοια ώστε να αλλάζει η γενικότερη εικόνα.
Όμως το λίγο πολύ δεδομένο αποτέλεσμα της κάλπης, είναι ένας μόνο λόγος για την αδιαφορία που επικρατεί. Ο βασικός λόγος είναι η κατάσταση της αντιπολίτευσης, με το 47% των πολιτών να θεωρεί πως κανένα κόμμα δεν ασκεί ουσιαστική αντιπολίτευση. Δεν έχουν άδικο, αυτή τη στιγμή ούτε υπάρχει ούτε διαφαίνεται πως μπορεί να υπάρξει κάποιο ελπιδοφόρο εγχείρημα στην κεντρική πολιτική σκηνή. Αντίθετα, εντός των διαφόρων αντιπολιτεύσεων επικρατούν ο μικροκομματισμός και η ιδιοτέλεια. Η μοναδική τους πρεμούρα είναι να κρατηθούν κάποιοι συσχετισμοί σε διάφορες μικροπιάτσες, να πλασαριστούν καλύτερα για την επόμενη μέρα ή απλώς να διασφαλίσουν την επιβίωση τους.
Κι όμως, αυτές οι ευρωεκλογές είναι οι πρώτες που διεξάγονται εν μέσω πολέμων στα σύνορα της Ε.Ε., εν μέσω γενοκτονίας στην Παλαιστίνη και με μεγάλα οικονομικά προβλήματα σε όλα μα όλα τα κράτη της Ε.Ε., ενώ για την Ελλάδα οι προκλήσεις είναι ακόμη μεγαλύτερες. Ωστόσο, μοιάζει να είναι σε γενικές γραμμές αποδεκτό πως τέτοια ζητήματα θα καθορίζονται εκτός χώρας και δεν εννοούμε το ευρωκοινοβούλιο. Άλλωστε είναι τέτοιο το έλλειμμα δημοκρατίας στην Ε.Ε. που δεν αφήνει πολλά περιθώρια για να ελπίζει κανείς πως η ελληνική αποστολή θα παίξει ιδιαίτερο ρόλο.
Τα προβλήματα της αδιαφορίας και της έλλειψης κάποιου ελπιδοφόρου εγχειρήματος είναι μεγάλα και χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης. Η αποχή συνοδεύεται από το γενικότερο μάγκωμα του κόσμου και δεν συμβαίνει ακριβώς με όρους ενεργητικής στάσης. Επιπλέον, ο αποκλεισμός και η απουσία των μαζών από την πολιτική αποτελεί βασικό ζητούμενο για τις ελίτ, ειδικά σε μια περίοδο όπου δεν υπάρχει κάποιο θελκτικό αφήγημα ικανό να εγκλωβίσει δυνάμεις. Μπορεί σε αυτή τη φάση να μην φαίνεται στον ορίζοντα η λύση σε αυτό το πρόβλημα, όμως είναι επιτακτικό να τεθεί με ένταση η ανάγκη αντιστροφής αυτής της κατάστασης.
