Η αξιοπρέπεια και η περηφάνια παραμένουν πραγματικές αξίες. Του Θανάση Βασιλάρα
Ακόμα και η λέξη «σοκ» δεν μπορεί να περιγράψει την κατάσταση στην Κύπρο, το σαββατιάτικο πρωινό της 16ης του Μάρτη. Ο κόσμος άλλαξε για το νησί σε μια νύχτα μέσα.
Μιά κουκίδα τόπος η Κύπρος. Ευδοκιμούσε, με υψηλό βιοτικό επίπεδο για το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού και προοπτικές για ακόμα καλύτερο μέλλον. Όταν ξεκίνησε η κρίση στην Ελλάδα, εδώ αντιμετωπιζόταν κυρίως με αίσθημα αλληλεγγύης και διάθεση προσφοράς, χωρίς να λείπουν οι εκφράσεις λύπησης -«τους κακόμοιρους, πεινάνε ή ακόμα και το περιπαίξιμο -«την παττίσαν (χρεοκόπησαν) την Ελλάδα οι καλαμαράδες». Οι αποστολές ρούχων, τροφίμων και φαρμάκων ήταν πολλές, αλλά στο μυαλό όλων αυτή η πραγματικότητα φάνταζε πολύ μακρινή. Τα φτωχότερα στρώματα ήταν αυτά που άρχισαν να νιώθουν το βάρος απο το λαχάνιασμα της οικονομίας, με μειώσεις σε μισθούς, την ανεργία να αυξάνεται και τα εργασιακά δικαιώματα να μπαίνουν σιγά-σιγά στο στόχαστρο. Μέχρι εκεί όμως. Η σιγουριά για το μέλλον πήγαινε δίπλα-δίπλα, με την πεποίθηση ότι όπως και να είναι το Μνημόνιο ένα-δυο χρόνια θα υποφέρουμε λίγο, αλλά μετά θα είμαστε πολύ καλύτερα – ίσως και να τη χρειαζόμαστε την τρόικα, για να μπουν τα πράγματα σε τάξη. Και αυτό ήταν κοινή εντύπωση. Επιχειρηματικοί κύκλοι, πολιτικοί, εργαζόμενοι βλέπαν την τρόικα να πηγαινοέρχεται χωρίς κανείς να ανησυχεί πραγματικά. Περισσότερο προβληματισμό έφερνε ο απόηχος της μνημονιακής πολιτικής στον ευρωπαϊκό Νότο παρά η πιθανότητα να γίνουν και στη Κύπρο τα ίδια.
Οι προοπτικές που άνοιγε το φυσικό αέριο είχαν αποτέλεσμα μια γενική ευφορία και έκαναν τα προβλήματα να μοιάζουν προσωρινά. Το θέμα της οικονομίας άφησε σε δεύτερη μοίρα το εθνικό ζήτημα στην προεκλογική περίοδο. Οι αντιπαραθέσεις όμως αφορούσαν το ποιος μπορεί να υπογράψει το πιο ανώδυνο Μνημόνιο. Το ζήτηματα των ιδιωτικοποιήσεων, των απολύσεων, των μειώσεων σε μισθούς και συντάξεις γίνονταν κόκκινες γραμμές ακόμα και για τον υποψήφιο του ΔΗΣΥ. Έτσι κι αλλιώς η Βουλή είχε ήδη ψηφίσει πριν από λίγους μήνες τους νόμους-προαπαιτούμενα της τρόικας και το ζητούμενο ήταν η διαχείριση των ενεργειακών πόρων και η υπεράσπιση των αδυνάτων.
Ο πρόεδρος διαφήμιζε τις καλές του σχέσεις με τους μεγάλους της Ευρώπης. Οι ομοϊδεάτες του-εταίροι «ανυπομονούσαν» να βοηθήσουν την Κύπρο. Διαβεβαίωναν μέχρι και μια μέρα πριν από το πρώτο Eurogroup ότι κούρεμα δεν θα γινόταν. Ο νομπελίστας-οικονομολόγος Πισσαρίδης, σύμβουλος του Αναστασιάδη, καθησύχαζε τον κόσμο, αφού «θα ήταν καταστροφή για Κύπρο και Ευρώπη οποιοδήποτε κούρεμα καταθέσεων». Μετά, βέβαια, από τη συμφωνία υποστήριζε ότι καταστροφή θα ήταν η απόρριψή της, για να αλλάξει πάλι γνώμη και να δηλώσει στο Bloomberg ότι η Κύπρος πρέπει να προχωρήσει χωρίς την τρόικα.
Το άκουσμα της είδησης για τη συμφωνία έπιασε -κυριολεκτικά και μεταφορικά- τους Κύπριους στον ύπνο. Αγουροξυπνημένοι τηλεφωνούσαν σε γνωστούς και φίλους. Τα συνεργατικά πιστωτικά ιδρύματα (λειτουργούν και το Σάββατο) γέμιζαν κόσμο, μαζεύονταν ουρές στις ΑΤΜ. Παντού διάχυτη οργή. Δεν ήταν απλά τα χρήματά τους που σκέφτονταν. Ούτε καν την κοροιδία. Τα αντανακλαστικά αυτού του λαού και η ικανότητά του να αντιλαμβάνεται τι πραγματικά κρύβεται πίσω από τη κάθε συμφωνία οδήγησε σε πάνδημη αντίδραση που ανάγκασε ακόμα και το κυβερνών κόμμα να δηλώσει αποχή στην ψηφοφορία. Οι συγκεντρώσεις γίνονταν κάθε μέρα και πιο μαζικές. Τραπεζικοί υπάλληλοι, μαθητές, απλός κόσμος απαιτούσε «να φύγει η τρόικα». Η Λευκωσία ακολουθούσε, με τη σειρά της, τις πρωτεύουσες του ευρωπαϊκού Νότου.
Όσο κι αν το γεγονός ότι καλούνταν να πληρώσουν και οι πλούσιοι την κρίση μπερδεύει κάποιους, για τους Κύπριους ήταν ξεκάθαρο ότι στόχος ήταν το γκρέμισα όλης της κοινωνίας, η διάλυση του βασικού πυλώνα της οικονομίας, του χρηματοπιστωτικού, της ίδιας τελικά της υπόστασης της Κυπριακής Δημοκρατίας με επόμενο σταθμό ένα νέο Σχέδιο Ανάν. Όλοι εδώ καταλαβαίνουν ότι η τρόικα ήρθε για να μείνει. Ας μην το θεωρήσει κανείς όμως αυτό δεδομένο. Για τον κυπριακό λαό η αξιοπρέπεια και η περηφάνια παραμένουν πραγματικές αξίες και έχει αποδείξει, πριν μόλις λίγα χρόνια, ότι δεν καταλαβαίνει από εκβιασμούς.
(Άξιππα: απότομα, αιφνίδια)
* Ο Θανάσης Βασιλάρας είναι μέλος του ΣΥΡΙΖΑ Λευκωσίας
