Οι κλυδωνισμοί στην Ευρωζώνη πληθαίνουν, αλλά στην Ελλάδα είναι συγκεντρωμένο το μεγαλύτερο φορτίο κοινωνικής και πολιτικής αποσταθεροποίησης. Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου
Το σιωπητήριο που έχει επιβάλει η γερμανική ηγεσία σε όλη την Ευρώπη διακόπτεται από φταρνίσματα, λαρυγγικούς βήχες και κραυγές. Η εκλογικός περίπατος της κ. Μέρκελ μέχρι τις 22 Σεπτεμβρίου όλο σκοντάφτει σε λακκούβες και σαμαράκια. Η πορτογαλική πολιτική κρίση παρατείνεται, ο Γιούνκερ μας τελείωσε, ο Ραχόι πολιορκείται, ο Λέτα δεν τραβάει. Από τη μια στιγμή στην άλλη η μισή Ευρωζώνη μπορεί να γεμίσει πολιτικές μαύρες τρύπες, για τις οποίες θα πρέπει η Γερμανίδα καγκελάριος να λογοδοτήσει στους ψηφοφόρους της.
Ωστόσο, η μεγαλύτερη πολιτική μαύρη τρύπα στο ευρωπαϊκό εργόχειρο της κ. Μέρκελ παραμένει η Ελλάδα. Ένα ακόμη μικρό μνημόνιο περιμένει την ψήφισή του από τη Βουλή την προσεχή Τετάρτη, αλλά τα μέτωπα που έχει ανοίξει φέρνουν τη φρέσκια δικομματική πλειοψηφία των 155 βουλευτών σε κατάσταση αγωνίας. Τι θα συμβεί αν κάποια από τις 108 διατάξεις του πολυνομοσχεδίου καταψηφιστεί; Πώς θα αντιδράσει η τρόικα; Θα θεωρήσει ότι δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις για την εκταμίευση των υπο-δόσεων; Ή θα κάνει τα στραβά μάτια για να μην προσθέσει κι άλλο εμπόδιο στον περίπατο της Μέρκελ;
Υπό προθεσμία
Ο διεθνής Τύπος το επισημαίνει με κάθε ευκαιρία: Αυτή η κυβέρνηση είναι υπό προθεσμία. Χρειάζονται αρκετά θαύματα για ν’ αντέξει τουλάχιστον μέχρι τον επόμενο Μάιο, που θα έχει την ευκαιρία εκλογικής διεξόδου, ταυτόχρονα με τις ευρωεκλογές. Το πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής, που εμπλουτίζεται πλέον σε μηνιαία βάση με νέα μέτρα, τελεί υπό κατάρρευση. Το υπουργείο Οικονομικών προσπαθεί με τη «στάση πληρωμών» προς όλους τους πιστωτές του –πλην των ξένων δανειστών- να περιορίσει τις τρύπες σε έσοδα και δαπάνες. Πώς θα προκύψει το πρωτογενές πλεόνασμα που απαιτεί δια ροπάλου φέτος η τρόικα; Θα απαιτήσει κι άλλα μέτρα στον έλεγχο του Σεπτεμβρίου; Και θα τ’ αντέξει πολιτικά η κυβέρνηση; Κι ακόμη δεν έχει καν αγγιχτεί το μείζον ζήτημα, το χρηματοδοτικό κενό μέχρι το 2016, που μπορεί να φτάσει και τα 20 δισ. ευρώ.
Ακόμη και στο πεδίο των δημοσιονομικά ουδέτερων «μεταρρυθμίσεων» η κυβέρνηση τα βρίσκει μπαστούνια. Η παρωδία προγράμματος της μεταβατικής «δημόσιας τηλεόρασης» έχει γίνει αντικείμενο διεθνούς σαρκασμού, ενώ οι απολύσεις στο Δημόσιο, για τις οποίες υπέθεσε ότι θα βρει σύμμαχο την κοινωνική πλειοψηφία, προκαλούν εντάσεις ακόμη και σε θυλάκους εξουσίας, όπως οι δήμαρχοι, που πρόσκεινται στα κόμματα της δικομματικής κυβέρνησης. Στις δημοσκοπήσεις, μάλιστα, αποτυπώνονται ευρήματα που προφανώς προκαλούν δυσάρεστη έκπληξη στους φωστήρες του Μεγάρου Μαξίμου. Ενώ εδώ και χρόνια η κοινή γνώμη «εκπαιδεύεται» συστηματικά στον κοινωνικό αυτοματισμό εις βάρος οτιδήποτε κρατικού και δημόσιου, οι μαζικές προγραφές και «ανθρωποθυσίες» εκπαιδευτικών, δημοτικών ή υγειονομικών υπαλλήλων την απωθούν καθώς τις αντιλαμβάνεται ως άλλη μια ψηφίδα στην εικόνα διάλυσης του κράτους. Κι αυτήν η κοινωνία δεν την νιώθει ως «μεταρρύθμιση», αλλά ως άρνηση παροχής στοιχειωδών υπηρεσιών, για τις οποίες πληρώνει αδρά το κράτος.
Χωρίς συμμάχους
Το συμπέρασμα είναι ότι η μεταρρυθμιστική μυθολογία στην οποία επένδυε με ζήλο ο Αντώνης Σαμαράς τελεί υπό κατάρρευση. Μένει χωρίς κοινωνικούς συμμάχους. Αδυνατεί να αποσπάσει ακόμη και την ανοχή των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα, που έχουν υποστεί τις μεγαλύτερες συνέπειες της ύφεσης και της ανεργίας. Ακόμη και ανάμεσα στους φυσικούς συμμάχους της δικομματικής κυβέρνησης- τους τραπεζίτες, την τρόικα, τους ιδιώτες επενδυτές που πολιορκούν σαν αρπακτικά τη λεία των αποκρατικοποιήσεων- οι μικροί εμφύλιοι είναι στην ημερήσια διάταξη. Αυτό τουλάχιστον καταδεικνύουν οι μεθοδεύσεις για τη «δωρεά» του Τ.Τ. και της Proton στη Eurobank ή η διελκυστίνδα Μελισσανίδη- Κόκκαλη – ΤΑΙΠΕΔ για τον ΟΠΑΠ και τα Λαχεία.
Όλο το υλικό της κοινωνικής και πολιτικής αποσταθεροποίησης είναι εδώ. Το «ατύχημα» μπορεί να συμβεί ανά πάσα στιγμή και δι’ ασήμαντον αφορμήν. Η ισορροπία τρόμου που καταγράφουν οι δημοσκοπήσεις ανάμεσα στους δυο βασικούς πόλους του πολιτικού συστήματος, τη Ν.Δ. και τον ΣΥΡΙΖΑ, όταν η κοινωνία μπει πάλι μπροστά σε εκβιαστικά διλήμματα, θα μπει σε τροχιά δυναμικής ανατροπής υπέρ του ενός ή του άλλου πόλου. Μόνο που αυτή τη φορά ένας τρίτος πόλος, η Χ.Α., ο «στρατός» της οποίας κάνει ήδη πρόβες για «νύχτες κρυστάλλων» (βλέπε επιθέσεις σε κοινωνικά και εναλλακτικά στέκια) θα διεκδικήσει ρόλο δυναμικού «αποσταθεροποιητή».
Ενόψει της χρεοκοπίας της μνημονιακής λύσης, ευρύτατα στρώματα της κοινωνίας θα εναποθέσουν στην Αριστερά τις ελπίδες τους, έστω και από απελπισία. Το ερώτημα είναι αν η Αριστερά, πρωτίστως ο ΣΥΡΙΖΑ, είναι σε θέση να δώσει στην απελπισία ελπίδα και διέξοδο. Διέξοδο ρεαλιστική, ριζοσπαστική, αντισυστημική, χωρίς ευρωπαϊκά ταμπού, εθνικοπατριωτικά φετίχ, προγραμματικές αφέλειες και καθησυχαστικά λόγια για τη σιωπηρά πλειοψηφία.
