«Υψηλού ρίσκου» η έκβαση των ελληνικών εκλογών εκτιμούν ευρωκρατία και αγορές και επιχειρούν να το μειώσουν και με μαστίγιο και με καρότο. Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου.
Την Πέμπτη, Γαλλία και Ισπανία έκαναν την αποκοτιά να βγουν στις πιστωτικές αγορές για να δανειστούν περίπου 10 δισ. ευρώ. Στην Ισπανία το επιτόκιο ανέβηκε στην αγορά. Στη Γαλλία, που βρίσκεται ενώπιον της τελικής ετυμηγορίας των ψηφοφόρων για τον επόμενο πρόεδρο, τα επιτόκια έπεσαν. Όπερ σημαίνει ότι οι αγορές δεν αξιολογούν ως υψηλό το πολιτικό ρίσκο της αναμενόμενης αλλαγής φρουράς στα Ηλύσια Πεδία. Αντιθέτως, αν και η Ισπανία βρίσκεται πολύ μακριά από εκλογές, αντιμετωπίζεται ως παράγων υψηλού κινδύνου για την Ευρωζώνη.
Αναρωτιέται κανείς τι θα γινόταν με τα επιτόκια των ελληνικών ομολόγων στο θεωρητικό ενδεχόμενο που η Ελλάδα πραγματοποιούσε δημοπρασία παραμονές των βουλευτικών εκλογών. Πού θα πήγαιναν τα επιτόκια; Στο 30%; Στο 40%; Τουλάχιστον, αν πάρει κανείς υπόψη πόσο υψηλό θεωρούν το πολιτικό ρίσκο των εκλογών της Κυριακής στην Ελλάδα οι αγορές, η ελληνική και ευρωπαϊκή επιχειρηματική ελίτ, οι τράπεζες και οι αναλυτές τους, οι οίκοι αξιολόγησης, ο διεθνής Τύπος, ακόμη και τα διακρατικά επιχειρηματικά επιμελητήρια που εδρεύουν στη χώρα μας.
Συναγερμός
Παρ’ ότι μέχρι πριν λίγες μέρες τα ποικίλα κέντρα πολιτικής και οικονομικής ισχύος στη χώρα και στην Ευρώπη τηρούσαν διακριτική στάση για τις εκλογές, τα δεδομένα των μυστικών δημοσκοπήσεων που κυκλοφορούν μεταξύ κομματικών και επιχειρηματικών επιτελείων σήμαναν συναγερμό. Ο συναγερμός μεταφράστηκε σε έναν καταιγισμό αναλύσεων από τράπεζες και οικονομικά ινστιτούτα που περιέγραφαν «κατάσταση ακυβερνησίας» στην Ελλάδα από τη Δευτέρα. Προφανώς διέκριναν ότι το «ισοζύγιο φόβου και τιμωρίας» στην ψυχολογία των πολιτών γέρνει συντριπτικά υπέρ της δεύτερης. Έτσι, κύκλοι προσκείμενοι στην τρόικα υπέκυψαν στον πειρασμό της προεκλογικής τρομοκρατίας.
Το πρώτο βήμα το έκανε Ο Λ. Παπαδήμος που, διαρρέοντας τη λίστα των δεκάδων μνημονιακών υποχρεώσεων της επόμενης κυβέρνησης, επιχείρησε να επαναφέρει στην τάξη τους «μνημονιόφρονες» -κυρίως τους Σαμαρά και Βενιζέλο- που έχουν εξοκείλει ελαφρώς από τη μνημονιακή γραμμή εν τη ρύμει του προεκλογικού λόγου, υποσχόμενοι «αναδιαπραγμάτευση» ή «ηπιότερη» εφαρμογή των μέτρων.
Η λίστα Παπαδήμου, πέρα από ένα είδος πολιτικής «διαθήκης» του ιδίου και όσων επενδύουν σ’ αυτόν ως εναλλακτική λύση στις μετεκλογικές εξελίξεις, ήταν απλώς ο πρόλογος μιας ακόμη πιο ηχηρής και «τρομοκρατικής» παρέμβασης «πηγών» της τρόικας. Από το Μαξίμου, αλλά και από τις Βρυξέλες εκπορεύτηκαν σενάρια για τους σκληρούς όρους που θα θέσει η τρόικα την επαύριο των εκλογών προκειμένου να εξασφαλίσει την πολυπόθητη «πολιτική σταθερότητα». Το επικρατέστερο από αυτά προβλέπει μια μορφή εκβιασμού για αποπομπή από το ευρώ, μέσω των δόσεων δανεισμού που θα περιοριστούν μόνο στα χρήματα που αναλογούν στην πληρωμή τόκων και τοκοχρεολυσίων. «Τα υπόλοιπα καλύψτε τα ιδίοις αναλώμασι», είναι το μήνυμα της τρόικας που ισοδυναμεί με νέες δραματικές περικοπές δαπανών, με πρώτες αυτές που αναλογούν σε μισθούς και συντάξεις.
Τρομοκρατία
Πόσο εννοούνται αυτοί οι εκβιασμοί είναι άγνωστο. Είναι, όμως, καλά γνωστό ότι η μονολιθική συνταγή της λιτότητας στην Ευρωζώνη έχει υποστεί ήδη αρκετά πολιτικά πλήγματα (επτά κυβερνήσεις έχουν πέσει εξ αιτίας της) και θα υποστεί δύο ακόμη ισχυρότερα την Κυριακή. Το πρώτο από το «αμελητέο προτεκτοράτο» Ελλάδα, που τη μια παρουσιάζεται ως άνευ ειδικού βάρους για την Ε.Ε. οντότητα και την άλλη ως η θρυαλλίδα που θα τινάξει στον αέρα τη νομισματική ένωση (ας αποφασίσουν τι από τα δύο ισχύει).
Το δεύτερο πλήγμα θα προέλθει από τη διαφαινόμενη νίκη Ολάντ στη Γαλλία που, αν και δεν αμφισβητεί την ουσία των Συνθηκών της ΟΝΕ, θα υποχρεώσει την ευρωκρατία και τις ηγεσίες σε μια χρονοβόρα διαβούλευση για την ενίσχυση της αναπτυξιακής διάστασης στην Ευρωζώνη. Αυτή η αναπόφευκτη διαβούλευση έχει ήδη επιβάλει στην ηγεμονεύουσα Γερμανία να ανασυνθέσει τις συμμαχίες της εντός της Ε.Ε. προσεταιριζόμενη πρωτίστως την ΕΚΤ και τον Μάριο Ντράγκι, ακολούθως την ασθμαίνουσα Ισπανία που αναζητεί εναγωνίως πίστωση χρόνου για να αποφύγει ένα ισπανικό μνημόνιο και, τέλος, την Ιταλία του Μάριο Μόντι. Αυτή η επιχείρηση ανασύνθεσης στο ηγεμονικό μπλοκ της Ε.Ε. ώθησε την ιταλική La Republica να κάνει λόγο για «γερμανοϊταλικό άξονα που θα αντικαταστήσει τον γαλλογερμανικό».
Χαλάρωση
Οι πολιτικές ρωγμές στην «ορθοδοξία της λιτότητας» αλλά και τα τεράστια αδιέξοδα που δημιουργεί η ίδια η εφαρμογή της, στην πραγματικότητα, δεν αφήνουν πολλά περιθώρια για λεονταρισμούς από την πλευρά της τρόικας. Αργά ή γρήγορα (και μάλλον το δεύτερο, αν επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις για το αποτέλεσμα των εκλογών στην Ελλάδα) θα αναγκαστεί να βάλει έστω και λίγο νερό στο κρασί της. Ήδη, ο αρχηγός του ΠΑΣΟΚ Ευάγγελος Βενιζέλος αλλά και (ο πολιτευόμενος) υπουργός Οικονομικών Φ. Σαχινίδης προσπαθούν να «πουλήσουν» στην προεκλογική αγορά μια ήδη συμφωνημένη παράταση -ενός ή δύο χρόνων- στην επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων, ιδιαίτερα στη μείωση του ελλείμματος. Βεβαίως, πρόκειται για ένα χωρίς αντίκρισμα δέλεαρ για την πλειοψηφία της κοινής γνώμης, η οποία φαίνεται, μυστικά και αθόρυβα, να φιλοτεχνεί την πλήρη αποδόμηση του πολιτικού συστήματος που οδήγησε τη χώρα στη μνημονιακή καταστροφή.
