Μια διεθνής ομάδα αστρονόμων ανακάλυψε το πρώτο επιβεβαιωμένο πλανητικό σύστημα που πιθανώς προεικονίζει το μέλλον του δικού μας ηλιακού συστήματος, όταν ο Ήλιος πια θα έχει «φάει τα ψωμιά του» σε περίπου πέντε δισεκατομμύρια χρόνια. Πρόκειται για έναν αέριο γίγαντα εξωπλανήτη με μέγεθος μεγαλύτερο του Δία, ο οποίος κινείται πέριξ ενός νεκρού άστρου-λευκού νάνου κοντά στο κέντρο του γαλαξία μας.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον δρ. Τζόσουα Μπλάκμαν του αυστραλιανού Πανεπιστημίου της Τασμανίας, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό Nature, ανίχνευσαν τυχαία το σύστημα με το Τηλεσκόπιο Κεκ στη Χαβάη και με τη βοήθεια της τεχνικής του «βαρυτικού μικροφακού».
Ο λευκός νάνος εκτιμάται ότι έχει περίπου το 60% της μάζας του Ήλιου μας και ο τεράστιος εξωπλανήτης του (MOA2010BLG477Lb) έχει μάζα 40% μεγαλύτερη του Δία, απέχοντας 2,8 αστρονομικές μονάδες από το μητρικό άστρο του.
«Οι παρατηρήσεις μας επιβεβαιώνουν ότι οι πλανήτες που βρίσκονται σε τροχιά σε αρκετά μεγάλη απόσταση από το άστρο τους, μπορούν να συνεχίσουν να υπάρχουν μετά τον θάνατο του τελευταίου», ανέφερε ο Μπλάκμαν. «Δεδομένου ότι αυτό το σύστημα είναι ανάλογο με το δικό μας ηλιακό σύστημα, φαίνεται πως ο Δίας και ο Κρόνος μπορεί τελικά να επιβιώσουν αφότου ο Ήλιος μας γίνει ερυθρός γίγαντας, όταν ξεμείνει από πυρηνικά καύσιμα και αυτοκαταστραφεί», πρόσθεσε.
Από την άλλη, αυτό δεν αλλάζει την λίγο πολύ προδιαγεγραμμένη μοίρα της Γης και των άλλων κοντινών στον Ήλιο πλανητών.
Ένας λευκός νάνος είναι αυτό που απομένει από ένα άστρο όπως ο Ήλιος. Στα τελευταία στάδια του κύκλου ζωής του, το άστρο καίει όλο το υδρογόνο στον πυρήνα του και φουσκώνει σαν μπαλόνι, μετατρεπόμενο σε ερυθρό γίγαντα. Αυτός κάποια στιγμή καταρρέει βαρυτικά προς το εσωτερικό του, συρρικνούμενος σε έναν μικρό λευκό νάνο, μένοντας ένα πυκνό άστρο με μέγεθος μόνο όπως ένας πλανήτης σαν τη Γη. Τα αστρικά αυτά «πτώματα», που αφθονούν στο σύμπαν, δεν έχουν πια πυρηνικά καύσιμα για να λάμψουν έντονα, γι’ αυτό είναι αχνά και δύσκολο να ανιχνευθούν.
Στην περίπτωση άστρων μεγαλύτερων και βαρύτερων από τον Ήλιο, αυτά καταλήγουν, όταν καταρρεύσουν βαρυτικά, να μετατραπούν σε μαύρες τρύπες ή άστρα νετρονίων. Στον γαλαξία μας υπολογίζεται ότι το 95% των άστρων θα γίνουν λευκοί νάνοι. Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι τουλάχιστον οι μισοί λευκοί νάνοι έχουν συνοδούς εξωπλανήτες και δεν αποκλείουν ότι σε αυτούς μπορεί να υπάρχουν συνθήκες φιλόξενες για την ανάπτυξη ζωής.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
Καρδιοαγγειακά προβλήματα και ρύπανση
Από τις αρχές του 21ου αιώνα η ατμοσφαιρική ρύπανση έχει αναδειχθεί ως πιθανός τροποποιήσιμος παράγοντας κινδύνου για καρδιαγγειακά νοσήματα με βάση ευρήματα από μεγάλες μελέτες παρατήρησης πληθυσμού.
Τα μέρη του σώματος που επηρεάζονται περισσότερο είναι εκείνα που εξαρτώνται από τη σταθερή παροχή οξυγόνου όπως ο εγκέφαλος και η καρδιά. Συγκεκριμένα, η αυξημένη συγκέντρωση ρύπων και μικροσωματιδίων από την καύση ορυκτών καυσίμων, ξυλείας και βιομάζας για την παραγωγή θερμότητας, κίνηση οχημάτων, παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και πυρκαγιές δασών έχει συσχετιστεί με αυξημένη πιθανότητα οξέων στεφανιαίων συνδρόμων καθώς και καρδιαγγειακής θνητότητας.
Συγκεκριμένα η μελέτη Global Burden of Disease (GBD) υπολόγισε ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση είναι υπεύθυνη για 9 εκατομμύρια θανάτους παγκοσμίως το 2019, με σχεδόν τα δύο τρίτα των θανάτων να οφείλονται σε εμφράγματα και εγκεφαλικά επεισόδια. Μάλιστα οι αριθμοί αυτοί ενδέχεται να υποεκτιμούν το πραγματικό μέγεθος του προβλήματος, ενώ ο περιορισμός έκθεσης στην ατμοσφαιρική μόλυνση μέχρι στιγμής δεν συμπεριλαμβάνεται στους στόχους πρόληψης των καρδιαγγειακών νοσημάτων.
Η ατμοσφαιρική ρύπανση είναι ένα ετερογενές μείγμα σωματιδίων (οξείδια του αζώτου, διοξείδιο του θείου, μονοξείδιο του άνθρακα, μόλυβδος και άλλα βαρέα μέταλλα, υδρογονάνθρακες και άλλα βιομηχανικά χημικά παράγωγα, όζον, αιωρούμενα σωματίδια με διάμετρο κάτω των 2.5μm) σε διαφορετική σύσταση και συγκέντρωση ανάλογα με τον γεωγραφικό τόπο, χρόνο και τις καιρικές συνθήκες που ανευρίσκεται τόσο σε εξωτερικούς όσο και εσωτερικούς χώρους.
Η προέλευση των ρύπων είναι κυρίως από την καύση ορυκτών καυσίμων για παραγωγή ενέργειας, καύση άνθρακα αλλά και βιομάζας καθώς και ξυλείας και άλλων υλικών σε οικιακές εστίες για την παραγωγή θερμότητας και βέβαια από τον καπνό του τσιγάρου. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η ατμοσφαιρική ρύπανση είναι η τέταρτη κυριότερη αιτία πρόκλησης ασθενειών και θανάτων παγκοσμίως, ειδικά σε περιοχές με επίπεδα ρύπανσης άνω των 10 μg ανά κυβικό χιλιοστό.
enikos.gr
Πλαστική ρύπανση
Η πανδημία έχει επιδεινώσει περαιτέρω το πρόβλημα της ρύπανσης των θαλασσών με πλαστικά, καθώς έξτρα απόβλητα, συνολικού βάρους περίπου 25.900 τόνων, εκτιμάται ότι ήδη έχουν καταλήξει στους ωκεανούς, σύμφωνα με μία νέα κινεζοαμερικανική επιστημονική μελέτη.
Αυτά τα πλαστικά είναι μάσκες, γάντια, χειρουργικές ποδιές, προσωπίδες, φιάλες αντισηπτικών και άλλα προστατευτικά είδη μιας χρήσης, καθώς επίσης πλαστικές συσκευασίες τεστ, η ζήτηση των οποίων έχει αυξηθεί –πέρυσι και φέτος– λόγω του κορωνοϊού. Η μεγάλη πλειονότητα αυτών των αποβλήτων (το 87,4%) προέρχεται από τα νοσοκομεία ανά τον κόσμο, ενώ από μεμονωμένα άτομα προέρχεται μόνο το 7,6% και το υπόλοιπο 5% αφορά τις συσκευασίες των τεστ κορωνοϊού.
Η τεράστια ποσότητα πλαστικών αυτού του είδους που παράγεται και καταναλώνεται έχει αποδειχθεί ότι ξεπερνά τις δυνατότητες των περισσότερων χωρών να τα ανακυκλώσουν και να τα επεξεργαστούν. Εκτιμάται ότι από την αρχή της πανδημίας έως τον Αύγουστο του 2021, 8,4 εκατομμύρια τόνοι έξτρα πλαστικών αποβλήτων είχαν παραχθεί από 193 χώρες.
Οι ερευνητές της Σχολής Ατμοσφαιρικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Ναντζίνγκ και του Ινστιτούτου Ωκεανογραφίας Scripps του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ (PNAS), προβλέπουν ότι τελικά σε μερικά χρόνια σχεδόν όλα τα πλαστικά που σχετίζονται με την πανδημία θα έχουν καταλήξει στις παραλίες (29%) ή στους βυθούς των θαλασσών (71%).
Το 46% των πλαστικών αποβλήτων της πανδημίας προέρχεται από την Ασία και τις χώρες της με μεγάλο πληθυσμό (Κίνα, Ινδία κ.ά.), το 24% από την Ευρώπη, το 16% από τη Νότια Αμερική, το 8% από την Αφρική και το 5,6% από τη Βόρεια Αμερική. Οι χώρες της Ασίας κάνουν χειρότερη διαχείριση των πλαστικών αποβλήτων της πανδημίας σε σχέση με την Ευρώπη και τις ΗΠΑ.
Τα απόβλητα, συνήθως, καταλήγουν στις θάλασσες μέσω των μεγάλων ποταμών όπως ο Δούναβης (1.700 τόνοι αποβλήτων), ο Ινδός (4.000 τόνοι) και ο Γιανγκτσέ (3.700 τόνοι). Το 73% των αποβλήτων μεταφέρεται μέσω ασιατικών ποταμών και το 11% μέσω ευρωπαϊκών.
«Η πανδημία Covid-19 έχει οδηγήσει σε μία αυξημένη ζήτηση για πλαστικά μιας χρήσης, εντείνοντας έτσι ένα ήδη εκτός ελέγχου παγκόσμιο πρόβλημα πλαστικών αποβλήτων. Αυτά τα πεταμένα πλαστικά μπορούν να μεταφερθούν σε μεγάλες αποστάσεις στον ωκεανό, να έρθουν σε επαφή με θαλάσσιους οργανισμούς και δυνητικά να τους τραυματίσουν ή να τους οδηγήσουν ακόμη και στον θάνατο», αναφέρουν οι ερευνητές.
Παγκοσμίως, εκτιμάται ότι έως 13 εκατομμύρια μετρικοί τόνοι πλαστικών κάθε είδους και μεγέθους καταλήγουν στους ωκεανούς κάθε χρόνο.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
