Επιμέλεια: Γιάννης Σχίζας
Το φαινόμενο εμπορίας ειδών της Ελλάδας
Το εμπόριο της άγριας πανίδας και χλωρίδας έχει πάρει τα τελευταία χρόνια ανεξέλεγκτες διαστάσεις και θεωρείται πλέον μία από τις αιτίες απώλειας βιοποικιλότητας. Υπολογίζεται ότι το νόμιμο εμπόριο μόνο εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποδίδει περί τα 100 εκατομμύρια ευρώ (www.traffic.org), με ραγδαία ανοδικές τάσεις, καθώς οι απαιτήσεις για διατροφή, ένδυση, διακόσμηση και παρασκευή φαρμάκων από σπάνια αυτοφυή είδη αυξάνονται συνεχώς. Φυσικά, το νόμιμο εμπόριο δεν αντιπροσωπεύει το σύνολο του πραγματικού εμπορίου. Παρότι δε γνωρίζουμε ακριβώς την έκταση του παράνομου εμπορίου άγριων ζώων και φυτών, τα κέρδη αποτιμώνται από τα Ηνωμένα Έθνη (UN Environment Programme) μεταξύ 7 και 23 εκατομμυρίων αμερικανικών δολαρίων ετησίως (www.traffic.org) χωρίς να συνυπολογίζονται σε αυτά τα κέρδη που προκύπτουν από το ηλεκτρονικό εμπόριο.
Το εμπόριο άγριας πανίδας και χλωρίδας μέσω διαδικτύου είναι μια μορφή που αναπτύσσεται ραγδαία, ιδιαίτερα τα τελευταία 15-20 χρόνια. Παρόλα αυτά δεν έχουν γίνει πολλές μελέτες προκειμένου να εκτιμηθεί η έκτασή του. Τα βασικά πλεονεκτήματα του διαδικτυακού εμπορίου είναι ότι προσφέρει ασφάλεια και ανωνυμία για τους επίδοξους εμπόρους-πελάτες, όπως και ότι διατηρεί τη δυνατότητα άμεσης διακίνησης του «εμπορεύματος» παρακάμπτοντας τους μεσολαβητές.
Η Ελλάδα περιλαμβάνεται στις περιοχές εξέχουσας βιοποικιλότητας της Μεσογείου και του πλανήτη (biodiversity hot-spots). Χαρακτηρίζεται από υψηλό αριθμό ειδών-υποειδών (>6.600), αλλά και από υψηλό ποσοστό ενδημισμού (22%). «Τα φυτά που εντοπίζονται αποκλειστικά στην Ελλάδα (ελληνικά ενδημικά) αποτελούν έναν θησαυρό διεθνούς σημασίας, η διατήρηση του οποίου θα ωφελήσει τις μελλοντικές γενεές όχι μόνο της Ελλάδας αλλά και ολόκληρου του κόσμου», ενώ «λόγω της σπανιότητάς τους, πολλά από αυτά κινδυνεύουν με εξαφάνιση εξαιτίας των ανθρωπογενών δραστηριοτήτων, (…) κάτι που θα αποτελούσε μια μεγάλη απώλεια όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και για ολόκληρο τον κόσμο» (IUCN Threatened Plants Committee Secretariat, 1982).
Έπειτα από συστηματική έρευνα, 145 ελληνικά ενδημικά είδη και υποείδη (taxa) βρέθηκαν να εμπορεύονται στο διαδίκτυο (ποσοστό περίπου 10% του συνόλου των ενδημικών φυτών της χώρας). Στη δραστηριότητα αυτή βρέθηκαν να συμμετέχουν 73 φυτώρια με έδρα χώρες της Ευρώπης, της Βόρειας Αμερικής και της Αυστραλίας. Το 1/3 των ελληνικών ενδημικών φυτών διατίθεται στην αγορά από έναν και μοναδικό πάροχο (φυτώριο), ενώ 10% αυτών βρέθηκε να διακινείται από περισσότερα από 10 φυτώρια. Το Ηνωμένο Βασίλειο πρωτοστατεί τόσο όσον αφορά τον αριθμό των ενδημικών φυτών της Ελλάδας, τα οποία διακινούνται από εκεί όσο και στον αριθμό των παρόχων-φυτωρίων που εμπλέκονται σε αυτό το εμπόριο.
Περιοδικό ΔΗΜΗΤΡΑ (Τεύχος 26, Απρίλιος-Μάιος-Ιούνιος 2019)
Συμμαχία 140 οργανώσεων για τη «Ζωντανή Γη»
Το σύστημα παραγωγής τροφίμων και γεωργίας της Ευρώπης είναι προβληματικό. Καταστρέφει το κλίμα και το περιβάλλον, αφανίζει την άγρια ζωή, βλάπτει τη δημόσια υγεία, ενώ ζημιώνει τους μικρούς και μεσαίους παραγωγούς και τις αγροτικές κοινότητες. Η συμμαχία περισσότερων από 140 ευρωπαϊκών οργανώσεων για τη «Ζωντανή Γη» καλεί τους πολίτες να συμμετάσχουν στη διαβούλευση της υφιστάμενης Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) και να αδράξουν την ευκαιρία που παρουσιάζεται μονάχα μια φορά περίπου ανά δεκαετία για τη μεταρρύθμισή της.
Η γεωργία έχει σημαντική επίδραση στο φυσικό τοπίο και την ποιότητα του περιβάλλοντος. Αν και οι αγρότες αντιστοιχούν μόλις στο 4,7% του εργατικού δυναμικού της Ευρώπης, διαχειρίζονται σχεδόν τη μισή χερσαία έκτασή της, ενώ απορροφούν περίπου το 40% του προϋπολογισμού της Ε.Ε. Ο γρήγορος εκσυγχρονισμός της γεωργίας και η εντατικοποίησή της είχε αντίθετα από τα αναμενόμενα αποτελέσματα και οδήγησε σε υπερπαραγωγή προϊόντων, πτώση τιμών και εξάρτηση των παραγωγών από τις επιδοτήσεις. Το κόστος στο φυσικό περιβάλλον είναι επίσης δυσβάστακτο, καθώς οδηγεί σε διάβρωση του εδάφους, αποστράγγιση του υδροφόρου ορίζοντα, ρύπανση του νερού και του αέρα, απώλεια βιοποικιλότητας και ταχεία καταστροφή οικοσυστημάτων με αποτέλεσμα να απειλείται η ικανότητά μας να παράγουμε στο μέλλον.
Η Trees Robijns, υπεύθυνη γεωργικής πολιτικής και βιοενέργειας της BirdLife Ευρώπης και Κεντρικής Ασίας δήλωσε: «Με τη διαδικτυακή Δημόσια Διαβούλευση για το μέλλον της ΚΑΠ σε εξέλιξη, υπάρχει μια χρυσή ευκαιρία για να πούμε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι το σύστημα τροφίμων και γεωργίας της Ευρώπης είναι προβληματικό και πρέπει να διορθωθεί…»
Η Faustine Bas-Defossez, υπεύθυνη πολιτικής για τη γεωργία και τη βιοενέργεια του Ευρωπαϊκού Γραφείου Περιβάλλοντος, είπε: «Η αγροτική πολιτική της Ευρώπης πρέπει να σταματήσει να υποστηρίζει το περιβαλλοντικά καταστροφικό μοντέλο παραγωγής τροφίμων. Όταν η γεωργία δουλεύει αρμονικά με τη φύση και το περιβάλλον και όχι ανταγωνιστικά, προστατεύουμε τους ίδιους εκείνους πόρους που χρειαζόμαστε για να παράγουμε ασφαλή τρόφιμα σήμερα και αύριο. Από τη στιγμή που ο τρόπος που παράγουμε και καταναλώνουμε τρόφιμα μας επηρεάζει όλους, έφτασε η ώρα να έχουμε έναν ανοικτό διάλογο για το μέλλον της ΚΑΠ ο οποίος να μην κυριαρχείται από συμφέροντα.»
Ανακάλυψη πιθανώς κατοικήσιμου πλανήτη
Το TESS (Transiting Exoplanet Survey Satellite) της NASA ανακάλυψε τον πρώτο του πλανήτη μεγέθους αντίστοιχου αυτού της Γης. Επιστήμονες επιβεβαίωσαν την ανακάλυψη του TOI 700 d χρησιμοποιώντας το Spitzer Space Telescope και δημιούργησαν μοντέλα για τα πιθανά περιβάλλοντα του πλανήτη.
Ο ΤΟΙ 700 d είναι ένας από λίγους μόνο πλανήτες στο μέγεθος της Γης που έχουν ανακαλυφθεί σε κατοικήσιμες ζώνες άστρων ως τώρα. Το ΤΟΙ 700 είναι ένα μικρό, ψυχρό άστρο-νάνος κατηγορίας Μ, σε απόσταση 100 ετών φωτός, στον αστερισμό Ντοράντο. Έχει περίπου το 40% της μάζας και του μεγέθους του ήλιου μας και περίπου τη μισή θερμοκρασία στην επιφάνειά του. Επίσης, δεν έχουν παρατηρηθεί εκλάμψεις του άστρου, κάτι που αυξάνει τις πιθανότητες ο πλανήτης να είναι κατοικήσιμος, ενώ επίσης καθιστά ευκολότερη τη δημιουργία μοντέλων για τις συνθήκες στην ατμόσφαιρα και την επιφάνειά του.
Ο εσώτερος πλανήτης, ΤΟΙ 700 b, έχει μέγεθος περίπου ίδιο με της Γης, είναι πιθανότατα βραχώδης και ολοκληρώνει μια περιστροφή κάθε 10 ημέρες. Ο μέσος, ΤΟΙ 700 c, είναι 2,6 φορές μεγαλύτερος από τη Γη (μεταξύ των μεγεθών της Γης και του Ποσειδώνα), κάνει μια περιστροφή κάθε 16 ημέρες και είναι πιθανότατα ένας κόσμος όπου κυριαρχούν τα αέρια. Ο ΤΟΙ 700 d, ο εξώτερος γνωστός πλανήτης στο σύστημα και ο μόνος στην κατοικήσιμη ζώνη, έχει μέγεθος 20% μεγαλύτερο από αυτό της Γης, κάνει μια περιστροφή κάθε 37 ημέρες και λαμβάνει από το άστρο του το 86% της ενέργειας που ο ήλιος παρέχει στη Γη.
