Οι τραπεζίτες αντιγράφουν το προβληματικό μοντέλο της Wall Street. Του Mike Whitney*
«Η Κίνα επιδεικνύει τα ίδια τρία συμπτώματα που η Ιαπωνία, οι ΗΠΑ και μέρη της Ευρώπης έδειξαν προτού ξεσπάσει η οικονομική κρίση: ραγδαία αύξηση κερδοσκοπίας, αυξημένες τιμές ακινήτων και μείωση του πραγματικού πλούτου». – Ζιγουέι Ζανγκ, οικονομικός αναλυτής της Nomura.
Η αύξηση στην κατασκευαστική δραστηριότητα διασκέδασε τους φόβους για μια ανώμαλη προσγείωση, αλλά η Κίνα δεν διέφυγε τον κίνδυνο. Η κινεζική οικονομική μηχανή υπέκυψε στα ίδια προβλήματα που αντιμετώπισαν και οι εμπορικοί της εταίροι στη Δύση, οι οποίοι βρέθηκαν στη δίνη της κρίσης εξαιτίας της εκτόξευσης των τιμών των ακινήτων, της αλόγιστης πιστωτικής επέκτασης κι ενός ανεξέλεγκτου τραπεζικού συστήματος. Παρ’ όλο που τα κυβερνητικά προγράμματα υποδομών βοήθησαν να διατηρηθεί η ανάπτυξη της κινεζικής οικονομίας κοντά στο εντυπωσιακό 7,5%, ένας αυξανόμενος αριθμός ειδικών πιστεύει πως η ημέρα της κρίσης πλησιάζει.
«Οι αναλυτές εκτιμούν πως οι σημαντικά αυξανόμενοι φόβοι μιας ανώμαλης προσγείωσης στην Κίνα αντανακλώνται στην εγκατάλειψη των χρηματιστηρίων των αναδυόμενων αγορών εκ μέρους των επενδυτών και την τοποθέτηση των κεφαλαίων τους σε αυτά των αναπτυγμένων οικονομιών, ειδικά των ΗΠΑ και της Ιαπωνίας…». («Φόβοι για ανώμαλη προσγείωση της Κίνας», Αναδυόμενες Αγορές).
Ενώ οι εξαγωγές παραμένουν η κινητήρια δύναμη της οικονομίας, 20-30% του ΑΕΠ προέρχεται από την εγχώρια ανάπτυξη της κτηματαγοράς, το μεγαλύτερο μέρος της οποίας χρηματοδοτείται από εξωτικά προϊόντα διαχείρισης πλούτου που δεν υπόκεινται σε κανονισμούς και κανόνες διαφάνειας. Σύμφωνα με το ειδησεογραφικό μαγκαζίνο «60 λεπτά» η πιστωτική έκρηξη στην Κίνας «έχει δημιουργήσει τη μεγαλύτερη κτηματομεσιτική φούσκα στην Iστορία», η οποία αποτελεί ουσιαστικά «την κινητήρια δύναμη της ανάπτυξής της». «Ποτέ δεν συνάντησα κάποια κυβέρνηση που πέτυχε σταδιακή εκτόνωση της φούσκας. Αυτό που πιθανότατα θα συμβεί είναι η κατάρρευση της εμπιστοσύνης και τελικά η φούσκα θα σκάσει. Πιστεύουμε ότι αυτό θα συμβεί στο δεύτερο μισό του έτους, όταν θα είναι ανέφικτο πια να διοχετεύονται, με τον ίδιο ρυθμό, τεράστιες πιστώσεις στην οικονομία». (Gillem Tulloch: Η κτηματομεσιτική της Κίνας θα καταρεύσει στο δεύτερο μισό του 2013: Forensic Asia, Reuters Staff).
Οι αναλυτές ανησυχούν ιδιαίτερα για το αδιαφανές τραπεζικό σύστημα της Κίνας, το οποίο ο Tao Dong, οικονομικός αναλυτής της Credit Suisse, αποκαλεί ωρολογιακή βόμβα. «Η Τράπεζα υπολογίζει ότι στα τέλη του 2012 τα επενδυτικά κεφάλαια, τα προϊόντα διαχείρισης πλούτου και άλλα χαρακτηριστικά του αδιαφανούς τραπεζικού τομέα έχουν υπερδιογκωθεί πλησιάζοντας τα 3,7 τρισεκατομμύρια δολάρια ή 44% του ΑΕΠ. Τα προϊόντα που είναι άσχετα με την καταναλωτική πίστη αποτελούν τώρα το ένα τρίτο των συνολικών πιστώσεων που κυκλοφορούν στην οικονομία, σημειώνοντας αύξηση 15% από το 2006»… Σύμφωνα με τον Tao πολλά από τα προϊόντα που προσφέρονται στους επενδυτές στην Κίνα μοιάζουν όλο και περισσότερο με τα CDOs (ενυπόθηκες δανειακές απαιτήσεις) που επωλούντο στις ΗΠΑ λίγο πριν την χρηματοπιστωτική κρίση. «Αυτά τα προϊόντα είναι αδιαφανή και περίπλοκα, συνδέονται με επενδύσεις υψηλού ρίσκου, λειτουργούν εκτός κανονιστικών πλαισίων και είναι ευάλωτα σε οικονομικές παρενέργειες», ισχυρίζεται ο Tao. («Η τραπεζική αδιαφάνεια απειλεί την ανάπτυξη στη Κίνα», The Asset).
Σας θυμίζει κάτι; Οι αδιαφανείς τραπεζίτες στη Κίνα αντιγράφουν το προβληματικό μοντέλο της Wall Street. Η κερδοσκοπία βασίζεται σε αμφισβητούμενα προϊόντα χρέους χωρίς κεφαλαιακή στήριξη και χωρίς ρυθμιστική εποπτεία. Είναι η συνταγή της καταστροφής. Ακόμα και μια ήπια επιβράδυνση της ανάπτυξης θα μπορούσε να οδηγήσει σε πιστωτική κρίση-ντόμινο που θα έριχνε την αύξηση του ΑΕΠ κάτω από το ψυχολογικό όριο του 6%.
Η αυξανόμενη μεσαία τάξη της Κίνας ενίσχυσε τις επενδύσεις της σε προϊόντα διαχείρισης πλούτου τα οποία προσφέρουν μεγαλύτερη απόδοση από τις τραπεζικές καταθέσεις, αγνοώντας πόσο επικίνδυνα είναι αυτά τα προϊόντα. Μεγάλα ποσά έχουν δοθεί ως δάνειο σε κατασκευαστικές εταιρίες και εργολάβους οι οποίοι δεν θα μπορέσουν ποτέ να ξεπληρώσουν το χρέος. Οι αναλυτές φοβούνται ότι μια πιο σφιχτή νομισματική πολιτική θα πυροδοτήσει μια σειρά χρεοκοπίες οι οποίες θα προκαλέσουν ύφεση.
«Είναι δύσκολο να εκτιμηθεί ο όγκος και η χρηματική αξία των προιόντων διαχειρίσης πλούτου… Σύμφωνα με αναφορά της CN Benefit, κινεζικής εταιρίας συμβούλων διαχείρισης πλούτου, οι πωλήσεις τέτοιων προϊόντων εκτινάχτηκαν κατά 43% στο πρώτο μισό του 2012 φτάνοντας στα 1,9 τρισ. δολάρια. Τώρα κυκλοφορούν πάνω από 20.000 επενδυτικά προϊόντα, μια δραματική αύξηση σε σχέση με τις μερικές εκατοντάδες που κυκλοφορούσαν μόλις πριν 5 χρόνια. Με δεδομένο ότι ο αριθμός τους είναι πρακτικά μη διαχειρίσιμος, το αδιαφανές τραπεζικό σύστημα της Κίνας εξελίσσεται σε ένα εν δυνάμει συστημικό παράγοντα ρίσκου μέσα στα επόμενα χρόνια. Ιδιαίτερα ανησυχητικοί παράγοντες είναι η αμφισβητούμενη ποιότητα και η αδιαφάνεια αυτών των επενδυτικών προιόντων. Πολλές από τις εταιρίες που διαχειρίζονται τέτοια προϊόντα εξαρτώνται από κτηματομεσιτικές εταιρίες- βιτρίνες ή εταιρίες που διαχειρίζονται υποδομές που με τη σειρά τους είναι συνδεδεμένες με επενδύσεις υψηλού κινδύνου και πιθανότατα δεν θα μπορέσουν να συγκεντρώσουν την απαιτούμενη ρευστότητα για να αντιμετωπίσουν τις υποχρεώσεις τους σε περίοδο κρίσης» (globaleconomicanalysis.blogspot.com).
Οι Κινέζοι αρμόδιοι εμφανίζονται να ακολουθούν με προθυμία τη Wall Street προς τη καταστροφή, χρησιμοποιώντας ακριβώς ίδιες μεθόδους για την επέκταση των πιστώσεων μέσω κεφαλαιοποιήσεων, υποθηκών και παραγώγων.
«Τον Νοέμβριο η Τράπεζα της Κίνας έγινε ο πρώτος θεσμικός επενδυτής που συμμετείχε στη πώληση αμερικάνικων ενυπόθηκων επισφαλειών γνωστά ως CMBS… Οι επενδυτές μετακινούνται προς περισσότερο επισφαλείς επενδύσεις οι οποίες όμως προσφέρουν υψηλότερες αποδόσεις σε σχέση με τα σχεδόν μηδενικά επιτόκια της Αμερικανικής Κεντρικής Τράπεζας… Η πιο πρόσφατη τέτοια επιχείριση που ανέλαβε η Τράπεζα της Κίνας περιελάμβανε τη κοινοπραξία με την Goldman Sachs και την Deutsche Bank για τη δανειοδότηση επενδυτή με 900 εκατομμύρια δολάρια για την αγορά χώρου γραφείων και καταστημάτων εμβαδού 1,7 εκατομμυρίων τετρ. ποδιών στην Times Square στο Manhattan» (Wall street Journal).
Ενώ «έγκυρα» οικονομικά στοιχεία διασκεδάζουν τους φόβους για μια ανώμαλη προσγείωση στη Κίνα, τα προβλήματα παραμένουν. Τελικά η κτηματομεσιτική φούσκα της Κίνας θα εκραγεί, οι επενδυτές που κατέχουν αμφίβολα χρηματοπιστωτικά προϊόντα θα αντιμετωπίσουν βαριές απώλειες, οι χρεοκοπίες θα εκτιναχθούν και η οικονομία θα παραδοθεί στην ύφεση. Η οικονομική κρίση στη Κίνα καταφθάνει, είναι απλώς θέμα χρόνου.
Αρθρογραφεί στο Hopeless: Barack Obama and
Δημοσιεύτηκε στο Counterpunch
Μετάφραση: Νίκος Μαγνήσαλης
