Διχασμός και μενού συγκρούσεων και συμβιβασμών στη Σύνοδο Κορόζρυφής με… ορεκτικό την Ελλάδα – Μόνο στοιχείο κοινοτικής συνοχής η πολιτική συντριβής της εργασίας.
Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου.
Δεν γνωρίζουμε τι θα περιλαμβάνουν ως κυρίως πιάτο τα γεύματα των Ευρωπαίων ηγετών στη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε., την ερχόμενη Πέμπτη και Παρασκευή. Γνωρίζουμε, όμως, ήδη ποιο είναι το «ορεκτικό» τους: τα 5 εκατομμύρια Ελλήνων μισθωτών που οδηγούνται ως πρόβατα επί σφαγή σε μια αγορά εργασίας χωρίς κανένα πλέον δίχτυ ασφαλείας.
Η ευκολία με την οποία η ελληνική κυβέρνηση κατέληξε στην εργασιακή «γενοκτονία» με την ουσιαστική κατάργηση των συμβάσεων και τη θεσμοθέτηση του συνθήματος «νόμος είναι το δίκιο του εργοδότη» λέγεται ότι αποτελεί μέρος της συλλογικής «θυσίας» που θα προσφερθεί στην ευρωπαϊκή και κυρίως τη γερμανική ηγεσία για τον εξευμενισμό της στη Σύνοδο Κορυφής. Στόχο αποτελεί η εξεύρεση μια συμβιβαστικής λύσης ή μιας μικτής συνταγής ανάμεσα στις εναλλακτικές προτάσεις που έχουν τεθεί για τον μόνιμο μηχανισμό στήριξης του ευρώ και «σωτηρίας» των κρατών από το ρίσκο της χρεοκοπίας.
Ο Γ. Παπανδρέου βρέθηκε αυτή την εβδομάδα στην ομάδα των ηγετών που υποστηρίζουν ως εναλλακτική λύση την πρόταση για έκδοση ευρωομολόγου, ως βασικού μηχανισμού δανεισμού των χωρών της Ευρωζώνης. Την επίσημη υποστήριξη της πρότασης ενόψει της συνόδου ανέλαβαν με άρθρο τους ο πρόεδρος του Γιουρογκρούπ Ζαν Κλοντ Γιούνκερ και ο Ιταλός υπουργός Οικονομικών Τζούλιο Τρεμόντι. Γύρω από την πρότασή αυτή έχει διαμορφωθεί ένα υποτυπώδες μέτωπο χωρών που υποστηρίζουν, θερμά ή διακριτικά, την ιδέα του ευρωομολόγου.
Στον αντίποδα βρέθηκε από την πρώτη στιγμή η Γερμανία, τόσο διά στόματος Άνγκελας Μέρκελ, όσο και μέσω άλλων Γερμανών αξιωματούχων. Δίπλα της βρέθηκαν από την πρώτη στιγμή η Ολλανδία, η Αυστρία και η Φινλανδία, ενώ μεγαλύτερη σημασία έχει η προσχώρηση και της Γαλλίας στη γερμανική άποψη. Η αναγκαστική επανασυγκόλληση του γαλλογερμανικού άξονα επισφραγίστηκε στη συνάντηση Μέρκελ – Σαρκοζί την Παρασκευή στο Φράιμπουργκ της Γερμανίας.
Την ίδια ψυχρή υποδοχή με την ιδέα του ευρωομόλογου είχε και η συμπληρωματική πρόταση για αύξηση του ποσού που διαθέτει ο σημερινός μηχανισμός διάσωσης (750 δισ. ευρώ), αλλά και οι πιέσεις να επεκταθεί η αγορά κρατικών ομολόγων από την ΕΚΤ. Η τελευταία, μάλιστα, αντέδρασε δια κορυφαίων στελεχών της στις πιέσεις αυτές με το επιχείρημα ότι έτσι «απειλείται η ανεξαρτησία της».
Το κυρίως μενού και οι ισορροπίες
Έτσι, στο τραπέζι της ευρωπαϊκής Συνόδου Κορυφής της ερχόμενης εβδομάδας παραμένει κατά βάση, πέρα από το εξοντωτικό «ποινολόγιο» της Κομισιόν για τις δημοσιονομικά απείθαρχες χώρες (με πρόστιμα και στέρηση κοινοτικών ενισχύσεων), η γερμανική πρόταση για «ελεγχόμενη χρεοκοπία» με τη συμμετοχή και των ιδιωτών – πιστωτών στο ρίσκο της χρεοκοπίας. Πρόταση που, στον βαθμό που περάσει, καθιστά προτεκτοράτα των πιστωτών τις χώρες που θα αναγκάζονται μετά το 2013 να προσφεύγουν στο νέο μηχανισμό διάσωσης. Το «κούρεμα» χρέους που θα αναγκάζονται να προσφέρουν οι πιστωτές αντισταθμίζεται από την εξουσία «ζωής και θανάτου» που αποκτούν επί των χωρών, δηλαδή, το δικαίωμα να επιλέγουν αυτοί τους όρους διαγραφής μέρους ή και ολόκληρου του χρέους. Για τις χώρες ισχύει ακριβώς το αντίστροφο: χάνουν το δικαίωμα να προσφύγουν ως οφειλέτες στο έσχατο μέσο αυτοπροστασίας, τη στάση πληρωμών.
Παρ’ ότι οι αντιπροτάσεις των «φεντεραλιστών» της Ε.Ε. για το ευρωομόλογο, την επέκταση των αγορών κρατικών χρεογράφων από την ΕΚΤ και την αύξηση του ευρωπαϊκού «ταμείου» σωτηρίας δεν αντιτίθενται στην ταξική ουσία των πολιτικών που έχουν επιβληθεί σε όλη την Ε.Ε. (λιτότητα, εργασιακή απορύθμιση, διάσωση τραπεζών), η Γερμανία τις απορρίπτει ασυζητητί. Ο πιο προφανής λόγος είναι ότι δεν επιθυμεί να «μοιραστεί» με τους λοιπούς- δυνατούς, μεσαίους και αδύναμους- εταίρους της στην Ε.Ε. το κόστος δανεισμού, να πληρώσει δηλαδή το υψηλότερο μέσο επιτόκιο ενός ευρωομολόγου των 16 άνισων εταίρων της ευρωζώνης. «Ο ανταγωνισμός των επιτοκίων είναι χρήσιμος, το ευρωομόλογο θα δημιουργούσε λάθος κίνητρα», δήλωσε η Γερμανίδα καγκελάριος για να στηρίξει το επιχείρημα αυτό.
Πιο διαλλακτική αναμένεται η γερμανική στάση απέναντι στην ενδιάμεση πρόταση για επέκταση των διαθέσιμων κεφαλαίων από το ισχύον Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, πρόταση που, ενδεχομένως, να αποτελέσει σημείο σύγκλισης ανάμεσα στα δύο στρατόπεδα της ευρωκρατίας στη Σύνοδο της ερχόμενης εβδομάδας. Στην όλη διαπραγμάτευση αναμένεται να συμπεριληφθεί και η περίφημη επιμήκυνση της αποπληρωμής του δανείου της τρόικας στην Ελλάδα, με όρους που ωστόσο περιλαμβάνουν όχι μόνο τη συγκατάθεση στον μηχανισμό «ελεγχόμενης χρεοκοπίας», αλλά και την παρουσίαση νέου πακέτου μέτρων τον Μάρτιο για δημοσιονομική προσαρμογή ύψους 17 δισ. ευρώ την επόμενη διετία!
Αναζητείται επικοινωνιακό σωσίβιο
Η κυβέρνηση Παπανδρέου αναζητεί απεγνωσμένα μια κάποια «επιτυχία» που θα αντισταθμίζει κατ’ ελάχιστον την εικόνα πολιτικής κατάρρευσής της στα μάτια μιας άναυδης (προς το παρόν) από τον ταξικό κυνισμό των κυβερνητικών «μεταρρυθμίσεων» κοινής γνώμης. Από την άποψη αυτή η Σύνοδος Κορυφής δίνει ευκαιρίες για μάχες εντυπώσεων και στην ελληνική και σε άλλες κυβερνήσεις σε πολιτική απόγνωση, όπως η ιρλανδική και η πορτογαλική. Πρόγευση τέτοιων «εντυπώσεων» έδωσε η χθεσινή αναφορά Παπανδρέου στη Βουλή σε δημοψήφισμα για επικύρωση μιας αλλαγής στη Συνθήκη της Λισσαβώνας.
Έτσι, παρά τον ηγεμονισμό και την αδιαλλαξία της γερμανικής ηγεσίας, το μείγμα της επικείμενης Συνόδου είναι εύφλεκτο, αν όχι εκρηκτικό. Άλλωστε, και η ίδια η κυβέρνηση Μέρκελ έχει μπροστά της μάχες πολιτικής επιβίωσης, με επτά τοπικές προεκλογικές αναμετρήσεις εντός του 2011. Και ενδιαφέρεται διακαώς να «πουλήσει» στη γερμανική κοινή γνώμη τη δική της επιτυχημένη συνταγή για τη σωτηρία του ευρώ. Η οποία περιλαμβάνει ξεχώρισμα της ήρας απ’ το στάρι, ήτοι διχοτόμηση της Ευρωζώνης με απαλλαγή ή υποβάθμιση των αδύναμων κρίκων.
Δεν είναι μόνο μια υπόθεση ηθικής τάξης και «πρεστίζ». Είναι εντελώς υλική και χειροπιαστή. Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι οι ηγεσίες που διαγκωνίζονται για τη «συνταγή» διάσωσης του ευρώ δίνουν εξετάσεις στις αγορές από τις οποίες θα ζητήσουν το 2011 δανεικά ύψους 760 δισ. ευρώ. Τόσα είναι τα ομόλογα που θα εκδοθούν για αναχρηματοδότηση των χωρών της Ευρωζώνης (με την Ιρλανδία και την Ελλάδα εξ ορισμού αποκλεισμένες). Ο ανταγωνισμός είναι μεγάλος και η αρχή «ο σώζων εαυτόν σωθήτω» στενεύει δραματικά τα περιθώρια «κοινοτικής αλληλεγγύης». Πέρα της ταξικής αλληλεγγύης εις βάρος του κόσμου της εργασίας…
