Η «ρεβάνς» των συνδικάτων…
Στην τελευταία 48ωρη απεργία 19-20/10 τον τόνο έδωσαν τα μπλοκ των εργαζομένων με τα σωματεία τους. Τα μαζικά μπλοκ της ΠΟΕ-ΟΤΑ αλλά και τα πολλά μπλοκ μικρών σωματείων που πρώτη φορά οι εργαζόμενοι τα έπαιρναν στα χέρια τους και κατέβαιναν στην απεργία. Αυτό από πολλούς συνδικαλιστικούς κύκλους αναγνώσθηκε ως «η ρεβάνς» των σωματείων απέναντι στις πλατείες. Πραγματικά κοντόθωρη και κομπλεξική αντίληψη… Δεν είδαν το ειδικό βάρος του πολυνομοσχεδίου σαν ένα ειδικό επεισόδιο στη μνημονιακή πολιτική ξεπουλήματος της χώρας και κινεζοποίησης των εργαζόμενων. Δεν είδαν τον «αέρα» της πλατείας που έχει μπει στα σωματεία. Δεν είδαν το σήμα με το ελικοπτεράκι της ΠΟΕ-ΟΤΑ. Δεν είδαν ότι αυτό που ήταν αδιανόητο για τις συνδικαλιστικές παρατάξεις 5 μήνες πριν, το να συμφωνήσουν δηλαδή σε ένα πλαίσιο «ξεσηκωμός μέχρι να φύγουν κυβέρνηση-τρόικα με τα μέτρα τους-χρέος», έγινε αυτονόητο στην 48ωρη απεργία. Δεν είδαν ότι οι προσπάθειες επιστροφής στα καθιερωμένα, όπως ήταν η πρόταση για 3ήμερη απεργία των εκπαιδευτικών αμέσως μετά τις 20 Οκτωβρίου έπεσε στο κενό, ενώ μια άλλη πρόταση για τη μετατροπή των παρελάσεων σε σύγχρονες αντικατοχικές διαδηλώσεις δημιούργησε μια προοπτική. Ποιος, αλήθεια, πιστεύει ότι μια πολυήμερη απεργία κάποιων κλάδων μπορεί να δημιουργήσει προοπτικές; Ελάχιστοι, εραστές των ήρεμων δεκαετιών του καπιταλισμού…
…και η ρεβάνς της πολιτικής…
Όσο λάθος είναι η προσπάθεια επιστροφής στον κλασικό συνδικαλιστικό αγώνα με τα καθιερωμένα σχήματά του (παρατάξεις, συνελεύσεις, διαδηλώσεις, απεργίες) άλλο τόσο λάθος είναι η επιστροφή στις πλατείες. Ο Ζίζεκ για το κίνημα Occupy Wall Street εύστοχα διαπίστωσε ότι έχει μεγάλο κίνδυνο να ερωτευτεί τον εαυτό του…
Ένα μεγάλο δίδαγμα του αντιμνημονιακού κινήματος είναι η σπειροειδής μορφή απάντησης των προβλημάτων που έχει μπροστά του. Οι πλατείες έδωσαν απαντήσεις στην ανάγκη για πολιτικό παλλαϊκό αγώνα. Η 48ωρη απεργία έθεσε τις δυνατότητες ενός μεγάλου κοινωνικού μετώπου. Η 28η εγκαινίασε την αντίσταση στη νέα ευρώ-κατοχή της συμφωνίας της 27ης και στο πολιτικό σύστημα που την υπηρετεί. Το επόμενο επεισόδιο έκφρασης του λαϊκού ριζοσπαστισμού δεν ξέρουμε ποιο μπορεί να είναι και πότε θα εκφραστεί. Το πρόβλημα είναι ότι ο κάθε κύκλος δεν παράγει, στις λεγόμενες «πρωτοπορίες», τα αντίστοιχα πολιτικά αποτελέσματα σε αυτό που θα έπρεπε να συγκροτηθεί σαν «αντίπαλο δέος». Οι πλατείες δεν ώθησαν σε πρωτοβουλίες για την δημιουργία ενός πολιτικού μετώπου για τον ανένδοτο αγώνα, για το γκρέμισμα της τρόικας και αυτής της κυβέρνησης μαζί με όλο το ευρώ-δουλο πολιτικό σύστημα που την στηρίζει. Όπως φάνηκε τις τελευταίες μέρες, η 48ωρη απεργία δεν ώθησε σε πρωτοβουλίες για το μεγαλύτερο συντονισμό των αγώνων, η 28η δεν πρόλαβε (μας πρόλαβε ο ΓΑΠ και η Μέρκελ…) να ωθήσει σε πολιτικές πρωτοβουλίες για την ποιοτική αναβάθμιση του πολιτικού αγώνα, ενάντια στη νέα ποιότητα της νέας ευρω-κατοχής που φέρνει μαζί της η δανειακή σύμβαση.
Πίσω στα συνδικάτα όμως και στους χώρους εργασίας. Δεν είναι εύκολες οι απαντήσεις. Η μέχρι σήμερα τακτική των -υποτίθεται- «προωθημένων πλατφορμών» (π.χ. ΠΑΜΕ) δεν συσπειρώνει και δεν μαζικοποιεί τα σωματεία (πόσοι συμμετέχουν στις συνελεύσεις των «ταξικών» σωματείων;). Και ξέρεις ότι το καινούργιο για να είναι καινούργιο πρέπει να απαντάει στις ανάγκες και τα συμφέροντα του εργαζόμενου κόσμου. Έτσι, μια ορισμένη στρατηγική για τον προσανατολισμό του συνδικαλιστικού κινήματος πρέπει να ιχνηλατήσει διεξόδους σε 2 άξονες:
– Στην ένταση του πολιτικού αγώνα και στην αναβάθμισή του. Στο διαρκές κάλεσμα και οργάνωση για πολιτικό ξεσηκωμό ενάντια στη νέα κατοχή. Όχι γιατί τα σωματεία θα αντικαταστήσουν τα κόμματα. Δεν μπορούν άλλωστε. Ούτε μπορούν να καλύψουν το έλλειμμα του αντίπαλου πολιτικού κέντρου-μετώπου-υποκειμένου. Όμως, η νέα μνημονιακή εποχή που μπαίνουμε με τη δανειακή σύμβαση (ως επαρχία της Μέρκελ και του ευρώ) θα θέσει νέα διλήμματα και θα πρέπει να αναβαθμιστεί η ζύμωση στους χώρους δουλειάς (εκδηλώσεις, έντυπα, συζητήσεις κ.ο.κ.) που θα δείχνουν ότι είναι εφικτή μια άλλη πορεία και μια άλλη διέξοδος πραγματικής δημοκρατίας, εθνικής ανεξαρτησίας, κοινωνικής προκοπής με δουλειά και δικαιώματα για όλους τους εργαζόμενους που αξίζει κανείς να παλέψει, με όσες δυσκολίες κι αν πρέπει να περάσει. Ότι η δανειακή σύμβαση και η συμφωνία για το κούρεμα οδηγεί σε κούρεμα εφάπαξ, ταμείων, συντάξεων, ότι φέρνει και άλλες εφεδρείες, κι άλλη ύφεση κι άλλη ανεργία, και άλλα λουκέτα, υπερδεκαετή εφαρμογή του πολυνομοσχεδίου και περαιτέρω κούρεμα μισθών. Να απαντήσουμε στο δίλημμα «ευρώ ή αλβανοποίηση και χρεοκοπία», αποδεικνύοντας ότι η παραμονή στο ευρώ=αλβανοποίηση και χρεοκοπία. Ο αντι-Ε.Ε. αγώνας δεν είναι απλά η προσθήκη του «έξω από το ευρώ» σε ένα ψήφισμα. Είναι η μαζική, αποκαλυπτική καθημερινή δουλειά στους χώρους εργασίας για να αποδείξουμε ότι αυτή η πορεία πρέπει να ανακοπεί και ότι μια πορεία πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής διεξόδου από την καταστροφή θα περάσει μέσα από την απάντηση διλημμάτων γύρω από το μέσα ή έξω από την Ε.Ε και το ευρώ. Αναβάθμιση του πολιτικού αγώνα με καθημερινή προσπάθεια για δημιουργία μετώπων στην κατεύθυνση της κοινωνικής και οικονομικής ανασυγκρότησης.
Μαθητών, γονιών, εκπαιδευτικών για μια άλλη παιδεία. Γιατρών και λαού για μια άλλη δημόσια υγεία. Μηχανικών, βιοτεχνών, εργατών για μια άλλη βιομηχανία που να στηρίζει την επιβίωση του λαού μιας χώρας. Αναβάθμιση όμως και του πολιτικού αγώνα απέναντι στο πολιτικό σύστημα και στους εκφραστές του μέσα στους χώρους δουλειάς. Αλήθεια, η ΔΑΚΕ μπορεί να συνυπογράψει το σύνθημα «Ούτε ΠΑΣΟΚ-ούτε Σαμαράς, το μέλλον ανήκει στον κόσμο της δουλειάς»; Αλήθεια, τα συνδικάτα (π.χ. ΟΛΜΕ) που καλούν σε ανατροπή της τρόικας, όταν η Ν.Δ. δηλώνει ότι θα τα υπογράψει όλα με την τρόικα, μπορούν στις ερχόμενες εκλογές να δηλώσουν «καμία ψήφο στο κόμμα της τρόικας Ν.Δ.-ΠΑΣΟΚ-ΛΑΟΣ-ΔΗΣΥ»; Ή υπερβαίνουμε «αρμοδιότητες»; Θα συνεχίσει η Αριστερά να συνυπογράφει μαζί τους αποφάσεις, χωρίς να καλούμε σε παρατεταμένο αγώνα για να φύγουν όλοι;
– Άμεση οργάνωση του λαού απέναντι στα καθημερινά προβλήματα. Όχι στον διεκδικητισμό για να αποκαλύψουμε ότι οι απέναντι δεν θέλουν. Το ξέρουν και οι πέτρες πια… Η διεκδίκηση των υγειονομικών για δημόσια υγεία από το κράτος (το ζήτημα της απαίτησης από το κράτος σαν κομμάτι απαίτησης για το κράτος, την εξουσία, δεν μπορεί να ξεχνιέται – αλλιώς πάμε σε αναρχικές τοποθετήσεις) πρέπει να συνδυάζεται με την οργάνωση ιατρείων από τους ίδιους τους γιατρούς, στο επίπεδο που είναι δυνατό σε κόσμο που το έχει άμεση ανάγκη. Τα σωματεία πρέπει να στήσουν ταμεία αλληλοβοηθείας προς τα μέλη τους που έχουν ανάγκη και τα στοιχειώδη.
Σε σωματεία εργαζομένων που χτυπιούνται με πολύ έντονο τρόπο και μετράνε πιο πολλούς άνεργους από εργαζόμενους ή σε συνταξιούχους των κουρεμένων κατά 50% συντάξεων εξόντωσης, μπορούν να εξεταστούν και κινήσεις πιο «ακραίες». Π.χ. «συλλογικά ψώνια» σε σούπερ μάρκετ για τα αναγκαία με «αυτομείωση»…
Το κριτήριο σε κάθε περίπτωση είναι η απάντηση των προβλημάτων συλλογικά και όχι ατομικά και η ανάκτηση της αξιοπιστίας των σωματείων ή των όποιων υποκειμένων θέλουν να δώσουν έναν τέτοιο αγώνα για να δοθεί με όρους αντοχής, μαζικής παρέμβασης του λαού και αποτελεσματικότητας ο πολιτικός αγώνας για μια διαφορετική πορεία.
Τελευταία μιλάμε αρκετά για νέο ΕΑΜ. Μπορούμε να δανειστούμε πολλά στοιχεία φυσιογνωμίας από το παλιό ΕΑΜ. Και στους δύο παραπάνω άξονες.
(1) Επειδή αναπτύσσονται διάφορες θεωρίες περί «πλήθους», βασιζόμενες στα υπαρκτά δομικά προβλήματα των συνδικάτων, χρειάζονται κάποιες διευκρινίσεις. To «τέλος» αυτό καθόλου δεν σημαίνει ότι ξεχνάμε τις ιστορικές και θεωρητικές παρακαταθήκες που πρέπει να συνεχίζουν και να αποτελούν καθοδηγητικές μας αρχές όπως: 1) Δουλειά μέσα στα αντιδραστικά συνδικάτα, καμιά παραίτηση από αυτή τη δουλειά με πρόσχημα την αναζήτηση «καθαρής» πολιτικής, χωρίς δήθεν συμβιβασμούς. 2) Πολύπλοκη και πολύμορφη δουλειά προπαγάνδας, ζύμωσης αλλά και αντιπαράθεσης στους συνδικαλιστικούς παράγοντες με επιρροή. 3) Η οργάνωση των εργαζομένων δεν έγινε και δεν γίνεται παρά μέσω των συνδικάτων καθώς και με την αλληλοεπίδραση συνδικάτων και πολιτικής οργάνωσής τους, με ό,τι μετασχηματισμούς χρειάζονται και τα δύο αυτά επίπεδα οργάνωσης των εργαζομένων. 4) Ο αγώνας ενάντια στην «εργατική αριστοκρατία», στα συντεχνιακά, εξαγορασμένα και διεφθαρμένα εργατικά στρώματα και τους ηγέτες τους είναι αγώνας που στοχεύει στο διώξιμο από τα συνδικάτα των παραπάνω. Καμία φυγή της «πρωτοπορίας», καμιά εγκατάλειψη των «καθυστερημένων» και «αδιάφορων» εργατικών μαζών.
* Ο Δημήτρης Μητρόπουλος, είναι μέλος του Δ.Σ. ΕΛΜΕ Πειραιά
