For the people,όχι όμως και by the people
Παρά τους διθυράμβους που γράφτηκαν για την ομιλία του Μπαράκ Ομπάμα, κανείς δεν σημείωσε τη θεσμική ψυχραιμία με την οποία ο Αμερικανός πρόεδρος μίλησε για τον αντικαταστάτη του. Κι αυτό σε αντίθεση με την αντι-Tραμπ υστερία που σε συνέχεια του αντι-Brexit έχει καταλάβει τους δικούς μας εδώ καθεστωτικούς διανοούμενους, δημοσιογράφους, πολιτικούς κλπ· όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Εκεί λοιπόν που εμείς προβληματιζόμαστε για τη δημοκρατικότητα ή μη των δημοψηφισμάτων και αμφιβάλλουμε για το αν πρέπει να ψηφίζει ο «κάθε άσχετος», «αμόρφωτος» κλπ, ο Ομπάμα μάς είπε προχθές ότι δημοκρατία σημαίνει αυτοκυβέρνηση του λαού. Θα μπορούσε κανείς να αναρωτηθεί τι ακριβώς πρεσβεύει περί αυτής, αλλά ό,τι και να εννοεί είναι σαφής η διαφορά με τις ακραίες «αντιλαϊκιστικές», βαθειά αντιδημοκρατικές ιδέες, που τείνουν πλέον να επικρατήσουν στον χώρο της ευρωπαϊκής φιλελεύθερης διανόησης: πως ο λαός δεν μπορεί να αυτοκυβερνηθεί και πως η δημοκρατία δεν μπορεί να βασίζεται σε «τυχάρπαστες» και «χειραγωγούμενες» πλειοψηφίες.
Μπροστά μας είναι άλλωστε το ιταλικό δημοψήφισμα και θα τα ξαναδούμε σύντομα όλα αυτά, όταν η ομιλία του Αμερικανού προέδρου θα είναι πλέον παρελθόν.
Μετατρέποντας τον Ομπάμα σε ακραίο κέντρο
Και λέγοντας αυτό θα πρέπει να σταθούμε σ’ ένα κρίσιμο λάθος που έκανε ο διερμηνέας του Αμερικανού προέδρου.
Είναι γεγονός πως η ζωντανή διερμηνεία όλων των ομιλιών του Μπαράκ Ομπάμα σ’ αυτό το διήμερο ήταν εξαιρετική. Πλην όμως υπήρξε ένα συγκεκριμένο σημείο όπου ο διερμηνέας διέπραξε ατόπημα. Πιθανολογώ ότι προδόθηκε από τις δικές του πολιτικές απόψεις, τις οποίες, άθελά του προφανώς, μέσα στην ταχύτητα της ζωντανής διερμηνείας, επέβαλε στον ομιλητή. Υπό την έννοια αυτή ήταν ένα είδος πολιτικού lapsus που αξίζει να σημειωθεί.
Ήταν στην αρχή της ομιλίας, κάπου μεταξύ 6ου και 7ου λεπτού, εκεί που ο Ομπάμα έλεγε πως στη διάρκεια της ανθρώπινης ιστορίας υπήρξαν και άλλες πολιτικές θεωρήσεις, αντίθετες στην ιδέα της δημοκρατίας. Υπήρξαν, είπε, και αυτοί που ισχυρίστηκαν (argued) πως ο λαός δεν μπορεί να τα καταφέρει με τη δημοκρατία (people cannot handle democracy). Πως χρειάζεται κάποιον να του λέει τι να κάνει. Έναν ηγεμόνα (ruler) που θα εξασφαλίζει την τάξη (maintain order).
Στο σημείο αυτό η διερμηνεία αντέστρεψε τελείως το νόημα μεταφράζοντας το «argued» με τη λέξη «ήξεραν». Έτσι λοιπόν όσοι ακούσαμε την ομιλία στα ελληνικά πληροφορηθήκαμε πως μετά την αθηναϊκή δημοκρατία υπήρξαν και αυτοί που δεν «ισχυρίστηκαν» απλώς, αλλά το «ήξεραν πως οι άνθρωποι δεν μπορούν να διαχειριστούν τη δημοκρατία στο εκατό τοις εκατό», και πως «έπρεπε να τους πει κάποιος τι να κάνουν. Ένας βασιλιάς, ένας κυρίαρχος, έπρεπε να διατηρήσει την τάξη.»
Ας το δούμε από τη θετική του όψη. Σαν μια ακόμα απόδειξη πως το ελληνικό πολιτικό σύστημα δεν παπαγαλίζει τυφλά τους ξένους. Τους προσαρμόζει καταλλήλως στα καθ’ ημάς.
Β.Ξ.
