Για «Σχεδιασμό… χωρίς σχέδιο» μιλά η ΠΡΩΣΥΝΑΤ
Από τις αρχές Αυγούστου, η Εκτελεστική Επιτροπή του Ειδικού Διαβαθμιδικού Συνδέσμου Νομού Αττικής (ΕΔΣΝΑ) έχει εγκρίνει το κείμενο της αναθεώρησης του Περιφερειακού Σχεδιασμού Διαχείρισης Απορριμμάτων Αττικής (ΠΕΣΔΑ). Έκτοτε, και σύμφωνα με την τότε ανακοίνωση του ΕΔΣΝΑ, το πρόγραμμα ήταν να δοθεί η τελική έγκριση στο ΠΕΣΔΑ εφόσον το κείμενο θα περνούσε από δημόσια διαβούλευση και να υποβληθεί σε συνεδρίαση του Δ.Σ. του ΕΔΣΝΑ. Μια συνεδρίαση που τελικώς πραγματοποιήθηκε χθες. Στην όλη διαδικασία παρενέβη η Πρωτοβουλία Συνεννόησης για τη Διαχείριση των Απορριμμάτων (ΠΡΩΣΥΝΑΤ) καταθέτοντας σχόλια και παρατηρήσεις.
Γι’ αυτό καθαυτό το σχέδιο του ΕΔΣΝΑ, η ΠΡΩΣΥΝΑΤ κάνει λόγο για «απίστευτη αοριστολογία». «Το καθαρά σχεδιαστικό τμήμα του σχεδίου απόφασης, που είναι και η “καρδιά” του ΠΕΣΔΑ, βρίσκεται σε κραυγαλέα υστέρηση. Χαρακτηρίζεται από μια απίστευτη γενικολογία και αοριστολογία, σε τέτοιο βαθμό, ώστε να τίθεται σε αμφισβήτηση το αν αποτελεί, πράγματι, κάποιου είδους σχεδιασμό. Ειδικά στον τομέα των αστικών στερεών αποβλήτων (ΑΣΑ) οι ελάχιστες συγκεκριμένες αναφορές στις αναγκαίες υποδομές πείθουν ότι δεν πρόκειται για μοντέλο αποκεντρωμένης διαχείρισης, αλλά για συνέχιση του υφιστάμενου συγκεντρωτικού μοντέλου, με ορισμένες βελτιώσεις που αφορούν στην επέκταση της προδιαλογής υλικών και στο μετριασμό της δυναμικότητας των κεντρικών μονάδων επεξεργασίας σύμμεικτων. Η πρωτοβάθμια αυτοδιοίκηση εξακολουθεί να αντιμετωπίζεται σαν θεσμός μειωμένης ευθύνης και δυνατοτήτων».
«Δεν είναι, όμως, μόνο η δομή του προτεινόμενου συστήματος διαχείρισης. Προβληματικές αποδεικνύονται και μια σειρά άλλες επιλογές, όπως:
– Δεν υλοποιείται η πρόβλεψη του νέου ΕΣΔΑ για την ανάπτυξη δικτύων χωριστής συλλογής χαρτιού, πλαστικού, μετάλλων, γυαλιού. Διατηρείται η λογική του μπλε κάδου και καθιερώνεται χωριστή συλλογή, μόνο για έντυπο χαρτί και γυαλί.
– Δεν υπάρχει ενδιαφέρον για δημοτικές υποδομές υποδοχής και διαχείρισης υλικών και, ειδικότερα, για την ανάπτυξη δημοτικών συστημάτων ανακύκλωσης και κομποστοποίησης προδιαλεγμένων βιοαποβλήτων, πέραν, ίσως, των πρασίνων.
– Τα υφιστάμενα Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης αντιμετωπίζονται σαν οι βασικοί φορείς της ανακύκλωσης, παρά την πρόβλεψη του ΕΣΔΑ για ριζική αναθεώρησή τους.
– Συνεχίζεται η λογική των ΣΜΑ, που προϋποθέτει μεταφορές για τελική διαχείριση σε κεντρικές μονάδες, είτε ανακύκλωσης, είτε κομποστοποίησης, είτε επεξεργασίας σύμμεικτων. Παρόλο που, εκτός των υπαρχόντων ΚΔΑΥ, δεν προσδιορίζεται η χωροθέτησή τους.
– Προβλέπεται επέκταση της δυναμικότητας του ΕΜΑΚ στις 400.000 τ/έτος (το 2014 δέχτηκε γύρω στις 185.000 τόνους), γεγονός που υποδηλώνει σαφή πρόθεση να συνεχιστεί η λειτουργία του στη Φυλή, για πολλά χρόνια ακόμη.
– Προβλέπεται η κατασκευή νέων μονάδων επεξεργασίας σύμμεικτων, σε υπερτοπική κλίμακα, δυναμικότητας 500.000 – 600.000 τ/έτος. Έτσι, η συνολική δυναμικότητα των μονάδων επεξεργασίας σύμμεικτων θα είναι της τάξης των 900.000 – 1.000.000 τ/έτος.
– Αν και δίνεται προτεραιότητα στην ανάκτηση υλικών, στις μονάδες επεξεργασίας σύμμεικτων, επανέρχεται με έμφαση το θέμα της αποτέφρωσης.
– Επανέρχονται οι χωροθετήσεις του ν. 3164/2003 για την «αντιμετώπιση βραχυπρόθεσμων αναγκών σε χώρους ταφής». Αυτό σημαίνει, πρακτικά, πρόθεση λειτουργίας του ΧΥΤΑ Γραμματικού και σοβαρή πιθανότητα να επανέλθει το θέμα κατασκευής ΧΥΤΑ/ΧΥΤΥ στο Μελετάνι (Μάνδρα – Ελευσίνα).
– Το ίδιο ισχύει και για το ΧΥΤΑ Φυλής, που εξακολουθεί να θεωρείται η πιο σίγουρη λύση για την ταφή των ΑΣΑ της Αττικής (και όχι μόνο). Η εξαγγελία για οριστικό κλείσιμο του ΧΥΤΑ Φυλής δεν έχει ουσιαστικό αντίκτυπο, αφού δεν προσδιορίζεται κάποιο χειροπιαστό κριτήριο για την υλοποίησή του. Τέτοιο θα μπορούσε να ήταν κάποιο χρονικό όριο (π.χ. τέλος 2017) ή το τέλος κάποιας διαδικασίας (π.χ. η πλήρωση των κυττάρων της Α΄ και της Β΄ φάσης). Αντίθετα, αφήνεται να αιωρείται το ενδεχόμενο να κατασκευαστεί και να λειτουργήσει η Γ΄ φάση του ΧΥΤΑ (δηλαδή, η επέκτασή του).
– Δεν προσδιορίζεται ο αριθμός, η περιοχή κάλυψης, η δυναμικότητα και η χωροθέτηση των νέων ΧΥΤ.
– Δεν υπάρχει η παραμικρή νύξη για την απομάκρυνση του αποτεφρωτήρα επικίνδυνων αποβλήτων υγειονομικών μονάδων (ΕΑΥΜ) από τη Φυλή.
– Απουσιάζει η οποιαδήποτε αξιολόγηση των τοπικών σχεδίων διαχείρισης, τουλάχιστον των δήμων που τα έχουν συντάξει».
Όπως σημειώνει η ΠΡΩΣΥΝΑΤ, το σχέδιο απόφασης για την αναθεώρηση του ΠΕΣΔΑ Αττικής, δεν μπορεί να εισαχθεί για έγκριση στο Περιφερειακό Συμβούλιο Αττικής, ως έχει. «Επιβάλλεται να υπάρξει μια ουσιαστική επανεξέταση βασικών επιλογών και επαναδιατύπωση του σχεδίου, με τρόπο που θα αίρει όλες τις προβληματικές πτυχές που θα αναδείξει ο δημόσιος διάλογος».
