Ο χαρακτηρισμός έρμαιο είναι ίσως επιεικής, με την έννοια ότι έρμαιο στις ορέξεις αλλότριων συμφερόντων υπήρξε και άλλες φορές η πατρίδα μας τους τελευταίους αιώνες, διέθετε όμως κάποια minimum χαρακτηριστικά αστικού κράτους, έστω με στρεβλότητες.
Εάν μελετήσουμε τον εφαρμοστικό νόμο θα καταλήξουμε εύκολα στο συμπέρασμα ότι απεμπολούμε κυριαρχικά δικαιώματα αυτού του αστικού κράτους και μετατρεπόμαστε σε ένα ιδιότυπο μόρφωμα, σε προτεκτοράτο.
Ως προτεκτοράτο δεν είμαστε απλώς έρμαιο, αλλά ακόμη χειρότερα. Bρισκόμαστε ένα στάδιο παραπέρα, λειτουργούμε ήδη σε διατεταγμένη υπηρεσία, αυτή που επιβάλλουν οι επικυρίαρχοι.
Αυτή είναι η πραγματικότητα. Αυτό που πρέπει, όμως, να διακρίνει κανείς είναι ότι ακριβώς σε συνθήκες οικονομικού και γεωπολιτικού ανταγωνισμού και μάλιστα σε περιβάλλον παγκοσμιοποίησης, η Ελλάδα με έναν άλλο πολιτικό συσχετισμό δυνάμεων είχε κάθε δυνατότητα να διαδραματίσει το ρόλο του σκληρού διεκδικητή, προς όφελος του λαού της. Η αναδιάρθρωση, με πρωτοβουλία του δανειζόμενου, δηλαδή «από τα κάτω», με πρώτο βασικό στοιχείο την παύση πληρωμών και παράλληλο βήμα το έλεγχο και την άρνηση του απεχθούς ή του μη νομιμοποιημένου ή του μη βιώσιμου χρέους, δεν είναι ασκήσεις επί χάρτου. Είναι μια άλλη πολιτική επιλογή, επώδυνη, αλλά η μόνη που μπορεί να «κοιτάξει» στο μέλλον.
Η βάρβαρη πολιτική των μνημονίων έχει οδηγήσει τη χώρα και την κοινωνία σε μια χαοτική κατάσταση και σε μια πορεία με αβέβαιη κατάληξη. Απαιτείται κατά τη γνώμη σας να τεθεί μια τάξη στις αναζητήσεις, τις προσεγγίσεις, τις προτεραιότητες και τις αξιολογήσεις;
Απαιτείται η απλή αξιολόγηση που ανέδειξε όλο αυτό το νέο κίνημα. Όλος αυτός ο κόσμος κατάλαβε και είναι πολύ ουσιαστικό αυτό, ότι το Mεσοπρόθεσμο καταργεί την κοινή λογική. Ξεκινάει από την παραδοχή ότι η πολιτική του Μνημονίου έχει αποτύχει παταγωδώς και ότι με βάση αυτήν την πολιτική το 2015 η κατάσταση θα είναι ανεξέλεγκτη, αφού το χρέος θα φτάσει τα 500 δισ. και η εξυπηρέτησή του θα κοστίζει 28 δισ. ετησίως, το έλλειμμα θα κινείται στο 15% του ΑΕΠ. Περιγράφει, λοιπόν, μια κατάσταση καταστροφής.
Οι ίδιοι λοιπόν που παρήγαγαν αυτή την καταστροφή, λένε τώρα, ότι το σχέδιο απέτυχε και πρέπει να ακολουθήσετε σκληρότερη ή μάλλον σκληρότατη λιτότητα, συρρίκνωση της ζήτησης, επιβολή δυσβάσταχτων φόρων και ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας. Λένε, λοιπόν, ότι το σχέδιο απέτυχε, θα ακολουθήσετε το ίδιο σχέδιο πιο σκληρά, πιο έντονα, πιο απάνθρωπα.
Για να επιτύχουμε τι; Το Μεσοπρόθεσμο προβλέπει ότι στην αισιόδοξη εκδοχή του, το 2015 το χρέος θα κινείται στα 350 δισ., η εξυπηρέτησή του στα 22 δισ. ετησίως και το έλλειμμα στο 8%.
Δηλαδή, με απλά ελληνικά, ο ελληνικός λαός θα περάσει από φωτιά και τσεκούρι για τα επόμενα 4 χρόνια, για να καταλήξουμε εκεί από όπου ξεκινήσαμε το 2010. Και αυτά, στην πιο αισιόδοξη εκδοχή.
Άρα, με την πολιτική του Μνημονίου 1 το 2015 θα είμαστε χρεοκοπημένοι, με την πολιτική του Μεσοπρόθεσμου το 2015 θα είμαστε επίσης χρεοκοπημένοι. Τότε όμως -και ο κόσμος το ξέρει- θα έχει ήδη μετατραπεί σε απόβλητος του πιο σκληρού οικονομικού απαρτχάιντ και θα έχουμε χάσει κάθε πυλώνα ανάπτυξης, κάθε σπιθαμή δημόσιας περιουσίας.
Η προτεραιότητα, λοιπόν, είναι μία και τη θέτει και η ίδια η κοινωνία, το Μεσοπρόθεσμο να μην εφαρμοστεί στην πράξη.
Θεωρείτε ότι ο Γ. Παπανδρέου θα καταφέρει να κερδίσει χρόνο ή μήπως εξανεμίστηκαν ήδη τα επικοινωνιακά πλεονεκτήματα του πρόσφατου ανασχηματισμού. Κάθε θαύμα τρεις μέρες, το μεγάλο τέσσερις, λένε μερικοί…
Εδώ διαψεύδονται οι μερικοί, παρ’ ότι δεν επρόκειτο για μεγάλο θαύμα κράτησε τέσσερις ημέρες. Κοιτάξτε το πιο σημαντικό στοιχείο αυτού του ανασχηματισμού είναι το εξής. Το ΠΑΣΟΚ, ως κόμμα εξουσίας, ελέγχει πάντα τον κόσμο του, τη βάση του, μέσα από την ίδια την εσωτερική του αντιπολίτευση.
Η συγκολλητική του ουσία ήταν πάντα αυτή, η οποία παράλληλα λειτουργούσε και εκτονωτικά και σαν φράγμα.
Μετά τον πρόσφατο ανασχηματισμό στην κυβέρνηση συμμετέχει το όλον ΠΑΣΟΚ, από υπουργούς της κυβέρνησης του Ανδρέα Παπανδρέου, την ομάδα Βενιζέλου και φυσικά τη νέα ηγετική ομάδα του Γιώργου Παπανδρέου. Ακόμη και τα προσχήματα καταρρέουν.
Αυτή η νέα εξέλιξη, η οποία δεν δίνει άλλοθι ενδοδιαφοροποίησης και εσωκομματικής πάλης, είναι βέβαιο ότι σπάει το φράγμα και απελευθερώνει δυνάμεις. Αυτό είναι μια σημαντική παράμετρος, η άλλη εξίσου σημαντική είναι ότι κανένα επικοινωνιακό τρυκ δεν μπορεί ποτέ να αναχαιτίσει τις συνέπειες της πραγματικής πολιτικής.
Βρεθήκαμε μπροστά σ’ ένα πρωτόγνωρο, αυθόρμητο, αυθεντικό και ελπιδοφόρο κίνημα που σφραγίζει τις εξελίξεις. Φέρνει κάτι πραγματικά νέο που υποχρεώνει σε επαναπροσδιορισμούς;
Επειδή πολύς λόγος έχει γίνει περί απολιτίκ, αυθορμήτου θέλω να ξεκαθαρίσω το εξής, δανειζόμενη κάποιες σκέψεις από τον Καστοριάδη.
Μέχρι χτες είχαμε μια κοινωνία σε καθεστώς ετερονομίας, που φανταζόταν δηλαδή ότι οι θεσμοί δεν είναι έργο ανθρώπινο, αλλά εξωκοινωνικό. Αποτέλεσμα αυτής της κοινωνίας είναι η δημιουργία της πεποίθησης ότι αυτούς τους θεσμούς δεν μπορούμε να τους αλλάξουμε.
Η πλατεία έθεσε ένα σοβαρό θεμέλιο αυτονομίας που είναι και η προϋπόθεση της άμεσης δημοκρατίας, καθώς η κοινωνία αρχίζει και αντιλαμβάνεται ότι μπορεί να αλλάξει πράγματα.
Για να δούμε τώρα σε ποια κατεύθυνση επιχείρησε να αλλάξει τα πράγματα. «Δεν φεύγουμε αν δεν φύγουν μαζί με το Μνημόνιο», αυτή ήταν η κατεύθυνση που τέθηκε από εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους. Αυτό είναι απολιτίκ αυθόρμητο ή συνειδητό, ερωτώ.
Ερωτώ, επίσης, πόσες φορές το «συνειδητό» μπόρεσε να θέσει τόσα πολλά ζητήματα, τέτοιας φύσης και να έχει ανταπόκριση σε τόσους εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους.
Λοιπόν, πράγματι, μας εξαναγκάζει σε επαναπροσδιορισμούς, σε ένα κυρίαρχο επαναπροσδιορισμό. Το αυθόρμητο κάποιες φορές και υπό συγκεκριμένες διεργασίες μετατρέπεται σε συνειδητό και μάλιστα με όρους ποιότητας και ποσότητας που θα ζήλευε κάθε «συνειδητό».
Κάποιοι θεωρούν τα συνθήματα «κλέφτες, προδότες» κ.ά. ως πρωτόλεια, επιφανειακά και απολίτικα. Υπάρχει πολιτικοποίηση στο κίνημα πλατειών, αναδεικνύεται η προτεραιότητα της πολιτικής ή πρόκειται απλώς για στείρο διεκδικητισμό;
Νομίζω ότι κάλυψα ένα ευρύ φάσμα με την παραπάνω απάντησή μου. Όμως, θα επιχειρήσω μια ερμηνεία για τις μούντζες, τους κλέφτες, τους προδότες. Ο κόσμος πλέον αμφισβητεί -πρωτόλεια- τον πυρήνα της ίδιας της αστικής δημοκρατίας. Αυτό το σύστημα που του λέει: εμείς οι ολίγοι θα σε κυβερνάμε, γιατί εσύ δεν καταλαβαίνεις, αλλά εσύ που δεν καταλαβαίνεις, καταλαβαίνεις ποιον πρέπει να εκλέξεις. Και αυτός που θα εκλέξεις μπορεί χωρίς ίχνος λογοδοσίας να αποφασίζει ό,τι θέλει για τη δική σου ζωή.
Και αυτή η αμφισβήτηση, ακόμη και στο πρωτόλειο επίπεδο, είναι πολιτικότατη.
Το σύνθημα «δεν πωλείται» που είδαμε γραμμένο πάνω στην ελληνική σημαία εκφράζει απαίτηση για ανεξαρτησία και επαναδιαμόρφωση γύρω από το Εθνικό;
Το Σύνταγμα κατάφερε να συνδέσει τον Μανώλη Γλέζο με τον 16χρονο blogger που είδε για πρώτη φορά από κοντά τον άνθρωπο που κατέβασε τη σβάστικα και ύψωσε την ελληνική σημαία. Ουσιαστικά οικειοποίησε σύμβολα, όπως η σημαία, ακριβώς γιατί ο εθνικοανεξαρτησιακός χαρακτήρας της σημαίας ταυτίζεται με τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του λαού μας, ενάντια στην ιδιότυπη κατοχή που μας έχει επιβληθεί. Το 1891 ο Έγκελς, λόγω της απειλής του επερχόμενου πολέμου, μίλησε ανοιχτά για υπεράσπιση της πατρίδας, κάτι ανάλογο και με τη δική μας εθνική αντίσταση, ακριβώς γιατί σε κάθε καταπιεσμένο έθνος, ο αγώνας ενάντια στην καταπίεση μπορεί – και το έχει αποδείξει η ιστορία- να λάβει πανδημοκρατικό περιεχόμενο.
Πολλοί μέσα στην Αριστερά αιφνιδιάστηκαν από το κίνημα, το είδαν με καχυποψία. Απέναντι στο αδιαμεσολάβητο αντιτάσσουν την ανάγκη για πολιτικά υποκείμενα που θα το καθοδηγήσουν. Πως τα κρίνετε όλα αυτά;
Ένας σύντροφος, σε μια εκδήλωση στην Αγία Παρασκευή, μου είπε ότι βρίσκεται κάθε μέρα στο Σύνταγμα και νιώθει σαν το ψάρι μέσα στο νερό και όχι σαν τη μύγα μέσα στο γάλα.
Όποιος νιώθει σαν τη μύγα και θεωρεί ότι θα βγει από τα ηχομονωμένα κομματικά γραφεία και χονδροειδώς θα «περάσει» γραμμή στη συνέλευση της πλατείας ή ότι τον μολύνει η εμπλοκή του με μια «μάζα απολιτίκ» και άρα προτιμάει να παρελαύνει αλλού, μακριά και προστατευμένος από την κοινωνία και το κίνημα, δεν κάνει τίποτε λιγότερο από το να αναπαράγει τους όρους συρρίκνωσης της Αριστεράς. Το σύνδρομο της ανωτερότητας και το σύνδρομο της διαφορετικότητας είναι οι ναρκισσιστικοί όροι της καταστροφής της.
Εγώ, προσωπικά, την Αριστερά τη νιώθω «σαν το ψάρι μέσα στο νερό», που σημαίνει ότι ο φυσικός της χώρος είναι εντός του κινήματος και ο τρόπος ανάπτυξής της σε διαλεκτική σχέση με το κίνημα.
Πρωτοπορία δεν σημαίνει επιβολή από τα πάνω, δεν σημαίνει αποκάλυψη της μιας και μοναδικής αλήθειας. Η πρωτοπορία δεν κομίζει τις Δέκα Εντολές. Πρωτοπορία σημαίνει δυνατότητα ερμηνείας και κατανόησης, διάθεση ζύμωσης και παραγωγής νέων εργαλείων. Η πρωτοπορία το πρώτο πράγμα που οφείλει να κάνει είναι να αναγνωρίζει και να υιοθετεί τη λαϊκή οργή και από εκεί και πέρα να προσπαθεί να τη μορφοποιεί σε επίπεδο τακτικής δράσης και στρατηγικού στόχου.
Μετά από ένα μήνα διαρκών κινητοποιήσεων το κίνημα βρίσκεται αντιμέτωπο με τα προβλήματα της ανάπτυξής του. Θα υπάρξει ανάπαυλα; Συνέχεια; Θα υπάρξει προοπτική;
Ανάπαυλα ίσως, μόνον επειδή χρειάζεται μια αναδίπλωση. Η συνέχεια είναι βέβαιη και η κλιμάκωση εκ των ων ουκ άνευ. Το Μεσοπρόθεσμο πέρασε στη Βουλή και σε λίγο καιρό θα περάσει και στις ζωές μας, με τρόπο έντονο και απάνθρωπο. Ο φετινός χειμώνας θα είναι αποκαλυπτικός, αλλά φέτος το χειμώνα έχεις ένα μαζικό κίνημα που δεν το λύγισε η πιο σκληρή και βάρβαρη καταστολή, που έπαψε να παραμυθιάζεται με τους μονόδρομους και τα αδιέξοδα, που είναι έτοιμο για όλα.
Ο Ζιζέκ στη διάλεξή του στο ΜΑΧ είπε ότι οι Κινέζοι όταν θέλουν να καταραστούν κάποιον του λένε «Είθε να ζήσεις σε ενδιαφέροντες καιρούς», γιατί αυτοί οι καιροί έχουν συγκρούσεις, αίμα, αναταράξεις, ανατροπές και ξεβόλεμα.
Το κίνημα έδειξε έτοιμο, ίσως πολύ πιο έτοιμο από πολλούς άλλους.
Ποιες είναι οι στοχεύσεις αυτήν την περίοδο;
Να θέσουμε στους εαυτούς μας την ψυχαναλυτικού τύπου ερώτηση: «Θέλουμε, πράγματι, να κάνουμε αυτό που λέμε ότι θέλουμε να κάνουμε;». Και όταν λέω στους εαυτούς μας, κυριολεκτώ. Δεν αναφέρομαι στο κίνημα, γιατί εκείνο το απέδειξε.
Θέλει η Αριστερά να είναι μέσα στο κίνημα ή θέλει να φαντασιώνεται ότι είναι η ίδια το κίνημα;
Στην πρώτη περίπτωση ο πρώτος στόχος είναι να «δουλέψει» τα αιτήματά του κινήματος, στη δεύτερη να διαβάζει αυτάρεσκα δημοσιεύματα, σαν αυτό του Ριζοσπάστη την επομένη της μεγάλης κινητοποίησης: «Τεράστια επιτυχία τα συλλαλητήρια του ΠΑΜΕ».
Πράγματι, τεράστια η επιτυχία να αποχωρείς, με παράγγελμα μεταβολής, από το Σύνταγμα βροντοφωνάζοντας «Αντεπίθεση λαέ».
Αλλά επιτυχία τίνος;
