Δεν άνθησαν ματαίως τόσα θαύματα
Η χάρη τους είναι ψηλή περιπλοκάδα
Που σφίγγει τα μελλούμενα και την ζωή μας
Μέσα στ’ αστέρια.
Ανδρέας Εμπειρίκος, Σκοπιά
Στο καράβι της επιστροφής από τις Σπέτσες μιλούσαμε για ποίηση με μια φίλη συγγραφέα και θυμήθηκα την ανθολογία της Φραγκίσκης Αμπατζοπούλου για τον Υπερρεαλισμό, που δανείστηκε τον τίτλο από τους στίχους του Ανδρέα Εμπειρίκου: «…δεν άνθησαν ματαίως…»
Και σκεφτόμουνα πόσο ταιριαστοί ήταν αυτοί οι στίχοι για τα όσα ζήσαμε σε ένα διήμερο, στο Φεστιβάλ Παιδικού–Εφηβικού Βιβλίου Σπετσών, το οποίο πραγματοποιήθηκε στον υπαίθριο χώρο της Αναργυρείου και Κοργιαλενείου Σχολής Σπετσών (Α.Κ.Σ.Σ.) στις 26 και 27 Οκτωβρίου.
Για να μπορέσουν να γίνουν όλα χρειάστηκε η δουλειά και το πείσμα κάποιων ανθρώπων σε μια εποχή που εχθρεύεται το βιβλίο. Με Τεχνητές Νοημοσύνες και βιβλιοπωλεία που κλείνουν. Με εξουσία που κάνει τα πάντα για να διαλύσει τον χώρο του βιβλίου. Από τις γελοιότητες του υπουργού (παρα) παιδείας μέχρι το κομματικό εσχάτως ιδρυθέν Κέντρο Βιβλίου στις ανύπαρκτες ή κλειστές βιβλιοθήκες σχολείων και Δήμων.
Βρέθηκε λοιπόν ένας Δήμος, αυτός των Σπετσών, να αγκαλιάσει αυτή την πρωτοβουλία, ένας υπερδραστήριος Σύλλογος Γονέων, το βιβλιοπωλείο Λάσος.gr από την Ερμιόνη της Αργολίδας και φυσικά η Α.Κ.Σ.Σ. που παραχώρησε τον χώρο για τις δράσεις, για να γίνουν όλα αυτά πραγματικότητα.
Ο Δημήτρης Χασάπης, ο Σπύρος Μαζάνης, η Κατερίνα Κρις, η Ανδριανή Καλύβα, η Δέσποινα Μπογδάνη-Σουγιούλ, η Μαρία Χρυσικού, η Ζαφειρένια Παρασκευά, ο υπογράφων Κώστας Στοφόρος και ο μόλις 12 ετών Χρήστος Τατσιόπουλος, ήμασταν οι συγγραφείς που συναντηθήκαμε, συζητήσαμε και οργανώσαμε τις δράσεις με παιδιά όλων των ηλικιών.
Παράλληλα υπήρξαν ποικίλες και πολύ όμορφες δραστηριότητες, πολλές από τις οποίες σχετίζονταν με τη γνωριμία της φύσης. Από το «ταξίδι της άγριας ρίγανης», μέχρι τη ζωή των μελισσών, τα μονοπάτια των Σπετσών και τόσα άλλα…
Τόσο κοντά στην Αθήνα, με από παιδιά στη σχολική ηλικία, απουσιάζει η δυνατότητα για δραστηριότητες. Ο υπερτουρισμός αποδεικνύεται πάντα πως δεν είναι ο καλύτερος σύμβουλος…
Ωστόσο η Δήμαρχος Σπετσών Ευγενία Φραγγιά, επέλεξε να επενδύσει στο βιβλίο. Σε αντίθεση με την πλειονότητα των συναδέλφων της σε όλη την Ελλάδα –πλην φωτεινών εξαιρέσεων– οι οποίοι θεωρούν το βιβλίο «πολυτέλεια». Δεν στηρίζουν καθόλου τέτοιους είδους προσπάθειες και πρωτοβουλίες. Ξοδεύουν αφειδώς εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ για ανούσιες «πολιτιστικές» δραστηριότητες, αλλά το βιβλίο το θεωρούν πολυτέλεια. Εκεί κάνουν… οικονομία.
Όμως δεν θέλω να μείνω σε αυτές τις πικρές διαπιστώσεις, γνωστές σε όλους τους ανθρώπους του βιβλίου, αλλά να πάρω ό,τι θετικό έδωσαν οι Σπέτσες.
Ο αντίκτυπος ενός τέτοιου φεστιβάλ είναι πολύ σημαντικός. Η γνωριμία των παιδιών με τους συγγραφείς και το έργο τους, όπως έχουμε διαπιστώσει εκεί όπου έχουν υπάρξει ανάλογες πρωτοβουλίες και δράσεις, αφήνει ισχυρότατο αποτύπωμα. Όχι μόνο σε εκείνα τα παιδιά που αγαπούν το βιβλίο, αλλά και σε εκείνα που δεν έχουν και τις καλύτερες σχέσεις μαζί του.
Ήταν πολύ ενδιαφέρον που κλήθηκε στο Φεστιβάλ ο 12χρονος Χρήστος Τατσιόπουλος. Διότι η ιστορία του και ο τρόπος που μίλησε άγγιξαν τους δεκάδες συνομηλίκους του που βρέθηκαν εκεί, Ο Χρήστος, με ειλικρίνεια και ώριμο λόγο που θα ζήλευαν πολλοί ενήλικες, μίλησε για τον εθισμό του στο διαδίκτυο και τα διάφορα παιχνίδια αλλά και για τον τρόπο που η οικογένειά του, το διάβασμα, το γράψιμο, τον έβγαλαν από το τέλμα…
Με τον Χρήστο είχαμε τη χαρά να βρεθούμε και όλοι οι συγγραφείς το βραδάκι στις Σπέτσες και να έχουμε έναν πολύ ενδιαφέροντα διάλογο. Και αυτό με φέρνει στις παράπλευρες ωφέλειες του Φεστιβάλ:
Τον διάλογο των συγγραφέων μεταξύ τους. Δεν έχουμε και τόσο συχνά την ευκαιρία, σε χαλαρούς ρυθμούς αν συζητήσουμε, να παρακολουθήσουμε ο ένας τις δράσεις του άλλου, να διαβάσουμε τα βιβλία, να μοιραστούμε σκέψεις και εμπνεύσεις.
Στο φαγητό ή στον καφέ, σε μακρινούς περιπάτους, η επικοινωνία έκανε την εμφάνισή της για να πιάσει τα πάντα. Τόποι, ταξίδια, ιδέες, βιβλία, κινηματογραφικές ταινίες, πολιτικές, μουσικές, γεύσεις, όνειρα, το κυνήγι της επιβίωσης, η ανάγκη για αλλαγές… Όλα όσα απαρτίζουν τη ζωή μας.
Βγαίνουμε πλουσιότεροι –όχι οικονομικά βεβαίως, στην Ελλάδα ζούμε– και δημιουργούνται ίσως νέες διαδρομές. Απέναντι στον μονίμως καλλιεργούμενο ατομισμό, γεννιέται η παρέα, η κοινότητα, η συλλογικότητα.
Φυσικά δεν αρκεί ένα Φεστιβάλ. Χρειάζονται οργανωμένες δράσεις που να απλώνονται σε όλη την Ελλάδα. Σχεδιασμός που φυσικά το επίσημο κράτος ούτε θέλει, ούτε μπορεί να υλοποιήσει.
Εδώ μπαίνει η ευθύνη των διαφόρων συλλογικοτήτων, στις οποίες μετέχουν οι συγγραφείς, που θα μπορούσαν να πάρουν σχετικές πρωτοβουλίες, να πιέσουν, να υλοποιήσουν.
Κι οι διάσπαρτες δυνάμεις ανθρώπων σε όλη που πονάνε για το βιβλίο να συντονιστούν μεταξύ τους.
Όνειρα θερινής νυκτός; Καλπάζουσα φαντασία συγγραφέα;
Ελπίζω πως όχι.
