Γράφει η Μαρία Πλευράκη
Β’ ΜΕΡΟΣ
Διαβάστε το α’ μέρος εδώ
«Έχασα τη δουλειά μου. Έχουν συσσωρευτεί χρέη, δάνεια, λογαριασμοί. Τι πρέπει να πω στα παιδιά μου για τις αλλαγές στον τρόπο ζωής μας;»
Η οικονομική κρίση, όπως αναφέρθηκε σε προηγούμενο άρθρο, και η αβεβαιότητα που δημιουργεί, επηρεάζει την καθημερινότητα παιδιών και εφήβων, στην οικογένεια, στο σχολείο στην κοινωνική τους δραστηριότητα, και προκαλεί σοβαρές επιπτώσεις στον παιδικό ψυχισμό.
Γεννάται εύλογα το ερώτημα, ποιος είναι ο πλέον κατάλληλος τρόπος να εξηγήσουμε και να συμφιλιώσουμε τα παιδιά μας με τη νέα πραγματικότητα.
Τα παιδιά αντιλαμβάνονται. Απέναντί τους οφείλουμε να είμαστε ειλικρινείς, διασφαλίζοντας παράλληλα την παιδικότητά τους. Θα πρέπει να κατανοήσουμε ότι το παιδί λαμβάνει μηνύματα και μαθαίνει, τόσο από αυτά που του λέμε, όσο και από τον τρόπο και το ύφος με το οποίο του μιλάμε. Θα πρέπει να είμαστε ειλικρινείς, ήρεμοι, σταθεροί, να μεταδίδουμε σιγουριά και αυτοπεποίθηση και να ενθαρρύνουμε το παιδί μέσα από διαλογική συζήτηση, να εκφράσει απορίες και συναισθήματα.
Παράλληλα, θα πρέπει να διασφαλίζονται οι προϋποθέσεις εκείνες, που θα βοηθήσουν το παιδί να εξοικειωθεί με τη νέα πραγματικότητα:
Εξηγούμε στο παιδί μας τις αλλαγές που βιώνει η χώρα και το προετοιμάζουμε για τις αλλαγές στην οικογένεια, ανάλογα πάντα με την ηλικία του. Το άγνωστο τρομάζει περισσότερο.
Φροντίζουμε οι συζητήσεις να καταλήγουν σε μηνύματα αισιοδοξίας. Εκφράσεις όπως, «δεν θα έχουμε να φάμε» ή «θα μείνουμε στο δρόμο» δεν επιτρέπονται.
Είμαστε καλοί ακροατές και παρατηρητές και το αφήνουμε να μας οδηγήσει εκείνο, στο πόσο αναλυτικοί θα είμαστε.
Διατηρούμε σταθερές τις συνήθειες του παιδιού και της οικογένειας. Το καθημερινό σταθερό πρόγραμμα δημιουργεί αίσθημα ασφάλειας. Ειδικά όταν όλα γύρω αλλάζουν, οι γνώριμες καθημερινές συνήθειες γίνονται πιο αναγκαίες.
Τους δείχνουμε την αγάπη μας κάθε στιγμή. Όταν τα παιδιά αισθανθούν «αλλαγές», αποζητούν ως αντίβαρο την αγάπη, τα χάδια και την προσοχή των γονιών.
Περιορίζουμε την ένταση, το θυμό, το άγχος μας και βρίσκουμε τρόπους εκτόνωσης, ώστε να μειώσουμε τις συγκρούσεις στην οικογένεια. Η άκριτη έκφραση θυμού προς όποιον θεωρούμε υπεύθυνο για τα προβλήματά μας, δεν βοηθά. Δεν διστάζουμε να ζητήσουμε τη βοήθεια ειδικών.
Κλείνουμε την τηλεόραση και περιορίζουμε τη χρήση του Διαδικτύου.
Αφουγκραζόμαστε τα παιδιά και είμαστε έτοιμοι να αξιολογήσουμε κάθε αλλαγή στη συμπεριφορά τους, σε συνεργασία με τις εξειδικευμένες υπηρεσίες και το σχολείο.
Ο δάσκαλος θα μπορούσε να αποτελέσει σημείο αναφοράς και η παιδεία το έδαφος, πάνω στο οποίο θα στηθεί ένα νέο σύστημα ανάπτυξης. Όμως το σχολείο, αποδυναμωμένο ως θεσμός, στερούμενο τους αναγκαίους για τη λειτουργία του πόρους, αδυνατεί να εκτελέσει αποτελεσματικά τον υποστηρικτικό του ρόλο. Η απαξίωση των εκπαιδευτικών, τους καθιστά αδύναμους, ώστε παράλληλα με τον παιδαγωγικό τους ρόλο να συνομιλούν με την οικογένεια, να αλληλεπιδρούν, να λειτουργούν ως εμψυχωτές σε γονείς και μαθητές, με κοινή στόχευση την έγκαιρη αντιμετώπιση και επίλυση των προβλημάτων που βιώνουν τα παιδιά.
Δεδομένης της σοβαρότητας των συνεπειών και της αυξητικής τάσης εμφάνισης ψυχικών διαταραχών στην παιδική ηλικία, θα πρέπει να επικεντρωθούμε στην αναμόρφωση υπηρεσιών που θα στοχεύουν:
Στην υποστήριξη γονέων, ειδικά όσων παρουσιάζουν ψυχικές διαταραχές, με σκοπό την πρόληψη της παιδικής παραμέλησης και κακοποίησης.
Στην πρόληψη, την έγκαιρη διάγνωση και υποστήριξη παιδιών και εφήβων με ψυχικές διαταραχές.
Στην καταπολέμηση του στίγματος και των διακρίσεων, σε συνεργασία με την οικογένεια, το σχολείο, την κοινότητα.
Στην υποστήριξη δομών που δέχονται περιπτώσεις παιδικής εγκατάλειψης από τους γονείς ή παιδιά που μένουν μόνα τους, μετά από αυτοκτονία γονέα.
Γίνεται σαφές ότι η ψυχική υγεία πλήττεται σοβαρά από τις πολιτικές λιτότητας. Η Υγεία ως κοινωνικό αγαθό είναι αδιαπραγμάτευτη και δεν μπορεί να συμπεριλαμβάνεται στις μνημονιακές περικοπές. Ειδικά σε ό,τι αφορά τα παιδιά, δεν μπορούμε να εθελοτυφλούμε και δεν δικαιούμαστε να συμβιβαστούμε με τις συνέπειες των δικών μας επιλογών στο δικό τους αύριο.
