Άλλη μια βόμβα στο Λίβανο, άλλη μια δολοφονία, που προστίθεται στη μακρά λίστα των δολοφονιών που προηγήθηκαν της δολοφονίας του Ραφίκ Χαρίρι. Όμως, ο Γουισάμ αλ-Χασάν ασκούσε πολύ μεγαλύτερη επιρροή από όλα τα άλλα θύματα του συνασπισμού της 14 Μάρτη* και η δολοφονία του έλαβε χώρα σε ένα εντελώς διαφορετικό πλαίσιο.
Στη Μέση Ανατολή διεξάγεται σήμερα ένας Ψυχρός Πόλεμος: ένας πόλεμος συγκρίσιμος στις διαστάσεις και τις επιπλοκές του, με τον πόλεμο του Σουέζ στη δεκαετία του ’50 ή με τον πόλεμο του Αφγανιστάν στη δεκαετία του ’80. Μπορεί να συγκριθεί ακόμη με τις πρώτες φάσεις του εμφυλίου πολέμου στον Λίβανο. Στην περιοχή λαμβάνει χώρα ένας πόλεμος δι’ αντιπροσώπων, και είναι λίγα αυτά που μπορεί να κάνει ο συριακός και ο λιβανέζικος λαός για μια σύγκρουση που μαίνεται στις χώρες τους, στο όνομά τους. Είναι ένας Ψυχρός Πόλεμος που φέρνει τη Συρία και τους τοπικούς αλλά και διεθνείς υποστηρικτές της σε αντιπαράθεση με τις συμμορίες του Ελεύθερου Συριακού Στρατού, οι οποίες λαμβάνουν την υποστήριξη επίσης πολλών τοπικών και διεθνών δυνάμεων. Ο Γουισάμ αλ-Χασάν ήταν ένας παράγοντας σε αυτήν τη σύρραξη, ενεργώντας για λογαριασμό περιφερειακών και διεθνών δυνάμεων.
Μια… οικογενειακή υπηρεσία πληροφοριών
Ο μακαρίτης Ραφίκ Χαρίρι ήταν προσεκτικός όταν έπαιζε το χαρτί των θρησκευτικών αντιπαραθέσεων. Και ήξερε πότε έπρεπε να υποχωρήσει, προκειμένου να αποφευχθεί ο εμφύλιος πόλεμος. Όχι φυσικά από ενδιαφέρον για το λαό του Λιβάνου αλλά για τα συμφέροντα της Σαουδικής Αραβίας, που ήταν το κύριο μέλημά του. Ο γιος του Σαάντ Χαρίρι, δεν έχει τέτοιου είδους ενδοιασμούς. Αρέσκεται να ωθεί τα πράγματα στα άκρα.
Μετά τη δολοφονία του Ραφίκ Χαρίρι το 2005 η θρησκευτική πόλωση κορυφώθηκε, υπό την καθοδήγηση της Σαουδικής Αραβίας και με εκτελεστικό όργανο την υπάκουη οικογένεια Χαρίρι. Τότε προέκυψε η ανάγκη για μια υπηρεσία ασφαλείας για την οικογένεια και για τη θρησκευτική σέκτα. Έτσι συγκροτήθηκε ο Βραχίονας Πληροφοριών με αρχηγό τον Γουισάμ αλ-Χασάν και κατέληξε να είναι μια ξεχωριστή και ισχυρή υπηρεσία πληροφοριών με δικούς της μηχανισμούς, που λάμβανε εντολές όχι από την κυβέρνηση αλλά απευθείας από την οικογένεια Χαρίρι, η οποία με τη σειρά της καθοδηγούνταν από τις σαουδαραβικές μυστικές υπηρεσίες. Οι ΗΠΑ και οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, μαζί με τη Σαουδική Αραβία και τους συμμάχους της στον Κόλπο, ενίσχυαν το Βραχίονα Πληροφοριών με ποσά που ακόμη και ο Λιβανέζικος Στρατός δεν είχε αντικρίσει ποτέ του. Σύγχρονος εξοπλισμός χορηγήθηκε στην υπηρεσία, χωρίς κανέναν έλεγχο από την κεντρική κυβέρνηση, και χωρίς παραστατικά της υπηρεσίας.
Όταν ο τελευταίος πρωθυπουργός Νατζίμπ Μικάτι ανέλαβε την εξουσία, δέχτηκε πιέσεις από τους Μαρωνίτες και Σιίτες συμμάχους του να απολύσει τον Χασάν, αλλά δεν μπορούσε να το κάνει λόγω των βέβαιων αντιδράσεων από ΗΠΑ, Ε.Ε. και κυρίως τη Σαουδική Αραβία. Ο Χασάν με τα χρόνια καλλιέργησε εξαιρετικές σχέσεις με τις συριακές μυστικές υπηρεσίες: μετά την αποκατάσταση των σχέσεων μεταξύ του Σαάντ Χαρίρι και του καθεστώτος Άσαντ πριν 2 χρόνια, ο Χασάν λειτουργούσε ως σύνδεσμος μεταξύ τους. Μάλιστα, λέγεται ότι ο Άσαντ ζήτησε να τον συναντήσει προσωπικά, κάτι ασυνήθιστο για έναν άνθρωπο σαν τον Άσαντ. Ο Γουισάμ αλ-Χασάν διατηρούσε επίσης καλές σχέσεις με τη Χεζμπολά, και ενίοτε παρείχε κρυφά διάφορες υπηρεσίες.
Είναι όμως σαφές ότι ο Βραχίονας Πληροφοριών, όπως και ο Λιβανέζικος Στρατός, δεν έπαιξαν κανένα ρόλο στην άμυνα του Λιβάνου κατά την εισβολή του Ισραήλ το 2006. Παρακολουθούσαν άπραγοι και πιθανότατα συνεννοούνταν με τις Σαουδαραβικές υπηρεσίες πληροφοριών, προκειμένου να υπονομεύσουν τη Χεζμπολά. Τέλος, ο Χασάν είχε σημαντικό ρόλο στη χάλκευση στοιχείων που αφορούσαν την έρευνα για τη δολοφονία του Ραφίκ Χαρίρι.
Σημαντικός παίκτης
Ωστόσο, ο Χασάν δεν δολοφονήθηκε για κανέναν από αυτούς τους λόγους. Ήταν ένας σημαντικός παράγοντας στην κρίση της Συρίας. Η υπηρεσία του ήλεγχε ορισμένες ένοπλες ομάδες Ισλαμιστών. Υπάρχουν αποδείξεις ακόμη και για σχέσεις με τη Φατάχ αλ-Ισλάμ, προκειμένου να τη χρησιμοποιήσει για εσωτερικά πολιτικά παιχνίδια, αλλά η κατάσταση βγήκε εκτός ελέγχου. Ο Χασάν ήταν ένας σημαντικός παίκτης εκ μέρους της Σαουδικής Αραβίας στον πόλεμο της Συρίας. Ποτέ δεν αρνήθηκε το ρόλο του αυτό… Χωρίς αμφιβολία συντόνιζε τη βοήθεια και τις υπηρεσίες προς τις ένοπλες συριακές ομάδες, και μάλιστα υπερηφανευόταν για το ρόλο του στη «Συριακή Επανάσταση». Σήμερα υπάρχουν διαθέσιμα πολλά, μα πολλά χρήματα για όποιον ενισχύει τη «Συριακή Επανάσταση» και μπορεί να παράσχει επιμελητειακή υποστήριξη. Ο Χασάν συνεργαζόταν στενά με τις σαουδαραβικές υπηρεσίες.
Είναι πιθανό ότι το συριακό καθεστώς ήθελε να τον ξεφορτωθεί. Άλλοι υποθέτουν ότι το Ισραήλ θέλησε να τον τιμωρήσει για τη σύλληψη των κατασκόπων του (υψηλόβαθμος αξιωματικός των ισραηλινών υπηρεσιών πληροφοριών είχε αυτοκτονήσει έπειτα από τις συλλήψεις στον Λίβανο). Μερικοί θεωρούν υπεύθυνες ακραίες σουνιτικές ομάδες του Λιβάνου ή ακόμη την Αλ Κάιντα ή κάποια ομάδα που θέλει να αποσταθεροποιήσει τον Λίβανο και την ευρύτερη περιοχή. Ωστόσο, πολλοί στο συνασπισμό της 14 Μάρτη κατηγορούν πλέον τη Χεζμπολά, καθώς το δικαστήριο για την υπόθεση Χαρίρι ήδη κατηγορεί 4 μέλη της ως υπόπτους.
Τώρα, όμως, είναι η ώρα για δημόσιες σχέσεις: η οικογένεια Χαρίρι μπορεί να μην έχει πολιτικές ικανότητες, όμως ξέρουν πώς να επιδίδονται σε δημόσιες σχέσεις. Θα κάνουν τον Χασάν ήρωα και θα ισχυριστούν ότι πολέμησε το Ισραήλ… Αυτό που αποκρύβεται είναι ότι ο Σαάντ Χαρίρι -ανίκανος και ανόητος καθώς είναι- παίζει με τη φωτιά. Αποφάσισε βλακωδώς να χρησιμοποιήσει το χαρτί της «αλλαγής καθεστώτος» στη Συρία. Αραχτός στο σκάφος αναψυχής του κάπου στη Μεσόγειο, ο Χαρίρι είναι μάλλον αυτός που έθεσε σε κίνηση ένα παιχνίδι που μπορεί εν τέλει να κατέληξε στο θάνατο του σημαντικότερου βοηθού του.
* Ο δεξιός συνασπισμός της 14 Μάρτη συγκροτήθηκε ένα μήνα μετά τη δολοφονία Ραφίκ Χαρίρι το 2005, σουνίτη ηγέτη του μετα-εμφυλιοπολεμικού Λιβάνου.
