Άνθρωποι του δάσους
Αρχές Φθινοπώρου βρισκόμουνα μικρός στο χωριό μου, τα Καστέλλια, κάτω από τη Γκιώνα. Αυτό που σήμερα λέμε «βιωματική γνώση» ήταν κομμάτι της καθημερινότητας μας. Ανακαλύπταμε μόνοι μας το δάσος…
Λίγο μεγαλύτερος, σε έκθεση με ελεύθερο θέμα, είχα γράψει για τη «Φθινοπωρινή πολυχρωμία»…
Διασχίζαμε μονοπάτια, περνούσαμε ποτάμια, βρίσκαμε και δοκιμάζαμε διάφορους καρπούς. Μας άρεσε να τρώμε μέσα σε αυτή τη γοητευτική σιωπή…
Κάποτε υπήρχε εκεί πυροφυλάκιο, το οποίο καταργήθηκε και ερειπώνει. Αν αψηφήσεις τους κινδύνους της σκουριασμένης σκάλας, μπορείς και σήμερα να ανέβεις στο μικρό παρατηρητήριο με τα σπασμένα τζάμια και να απολαύσεις μια πανοραμική θέα των βουνών.
Πάει το πυροφυλάκιο, πάει και το δασικό φυτώριο…
Το βουνό και το δάσος βορά στην Εταιρεία που αλλάζει ονόματα και ιδιοκτήτες, αλλά με αδηφάγα όρεξη κατασπαράζει τη φύση και λυμαίνεται τον ορυκτό πλούτο: Τον βωξίτη.
Γιατί…
«…Όταν ήχησαν οι σάλπιγγες | όλα είχαν ετοιμαστεί πάνω στη γη | κι ο Ιεχωβά μοίρασε τον κόσμο | σε Coca Cola Inc., Ανακόντα | Ford Motors και σε άλλες μονάδες | η Εταιρία Φρούτων Inc. | κράτησε γι’ αυτήν το πιο ζουμερό | το κεντρικό παράλιο της γης μου | τη γλυκιά μέση της Αμερικής | της ξαναβάφτισε τα χώματά της | “Δημοκρατίες της Μπανάνας” | και πάνω στους ξεχασμένους νεκρούς | πάνω στους ταραγμένους ήρωες | που καταχτήσανε το μεγαλείο | τη λευτεριά και τις σημαίες | ίδρυσε την “Όπερα Μπούφα” της | αλλοτρίωσε τις λεύτερες θελήσεις | πρόσφερε καισαρικά στέμματα | εξαπόλυσε τον φθόνο | κουβάλησε τη διχτατορία “της Μύγας”…» (La United Fruit Co. του Pablo Neruda σε απόδοση Δανάης Στρατηγοπούλου)
Στην Λατινική Αμερική, στην Αφρική, στην Ασία, παντού, οι μεγάλες επιχειρήσεις λειτουργούν ως αρπακτικά….
Σκεφτόμουν πολλά καθώς διάβαζα το μυθιστόρημα της Άννυ Πρου Άνθρωποι του δάσους –που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη– τις μέρες που ξέσπασε η φωτιά στον Αμαζόνιο κι εγώ βρισκόμουν πάλι στο χωριό…
Η συγγραφέας, σε αυτό το σύγχρονο αριστούργημα της λογοτεχνίας, ξεκινά την αφήγηση της από τα τέλη του 17ου αιώνα, όταν δυο εξαθλιωμένοι νεαροί Γάλλοι, ο Ρενέ Σελ και ο Σαρλ Ντικέ, φτάνουν στον Καναδά, την αλλοτινή Νέα Γαλλία. Υποχρεωμένοι να υπηρετούν έναν φεουδαρχικό αφέντη, γίνονται ξυλοκόποι, άνθρωποι του δάσους. Πιάνοντας από εκεί το νήμα η Άννυ Πρου, μας ταξιδεύει όχι μόνο στην παράλληλη ιστορία εκείνων και των απογόνων τους, αλλά κυρίως δημιουργεί ένα εκπληκτικό χρονικό της, πιθανότατα μη αναστρέψιμης, οικολογικής καταστροφής. Τα συμφέροντα καταφέρνουν να εξαφανίσουν τα υπεραιωνόβια δάση με μόνο στόχο το κέρδος. Η ιστορία αυτή αποδίδεται με γνώση και γλαφυρότητα κι αφήνει και μια χαραμάδα αισιοδοξίας καθώς υπάρχουν ακόμη εκείνοι που είναι έτοιμοι να δώσουν την ύστατη μάχη.
Όπως συμβαίνει όλο και πιο συχνά, η λογοτεχνία καταφέρνει να φθάσει στο βάθος των πραγμάτων, εκεί που η πολιτική ανάλυση μάλλον χωλαίνει.
Το πολύτιμο αυτό βιβλίο, με την ευρυμάθεια και την ευαισθησία της συγγραφέως, μπορεί να μας δώσει πολλές αφορμές για δράση.
Ατυχώς, η λογοτεχνία συνάντησε την πραγματικότητα. Κι όταν διάβαζα για το πώς οι μεγάλες επιχειρήσεις ξυλείας εκμεταλλεύθηκαν τις γνώσεις και την αγάπη κάποιων ανθρώπων για το Δάσος του Αμαζονίου, ο ίδιος ο τόπος για τον οποίο διάβαζα τυλιγόταν στις φλόγες.
Άλλωστε συχνά στο βιβλίο –και στην πραγματικότητα– η φωτιά χρησιμοποιήθηκε επίτηδες για την αποψίλωση των δασών της Βόρειας Αμερικής…
Εδώ, αλλά και παγκοσμίως, η υποκρισία περισσεύει… Όπως και τα κροκοδείλια δάκρυα μετά από κάθε μεγάλη καταστροφή.
Μέχρι να έρθει η επόμενη.
Στο 48ο Φεστιβάλ Βιβλίου
Καταστροφή στα δάση και καταστροφή στη θάλασσα:
Θέλοντας να ευαισθητοποιήσω τα παιδιά για τα θέματα της ανεξέλεγκτης αλιείας –και όχι μόνο– διάλεξα ως κεντρικό θέμα του βιβλίου μου Ένα κουτί θάλασσα την ομώνυμη εκστρατεία της Greenpeace, παρ’ ότι έχω αρκετές ενστάσεις για την πορεία της τα τελευταία χρόνια…
Θα έχουμε την ευκαιρία να συζητήσουμε και να παίξουμε με τους μικρούς αναγνώστες την Παρασκευή 13 Σεπτεμβρίου στις 6 το απόγευμα, στο 48ο Φεστιβάλ Βιβλίου στο Ζάππειο. Τα παιδιά μέσα από έναν περίπατο θα ανακαλύψουν την ιστορία του Ζαππείου και να δημιουργήσουν μια δική τους ιστορία που να διαδραματίζεται εκεί. Σημείο εκκίνησης το περίπτερο των εκδόσεων «Μίνωας».
